W marcu b.r. pracownik złożył deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Niestety, przez przeoczenie, nie zaprzestaliśmy dokonywania za niego wpłat do tego programu. Zauważyliśmy to dopiero w drugiej połowie lipca, w związku z czym chodzi tu o wpłaty do PPK za okres od marca do czerwca, za które zostały już nabyte jednostki uczestnictwa. Czy możliwe jest wycofanie środków z nienależnych wpłat do PPK z instytucji finansowej bez udziału pracownika?

Obecnie nie jest to możliwe. Jeżeli po dokonaniu nienależnej wpłaty do PPK uczestnikowi PPK zostały już przydzielone jednostki uczestnictwa, potrzebna jest dyspozycja uczestnika odkupienia tych jednostek.

Od 21 listopada b.r. nastąpi zmiana w tym zakresie, wprowadzona ustawą z 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 (Dz.U. z 2022 r. poz. 1079). Po tej zmianie, zgodnie z art. 28a dodanym w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych, nienależne wpłaty do PPK będą zwracane na rzecz podmiotu, który je sfinansował, bez potrzeby składania przez uczestnika PPK dyspozycji odkupienia lub umorzenia jednostek uczestnictwa lub jednostek rozrachunkowych.

Wpłaty nienależne albo częściowo nienależne

W przypadku, gdy pracodawca przekazał do instytucji finansowej np. wpłaty naliczone pomimo złożenia przez uczestnika PPK deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK albo za osobę, dla której umowa o prowadzenie PPK nie powinna była zostać zawarta (osoba ta nie spełnia definicji osoby zatrudnionej), takie wpłaty są wpłatami nienależnymi. Wpłaty do PPK mogą być też częściowo nienależne - w sytuacji, gdy zostały naliczone od zawyżonej podstawy.

Obowiązujące przepisy

Obecnie zwrot nienależnych wpłat do PPK, bez udziału uczestnika PPK, jest możliwy tylko wówczas, gdy za te wpłaty nie zostały jeszcze nabyte lub przeliczone jednostki uczestnictwa lub jednostki rozrachunkowe. W takim przypadku instytucja finansowa, po otrzymaniu od podmiotu zatrudniającego informacji o niezasadnie dokonanej wpłacie do PPK, powinna niezwłocznie zwrócić pracodawcy kwotę nominalną wpłaconą do PPK (zarówno w części sfinansowanej przez pracodawcę, jak też w części sfinansowanej przez pracownika), a pracodawca powinien niezwłocznie zwrócić pracownikowi kwotę odpowiadającą wpłacie w części sfinansowanej przez tego pracownika (chyba że umowa o prowadzenie PPK przewiduje inny sposób postępowania z kwotami niezasadnie przekazanymi do funduszu zdefiniowanej daty, za które nie zostały jeszcze przydzielone jednostki uczestnictwa). Jeśli po dokonaniu nienależnej wpłaty uczestnikowi PPK zostały już przydzielone jednostki uczestnictwa, potrzebna jest dyspozycja uczestnika odkupienia tych jednostek.

Ewentualne rozliczenia pomiędzy pracodawcą i pracownikiem z tytułu wpłat do PPK powinny być dokonane zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Należy przy tym pamiętać, że roszczenia z tytułu wpłat do PPK ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym wpłaty stały się wymagalne.

Po zmianach

Od 21 listopada 2022 r. wpłaty dokonane do PPK, wpłata powitalna i dopłaty roczne, które okazały się nienależne w całości lub w części, będą podlegały zwrotowi na rzecz finansującego daną wpłatę. Jeżeli na rachunku PPK osoby, na rzecz której zostały dokonane wpłaty, zostaną zapisane jednostki uczestnictwa lub jednostki rozrachunkowe, które zostały nabyte lub przeliczone za wpłaty do PPK, które okazały się nienależne w całości lub w części, instytucja finansowa, niezwłocznie po powzięciu o tym informacji, odkupi lub umorzy te jednostki uczestnictwa lub jednostki rozrachunkowe w zakresie, w jakim wpłaty dokonywane do PPK okazały się nienależne, bez konieczności złożenia żądania odkupienia/umorzenia jednostek przez uczestnika PPK. Następnie instytucja finansowa uzyskaną z odkupienia/umorzenia kwotę przekaże na rachunek bankowy podmiotu finansującego daną wpłatę, czyli na rzecz pracodawcy i pracownika. Jeśli instytucja finansowa nie będzie mieć numeru rachunku bankowego pracownika, przysługujący mu zwrot trafi na rachunek bankowy pracodawcy, który będzie miał 5 dni roboczych na przekazanie tych środków pracownikowi. W przypadku wpłaty powitalnej i dopłat rocznych, instytucja finansowa dokona zwrotu środków z tych wpłat do Funduszu Pracy, za pośrednictwem PFR, na rachunek wskazany przez ministra właściwego do spraw pracy.

Podobnie będzie z wpłatami przekazanymi do instytucji finansowej, za które nie zostały jeszcze nabyte lub przeliczone jednostki uczestnictwa lub jednostki rozrachunkowe. Instytucja finansowa będzie miała 3 dni robocze - od powzięcia informacji, że wpłaty okazały się nienależne - na przekazanie tych wpłat na rzecz pracodawcy i uczestnika PPK. Jeśli nie będzie miała numeru rachunku bankowego pracownika, należne mu środki przekaże na rachunek bankowy pracodawcy, który będzie miał 5 dni roboczych na przekazanie ich pracownikowi.

Ważne! Przepisy ustawy o PPK, regulujące zasady zwrotu nienależnie dokonanych wpłat do PPK, wchodzą w życie 21 listopada 2022 r.

Obowiązek poinformowania Ewidencji PPK

Informacje o dokonanych zwrotach wpłat, które okazały się nienależne w całości lub w części, ze wskazaniem kwoty zwrotu w podziale na zwroty do poszczególnych podmiotów, będą trafiały do systemu Ewidencji PPK. Obowiązek przekazywania informacji o tych kwotach został nałożony na instytucje finansowe.

Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.

Joanna Gawęda ekspert PFR Portal PPK