Także gdy ubezpieczony w czasie śmiertelnego wypadku przy pracy był pod wpływem alkoholu. Świadczenia jednak nie będzie, jeżeli dojdzie do zerwania związku z pracą.
Prawo do jednorazowego odszkodowania dla członków rodziny zmarłego pracownika przewiduje art. 13 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.). Przepis ten określa, że członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego. Osobami uprawnionymi do tego odszkodowania są:
1) małżonek, z zastrzeżeniem,
2) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki uzyskania renty rodzinnej,
3) rodzice, osoby przysposabiające, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania albo jeżeli ustalone zostało wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów z jego strony.
Prawo do tego odszkodowania nie przysługuje jednak małżonkowi w przypadku orzeczonej separacji. Przepis stanowi o separacji orzeczonej, co oznacza, że tzw. separacja faktyczna nie pozbawia małżonka uprawnienia do niniejszego świadczenia. Nie ma tu więc znaczenia np. fakt odrębnego zamieszkiwania małżonków.
Jeśli chodzi o dzieci zmarłego, to dla ustalenia, czy mają one prawo do jednorazowego odszkodowania, konieczne jest sięgnięcie do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), aby określić, czy w chwili śmierci pracownika spełniały one warunki do otrzymania renty rodzinnej. W myśl art. 68 tej ustawy dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:
● do ukończenia 16 lat,
● do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia albo
● bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do ukończenia 16 lat lub do osiągnięcia 25 lat życia.
Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Przyczynienie się w znacznym stopniu
Jeżeli pracownik spowodował wypadek przy pracy będąc nietrzeźwy, to nie uzyska żadnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, gdyż przyczynił się w znacznym stopniu do powstania tego wypadku. Wynika to wprost z art. 21 ust. 2 ww. ustawy, który przewiduje, że świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują pracownikowi, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Jednakże przyczynienie się pracownika pozostającego w stanie nietrzeźwości do wypadku przy pracy nie ma wpływu na uprawnienia członków jego rodziny w razie jego śmierci w wyniku tego wypadku. Przepis art. 21 ust. 2 ww. ustawy odnosi się bowiem wyłącznie do świadczeń dla ubezpieczonego. Zwracał na to uwagę także Sąd Najwyższy w wyroku z 8 czerwca 2011 r. (sygn. akt I UK 418/10) stwierdzając, że świadczenia wypadkowe przysługują zawsze członkom rodziny zmarłego pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy bądź w drodze do pracy lub z pracy, bez względu na jego stopień przyczynienia się do spowodowania wypadku.
Bez względu na zatrudnienie
Jednakże w przypadku, gdy wprowadzenie się przez pracownika w stan nietrzeźwości doprowadziło do zerwania przez niego związku z pracą, nie można uznać nieszczęśliwego zdarzenia w miejscu pracy za wypadek przy pracy w rozumieniu art. 3 ww. ustawy. Dotyczy to wyjątkowych sytuacji, w których poszkodowany w zdarzeniu wypadkowym w ogóle nie może być uznany za pracownika ze względu na niewykonywanie pracy lub niepozostawanie w dyspozycji pracodawcy. Ma to istotne znaczenie, bowiem w razie uznania, że doszło do zerwania związku z pracą i niemożności uznania zdarzenia za wypadek przy pracy również członkowie rodziny zmarłego pracownika nie otrzymają świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.
