Nie wiadomo, czy pracownikowi, który przepracował część dnia, a następnie dostał zwolnienie lekarskie, wypłacić wynagrodzenie za pracę czy świadczenie chorobowe. Niektórzy twierdzą, że i jedno, i drugie.
Zatrudnionemu, który z powodu choroby stał się niezdolny do pracy, przysługują co do zasady dwa rodzaje świadczeń: wynagrodzenie chorobowe płatne ze środków pracodawcy lub zasiłek finansowany przez ZUS. A jak postąpić, jeżeli pracownik stawia się do firmy, po przepracowaniu kilku godzin udaje się do lekarza i otrzymuje na ten dzień zwolnienie lekarskie?
Zgodnie z art. 80 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; dalej k.p.), wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas nieświadczenia pracy zatrudniony zachowuje do niego prawo tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Ponadto, na podstawie ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159) oraz mając na względzie prezentowane w tej sprawie stanowisko ZUS, ukształtowało się kilka schematów postępowania w takim przypadku.
Wariant 1. Pełne wynagrodzenie
Najkorzystniejszym rozwiązaniem dla pracownika jest wypłata wynagrodzenia za cały dzień, mimo przepracowania tylko kilku godzin. Zakładając bowiem, że nie przysługuje mu świadczenie chorobowe w wymiarze 100 proc., otrzyma on za ten dzień całą stawkę, zamiast 80 proc. wynagrodzenia chorobowego/zasiłku. Jeżeli pracodawca zapłaci podwładnemu za cały dzień pracy, nie przysługuje mu już wynagrodzenie chorobowe ani zasiłek. Co więcej, tego dnia nie uznaje się za dzień niezdolności do pracy z powodu choroby i nie dolicza do okresu zasiłkowego. Nie wpłynie on również na limit 33 lub 14 dni, za które przysługuje wynagrodzenie chorobowe płatne ze środków pracodawcy.
PRZYKŁAD
8 stycznia 2015 r. pracownik stawił się do firmy o godzinie 10.00 i po przepracowaniu 4 godzin, czyli o 14.00, dostał silnej migreny i udał się do lekarza. Otrzymał zaświadczenie ZUS ZLA o niezdolności do pracy w tym dniu. Pracodawca postanowił wypłacić podwładnemu wynagrodzenie za cały dzień, mimo przepracowania jedynie 4 godzin. 8 stycznia 2015 r. nie będzie zatem traktowany jako dzień niezdolności do pracy i nie należy go doliczać do okresu zasiłkowego (182 dni lub 270 dni w przypadku gruźlicy lub zachorowania przypadającego w okresie ciąży).
Wariant 2. Chorobowe/zasiłek za cały dzień
Wypłata świadczenia chorobowego to następny możliwy do przyjęcia scenariusz, w sytuacji kiedy zatrudniony pracował przez kilka godzin, a następnie przedłożył w kadrach zwolnienie lekarskie, które obejmowało ten dzień.
PRZYKŁAD
Pracownikowi, o którym mowa w przykładzie nr 1, pracodawca postanowił wypłacić wynagrodzenie za czas choroby za cały dzień. Decydując się na takie rozwiązanie, absencję zdrowotną przypadającą na 8 stycznia 2015 r. należy wliczać do okresu zasiłkowego oraz do limitu dni, za które zatrudnionemu przysługuje wynagrodzenie chorobowe finansowane przez pracodawcę.
Wariant 3. Wynagrodzenie za godziny przepracowane i chorobowe/zasiłek
Zarówno wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, jak też zasiłek chorobowy przysługują za każdy dzień absencji zdrowotnej w wysokości 1/30 podstawy ich wymiaru. Niezdolność do pracy lekarz orzeka na zaświadczeniu ZUS ZLA, przy czym wykazuje ją w dniach, a nie w godzinach. Przepisy nie przewidują zatem możliwości wypłaty świadczenia chorobowego za część dnia.
Zgodnie ze stanowiskiem organu rentowego, wyrażonym na podstawie art. 84 k.p., który stanowi, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia, jeżeli pracodawca wypłaci zatrudnionemu wynagrodzenie tylko za przepracowane godziny, przysługuje mu również za ten dzień wynagrodzenie chorobowe/zasiłek.
PRZYKŁAD
Pracownik z przykładu nr 1 otrzymał wynagrodzenie za 4 przepracowane godziny oraz wynagrodzenie chorobowe za jeden dzień. Przyjmując ten wariant, pracodawca wliczy do okresu zasiłkowego 1 dzień niezdolności do pracy, niezależnie od tego czy podwładny otrzyma wynagrodzenie chorobowe, czy zasiłek. W przypadku gdy wypłacono mu wynagrodzenie za chorobę, dzień ten podlega uwzględnieniu w limicie 33 lub 14 dni, za które to wynagrodzenie przysługuje.
Wariant 4. Zwolnienie lekarskie i praca
Bywają sytuacje, w których zatrudniony, pomimo otrzymania zwolnienia lekarskiego, stawia się do pracy. W takim przypadku przysługuje mu wynagrodzenie za wszystkie dni jej świadczenia. Należy jednak z całą mocą podkreślić, że szef, który świadomie dopuszcza do wykonywania zadań służbowych pracownika w trakcie zwolnienia lekarskiego, popełnia wykroczenie. Z kolei wykonywanie pracy na rzecz innego pracodawcy, podczas pobierania zasiłku chorobowego w macierzystej firmie, ZUS kwalifikuje jako wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem.
Konsekwencją takiego postępowania jest utrata prawa do zasiłku za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy, udokumentowanej zaświadczeniem ZUS ZLA. Jedynym odstępstwem od tej reguły jest prawo do wynagrodzenia chorobowego/zasiłku za okres przypadający na pobyt podwładnego w szpitalu.
PRZYKŁAD
Po całym dniu pracy, zatrudniony udał się do lekarza z powodu złego samopoczucia i gorączki. Lekarz stwierdził infekcję wirusową i wystawił zwolnienie od 8 do 16 stycznia 2015 r. Podwładny jednak stawił się do pracy 8 stycznia i nie przedłożył w kadrach zaświadczenia ZUS ZLA oraz nie poinformował o nim szefa. Uczynił to dopiero 12 stycznia, kiedy objawy infekcji się nasiliły.
W przedstawionej sytuacji pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za wszystkie dni przepracowane w styczniu, łącznie z 8 i 9 stycznia (10 i 11 stycznia przypadały na dni wolne od pracy) oraz wynagrodzenie za chorobę od 10 do 16 stycznia (7 dni). 8 i 9 stycznia nie traktuje się jako dni niezdolności do pracy i nie dolicza do okresu zasiłkowego. Nie należy ich również brać pod uwagę, ustalając upływ 33 lub 14 dni, za które pracodawca wypłaca wynagrodzenie za czas choroby.
Gdyby pracownik przedstawił w kadrach zwolnienie lekarskie w momencie jego rozpoczęcia, a 8 i 9 stycznia świadczył pracę w innej firmie, straciłby prawo do wynagrodzenia chorobowego/zasiłku za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy.