Komornik nałożył na mnie grzywnę za niepodanie pełnych danych o wynagrodzeniu jednego z moich pracowników. Uważam, że niesłusznie, bo dokonano potrącenia zadłużenia, ale z powodu urlopu jednego z pracowników nie zdołano przygotować pełnych danych. Czy można się od tego odwołać?

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) nakazują pracodawcy wykonywanie poleceń komornika w ramach prowadzonego przez niego postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z art. 881 k.p.c. do egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje przez jego zajęcie. Komornik wzywa wówczas pracodawcę, aby w określonych granicach nie wypłacał dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia, lecz:
  • przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo
  • przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy do wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych.
Komornik poucza zarazem pracodawcę o skutkach niezastosowania się do wezwania.
Z kolei art. 882 k.p.c. przewiduje po stronie pracodawców również obowiązki informacyjne. Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa pracodawcę, aby w ciągu tygodnia:
  • przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów;
  • podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi;
  • w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli.
Kluczowe znaczenie w tym przypadku ma art. 886 k.p.c. Wynika z niego, że pracodawcy, który nie wykonał obowiązków określonych m.in. w art. 882 k.p.c., a więc informacyjnych, komornik wymierza grzywnę w wysokości do 5 tys. zł. Grzywna jest powtarzana, jeżeli pracodawca nadal uchyla się od wykonania tych czynności w dodatkowo wyznaczonym terminie. Jeżeli pracodawcą nie jest osoba fizyczna, grzywnie podlega pracownik lub wspólnik odpowiedzialny za wykonanie takiej czynności, a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia – osoby uprawnione do reprezentowania pracodawcy. Jeżeli pracodawcą jest spółka cywilna, grzywnie podlega którykolwiek ze wspólników.
Ponadto pracodawca, który nie zastosował się do wezwania z art. 881 i 882 k.p.c. lub w inny sposób naruszył obowiązki wynikające z zajęcia bądź złożył oświadczenie przewidziane w art. 882 niezgodne z prawdą albo dokonał wypłaty zajętej części wynagrodzenia dłużnikowi, odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę.
Co trzeba podkreślić, nałożenie grzywny nie jest uznaniowe, komornik jest bowiem zobowiązany do jej wymierzenia. Może on jedynie zdecydować o wysokości grzywny z uwzględnieniem jej maksymalnego pułapu, tj. 5 tys. zł, i skali naruszeń po stronie pracodawcy. Jak widać, k.p.c. nakłada na komornika obowiązek ukarania pracodawcy za niedopełnienie nawet tylko obowiązków informacyjnych, mimo że samo potrącenie zostało zrealizowane.
Pracodawca ma jednak możliwość kwestionowania takiej grzywny za pomocą skargi określonej w art. 767 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem na czynności komornika przysługuje skarga do sądu rejonowego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Skargę rozpoznaje sąd właściwy ze względu na siedzibę kancelarii komornika. Może ją złożyć strona lub inna osoba, której prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone.
Również w opisywanej sytuacji pracodawca może złożyć taką skargę. Być może sąd uwzględni argumentację pracodawcy związaną z nieobecnością w firmie pracowników odpowiedzialnych za realizację tego rodzaju zadań, a także tym, że interesy wierzyciela nie zostały naruszone, bo potrącenia jednak dokonano.
Podstawa prawna
art. 767 i art. 881–882 ustawy z 7 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1177)