OPIS SYTUACJI:
Władysław i Witold G. prowadzą od 1990 r. firmę rodzinną Jaćwing, obecnie w formie spółki jawnej. Wykonują pracę samodzielnie oraz korzystają z pracy kilku zleceniobiorców i pracowników tymczasowych, będących osobami pełnosprawnymi kierowanymi do pracy w ich spółce przez agencje pracy tymczasowej. Od 12 stycznia 2015 r. zamierzają zatrudnić na 3/4 etatu pierwszego pracownika, córkę Witolda G. Zofię, która jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. W przeszłości wykonywała pracę na rzecz Jaćwing sp.j. na podstawie umowy-zlecenia, korzystając incydentalnie ze sprzętu spółki. Na podstawie umowy o pracę Zofia G. ma pracować w spółce do 11 grudnia 2015 r. Obecnie jest zatrudniona u innego pracodawcy na 1/4 etatu.
Luiza Klimkiewicz specjalista z zakresu pomocy publicznej / Dziennik Gazeta Prawna
Władysław i Witold G. rozważają korzystanie z zewnętrznego źródła finansowania, ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Przedstawiamy informacje o korzystaniu z optymalnego wsparcia oraz podpowiadamy, na co szczególnie powinni zwrócić uwagę.
1. Przegląd umownych form pomocy
Żadna z form pomocy ze środków PFRON, która jest przyznawana na podstawie umowy zawartej ze starostą, nie będzie miała zastosowania w związku z zatrudnieniem Zofii G. Refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (art. 26e ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; dalej: ustawa) przysługuje na osoby bezrobotne lub poszukujące pracy, a nie pozostające w zatrudnieniu, a Zofia G. jest zatrudniona.
Skoro Zofia G. świadczyła pracę dla spółki na podstawie umowy-zlecenia i korzystała ze sprzętu firmy, to nie będzie konieczne przystosowanie zakładu pracy do jej potrzeb (i korzystanie ze związanej z tym refundacji kosztów adaptacyjnych na podstawie art. 26 ustawy).
Należy również pamiętać o tym, że przed zatrudnieniem Zofii G. spółka Jaćwing nie jest pracodawcą, więc nie można jej przyznać tej refundacji. Ponadto planowany niespełna roczny okres zatrudnienia pracownicy w spółce wyłącza możliwość uzyskania tych refundacji, ponieważ ich otrzymanie zobowiązuje pracodawcę do dalszego zatrudniania osoby niepełnosprawnej przez 36 miesięcy.
Szkolenie pracownicy, a w konsekwencji i refundacja kosztów szkolenia na podstawie art. 41 ustawy, nie będą konieczne, chociaż teoretycznie Jaćwing sp.j. mógłby uzyskać taką refundację, gdyby dodatkowo szkolił Zofię G.
Pracodawca nie będzie zatrudniał oprócz Zofii G. innych pracowników. Między innymi dlatego nie będzie podstawy do uzyskania refundacji kosztów związanych z zapewnieniem asysty pracy dla osoby niepełnosprawnej, przewidzianej w art. 26d ustawy.
2. Dofinansowanie – pomoc optymalna
W opisanej sytuacji optymalną formą pomocy i zdecydowanie wartą rozważenia przez spółkę jest miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, udzielane na podstawie art. 26a ustawy.
Przysługuje ono pracodawcom na pracowników będących osobami, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zaliczeniu do znacznego, umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności albo orzeczeniem traktowanym na równi z tym orzeczeniem (tj. orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji lub celowości przekwalifikowania albo wydanym przed 1 stycznia 1998 r. orzeczeniem o zaliczeniu do I, II lub III grupy inwalidztwa lub o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym).
Wyjątkiem są osoby o umiarkowanym lub lekkim stopniu niepełnosprawności, które mają ustalone prawo do emerytury. Na te osoby dofinansowanie nie przysługuje.
Ważne
Dofinansowanie przysługuje niezależnie od stopnia pokrewieństwa pracownika z pracodawcą lub wspólnikiem spółki będącej pracodawcą (np. na córkę wspólnika) oraz od statusu tej osoby w świetle przepisów szczególnych (np. na małżonka zatrudnionego na podstawie umowy o pracę, lecz uznawanego dla celów ubezpieczeniowych za osobę współpracującą).
Ustawa przewiduje kilka innych przypadków, w których dofinansowanie nie przysługuje małemu przedsiębiorcy. Przede wszystkim na żadnego pracownika dofinansowanie nie przysługuje przedsiębiorcy w trudnej sytuacji ekonomicznej lub mającemu zaległości wobec PFRON na kwotę łącznie przekraczającą 100 zł, jeżeli nie ureguluje ich do 30 stycznia następnego roku.
Natomiast na poszczególnych pracowników pracodawca nie uzyska dofinansowania, gdy wypłacił im wynagrodzenie w sposób inny niż przewidziany w ustawie, tj. nie na rachunek bankowy lub w SKOK, albo nie przekazał wynagrodzenia na adres zamieszkania tego pracownika, za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania kwot pieniężnych. Dofinansowaniu nie podlega zatem wynagrodzenie pracownika wypłacone np. gotówką.
Niezależnie od tego dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika, jeżeli miesięczne koszty płacy – a więc wynagrodzenie brutto, składki na ZUS finansowane przez płatnika i składki na FP i FGŚP – nie zostały poniesione w całości do 14. dnia po terminie do ich opłacenia, ustalonym na podstawie odrębnych przepisów.
3. Obliczenie dofinansowania
Dofinansowanie uzyskane przez przedsiębiorstwo, które nie ma księgowo i organizacyjnie wyodrębnionej działalności niekomercyjnej, przy której zatrudniałoby osobę niepełnosprawną – stanowi pomoc publiczną. Wówczas musi być udzielane na warunkach nie korzystniejszych od określonych w rozporządzeniu KE nr 651/2014 (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 187, s. 1), które zastąpiło dotychczas obowiązujące rozporządzenie nr 800/2008 (Dz.Urz. UE z 2008 r. L 214, s. 3).
Stosowanie tego rozporządzenia wpływa m.in. na wysokość dofinansowania.
Dofinansowanie do wypłaty jest równe najniższej z poniższych kwot:
wkwocie bazowej dofinansowania, która stanowi iloczyn mnożnika kwotowego, zależnego od stopnia i rodzaju niepełnosprawności i przeciętnego miesięcznego wymiaru czasu pracy (PMW) (tj. iloczynu nominalnego wymiaru czasu pracy, np. z umowy o pracę oraz ilorazu liczby dni wliczania do danego stopnia niepełnosprawności oraz liczby dni kalendarzowych w miesiącu),
wkwocie kosztów płacy (KP) niesfinansowanych ze środków publicznych (art. 26b ust. 7 i 8 ustawy),
wlimitowi kosztów płacy, które w przypadku dofinansowania stanowiącego pomoc publiczną lub wsparcie dla podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą stanowi 0,75 kwoty kosztów płacy.
Ważne
Upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, epilepsję i całościowe zaburzenia rozwojowe dokumentuje się orzeczeniem, o którym mowa w ustawie, lub innym orzeczeniem. Ślepotę można udokumentować także zaświadczeniem lekarza specjalisty.
W przypadku Zofii G., której koszty płacy będą wynosić 2800 zł miesięcznie, a tylko w lipcu 2015 r. pracodawca uzyska pomoc do jej wynagrodzenia w kwocie 2200 zł – kwotę dofinansowania do jej wynagrodzenia obrazuje tabela 2.
4. Nowy efekt zachęty
Efekt zachęty jest warunkiem koniecznym do uzyskania dofinansowania stanowiącego pomoc publiczną. Występuje on wówczas, gdy bez możliwości uzyskania pomocy publicznej przedsiębiorca nie podjąłby działania wspieranego. W przypadku dofinansowania działaniem wspieranym jest zrekrutowanie i dalsze zatrudnianie osoby niepełnosprawnej. Zatem w dniu jej zatrudnienia pracodawca musi dysponować kopią orzeczenia o niepełnosprawności tej osoby.
Istnienie efektu zachęty wykazuje się metodą ilościową lub jakościową.
Metoda ilościowa polega na wykazaniu, że w miesiącu podjęcia zatrudnienia przez pracownika pracodawca wykazał wyższy bieżący stan zatrudnienia od stanu referencyjnego z poprzednich 12 miesięcy. Od stycznia 2014 r. upraszcza się sposób wykazania efektu zachęty metodą ilościową. Wystarczające będzie wykazanie wyłącznie wzrostu netto stanu zatrudnienia ogółem (nie będzie trzeba wykazywać także wzrostu stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych).
W stanach zatrudnienia wykazuje się osoby, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia KE nr 651/2014. Jeżeli stany zatrudnienia w spółce Jaćwing miałyby np. wartości jak w tabeli nr 3, to spółka wykazałaby efekt zachęty metodą ilościową.
Jeżeli spółka nie wykazałaby efektu zachęty metodą ilościową, to posługując się metodą jakościową, musiałaby wykazać, że Zofia G. objęła wakat na danym stanowisku po osobie, która zwolniła go w okolicznościach, o których mowa w art. 26b ust. 4 lub 5 ustawy. W przeciwnym razie dofinansowanie nie przysługiwałoby.
5. Wnioski i terminy
Wniosek Wn-D wraz z informacją INF-D-P składa się do PFRON w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który wypłacono wynagrodzenie. Jeżeli np. wynagrodzenie za styczeń wypłacono w lutym, to dokumenty składa się do 25 lutego. W tym samym terminie składa się dokumenty w przypadku wypłacenia wynagrodzenia za styczeń w styczniu.
PFRON ma 25 dni na rozpatrzenie kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku i wypłatę środków. Rozpatrując wniosek PFRON wyłącznie weryfikuje spełnienie warunków i nie ma możliwości stosowania uznaniowości lub odmowy dofinansowania w przypadku, gdy zostały spełnione warunki ustawowe do wypłaty tej pomocy.
Jeżeli dofinansowanie stanowi pomoc udzielaną w ramach wyłączeń blokowych, to wraz z wnioskiem należy złożyć także informację INF-O-PP.
Tabela 1. Maksymalne kwoty wsparcia (w zł)
Mnożnik „a” Stopień niepełnosprawności
Znaczny Umiarkowany Lekki
Szczególne schorzenia UPENC* 2400 1725 1050
Brak szczególnych schorzeń UPENC* 1800 1125 450
* Schorzenia UPENC – upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna, epilepsja, ślepota, całościowe zaburzenia rozwojowe.
Tabela 2. Miesięczne dofinansowanie (w zł)
Miesiąc Kwota bazowa dofinansowaniaa x PMW Koszty płacy niesfinansowane ze środków publicznych Limit kosztów płacy0,75 KP Dofinansowanie do wypłaty
Styczeń 544,351125 x 0,75 x 20/31 1806,452800 x 20/31 – 0 1354,840,75 x 1806,45 544,35MIN (544,35;1806,45;1354,84)
Luty 843,751125 x 0,75 x 28/28 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Marzec 843,751125 x 0,75 x 31/31 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Kwiecień 843,751125 x 0,75 x 30/30 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Maj 843,751125 x 0,75 x 31/31 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Czerwiec 843,751125 x 0,75 x 30/30 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Lipiec 843,751125 x 0,75 x 31/31 6002800 – 2200 21000,75 x 2800 600MIN (843,75;800;2100)
Sierpień 843,751125 x 0,75 x 31/31 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Wrzesień 843,751125 x 0,75 x 30/30 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN(843,75;2800;2100)
Październik 843,751125 x 0,75 x 31/31 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Listopad 843,751125 x 0,75 x 30/30 28002800 – 0 21000,75 x 2800 843,75MIN (843,75;2800;2100)
Grudzień 299,401125 x 0,75 x 11/31 993,552800 x 11/31 – 0 745,16075 x 993,55 299,40MIN (299,40;993,55;745,16)
Tabela 3. Metoda ilościowa
Miesiąc roku 2014 Stan zatrudnienia ogółem
Styczeń 3
Luty 4
Marzec 3
Kwiecień 3
Maj 3
Czerwiec 3
Lipiec 3
Sierpień 3
Wrzesień 2
Październik 2
Listopad 2
Grudzień 2
Stan referencyjny 2,75 (tj. 7 x 3 + 4 + 4 x 2)/12
Stan bieżący 3
Efekt zachęty Jest (3>2,75)
Podstawa prawna
Art. 26a ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.).
Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 23 grudnia 2014 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 1988).