Biura rachunkowe, które obsługują pracodawców prowadzących PPK, nie będą miały już tylu wątpliwości przy prowadzeniu tej obsługi. Nowelizacja ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (dalej: ustawa o PPK) upraszcza przepisy, dzięki temu wiele niejasności zniknie. Zmiany weszły w życie 4 czerwca 2022 r.

1 Jakie dodatkowe wymagania nałożono na podmioty niestosujące ustawy o PPK? Czy będą musiały uzyskać decyzję o zwolnieniu z tego obowiązku?
Nie, nowelizacja przepisów nie zmienia ogólnej zasady, zgodnie z którą podmiot, który nie musi tej ustawy stosować, nie musi uzyskać żadnej decyzji w tej sprawie. Wprowadza jednak obowiązek złożenia stosownego oświadczenia, jeśli z takim żądaniem wystąpi Polski Fundusz Rozwoju (PFR) – zgodnie z nowo dodanym art. 8 ust. 5c ustawy o PPK. Dopóki jednak PFR z takim żądaniem nie wystąpi, dopóty zwolniony podmiot nie składa takiego oświadczenia.
Nowy przepis dotyczy więc:
  • mikroprzedsiębiorcy, określonego w art. 7 ust. 1 pkt 1 prawa przedsiębiorców,
  • osoby fizycznej zatrudniającej inną osobę fizyczną w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tych osób.
2 Czy pracodawca nadal będzie otrzymywał informacje o aktywności na rachunku PPK jego pracownika (zatrudnionego)?
Nie. Ustawodawca po kilku latach obowiązywania ustawy doszedł do wniosku, że istniejący dotychczas obowiązek informowania pracodawców o wypłacie, wypłacie transferowej lub zwrocie środków zgromadzonych na rachunku PPK uczestnika przez instytucję finansową zarządzającą PPK nie ma żadnego znaczenia dla pracodawców. Są to bowiem działania wpływające na sytuację samego uczestnika, a nie podmiotu, który go zatrudnia. Od 4 czerwca 2022 r. pracodawcy nie są już informowani o wypłacie, wypłacie transferowej lub zwrocie dokonanych przez uczestników.
3 Czy zwolnienie się pracodawcy z finansowania przez niego wpłat do PPK wpłynie na dopłatę roczną dla uczestnika?
Dzięki nowelizacji, nawet gdy pracodawca nie odprowadził finansowanych przez siebie wpłat, uczestnik otrzyma dopłatę roczną w wysokości 240 zł. Dotychczas sytuacja była problematyczna, bo uczestnik ponosił niejako konsekwencje działań pracodawcy. Zgodnie bowiem z art. 13 ust. 2 ustawy o PPK podmiot zatrudniający może zwolnic się z wpłat na PPK, jeśli utworzył pracowniczy program emerytalny (PPE). Warunkiem jest odprowadzanie na PPE składek podstawowych w wysokości co najmniej 3,5 proc. wynagrodzenia. Konieczne jest także uzyskanie zgody działającej u niego zakładowej organizacji związkowej. Zgodnie zaś z art. 13 ust. 3 w takim przypadku uczestnicy nie otrzymywali dopłaty rocznej. Przepis ten w ramach nowelizacji uchylono.
4 Na czym polegają nowe zasady dotyczące wpłaty powitalnej?
Zasady te zmieniły się nieznacznie i nie mają wpływu na sytuację pracodawcy, nie nakładają na niego żadnego nowego obowiązku. Wpłata powitalna przysługuje bowiem uczestnikowi PPK i jest ona przekazywana przez ministra właściwego do spraw pracy w wysokości 250 zł. Warunkiem jest pozostawanie uczestnikiem PPK przez co najmniej trzy pełne miesiące kalendarzowe i dokonanie wpłat podstawowych finansowanych przez przedsiębiorcę za co najmniej trzy miesiące. Wpłata jest przekazywana w ciągu 30 dni po zakończeniu tego kwartału. W tym samym terminie powinna być zaewidencjonowana na rachunku PPK. Wpłata przekazywana jest poprzez PFR, co niekiedy powodowało problemy z zachowaniem terminu ewidencjonowania. Dlatego termin ten wynosi obecnie 45 dni.
5 Jak zmieniły się zasady uczestnictwa w PPK osób po 55. roku życia?
Główna zasada uczestnictwa dla takich osób nie uległa zmianie. Nadal osoby te mogą być uczestnikami PPK na swój wniosek. Możliwość taka nie dotyczy osób, które ukończyły 70. rok życia. Nowelizacja zlikwidowała jedynie wątpliwość, jaka wynikała z dotychczas obowiązującego art. 15 ust. 3 ustawy o PPK. Zgodnie z nim pracodawca miał zawrzeć umowę o prowadzenia PPK dla osób po 55. roku życia, jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających pierwszy dzień zatrudnienia osoba ta była zatrudniona w tym podmiocie zatrudniającym łącznie przez co najmniej trzy miesiące. Konstrukcja przepisu budziła niekiedy wątpliwości, czy osoby te są zapisywane rzeczywiście na wniosek, czy może jednak obowiązkowo. Przepis więc uchylono.
6 Jaki obecnie jest termin zawarcia umowy o prowadzenie PPK?
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 16 ust. 1 ustawy o PPK pracodawca zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej nie wcześniej niż po upływie 14 dni zatrudnienia i nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin trzech miesięcy zatrudnienia. Przed nowelizacją umowa taka mogła być zawarta po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia u danego pracodawcy.
7 Jak zmienił się termin złożenia oświadczenia o zawartych umowach przez uczestnika?
Termin ten został uproszczony i obecnie zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o PPK uczestnik ma siedem dni od dnia zawarcia umowy o prowadzenie PPK na poinformowanie pracodawcy (podmiotu zatrudniającego) o zawartych w jego imieniu i na jego rzecz innych umowach o prowadzenie PPK. Dotychczas musiał to zrobić w terminie siedmiu dni po upływie 10 dni miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin trzech miesięcy zatrudnienia. Postanowiono więc ten przepis uprościć.
8 Od kiedy obowiązuje deklaracja uczestnika o wpłacie?
Pracownik (zatrudniony) może odprowadzać na PPK zarówno wpłatę podstawową (2 proc. wynagrodzenia, w niektórych przypadkach 1,2 proc. wynagrodzenia), jak i wpłatę dodatkową w wysokości do 2 proc. wynagrodzenia. Musi w tym celu złożyć stosowną deklarację o wpłacie dodatkowej. Przepisy nie precyzowały, od kiedy obowiązuje taka deklaracja. Zgodnie z nowo dodanym art. 27 ust. 3a ustawy o PPK wpłata dodatkowa w wysokości zadeklarowanej przez uczestnika PPK obowiązuje od miesiąca następującego po miesiącu, w którym uczestnik PPK złożył deklarację wpłaty dodatkowej.
9 Czy zmieniły się terminy dokonywania wpłat przez podmiot zatrudniający?
Nowelizacja ujednolica terminy dokonania pierwszych wpłat i kolejnych wpłat za danego uczestnika. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 28 ust. 1 ustawy o PPK pierwsze wpłaty oblicza się i pobiera od wynagrodzenia wypłaconego uczestnikowi po powstaniu stosunku prawnego wynikającego z umowy o prowadzenie PPK i są one dokonywane w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane. W tym samym terminie dokonuje się kolejnych wpłat.
Dotychczas art. 28 ust. 1 ustawy o PPK stanowił, że wpłat dokonuje się, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK.
10 Co zmieniono w zasadach zwrotu wpłat, które zostały dokonane w wyniku przekazania błędnych informacji przez zatrudnionego?
Nowelizacja uchyliła przepis, zgodnie z którym, jeśli wpłaty okazałyby się nienależne w całości lub w części, to podlegają zwrotowi na rzecz finansującego daną wpłatę. Chodzi o sytuację określoną w art. 28 ust. 6 ustawy o PPK, zgodnie z którym podmiot zatrudniający nie ponosi odpowiedzialności za brak lub błędne obliczenie, pobranie lub dokonanie wpłaty, jeżeli jest to spowodowane przekazaniem przez osobę zatrudnioną błędnych informacji, skutkujących błędnym ustaleniem dotyczącym obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. ©℗
Podstawa prawna
art. 12, 13, 15, 16, 19, 27, 28, 31 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1079) – w brzmieniu od 4 czerwca 2022 r.
art. 2 ust. 1 pkt 15 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2139)
art. 7 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. ‒ Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 974)