Jeżeli agencja pracy tymczasowej nie ma stosownego uregulowania dotyczącego zapewnienia pracownikom nieodpłatnych dojazdów do pracy w swoim regulaminie wynagradzania, nie mogą zostać one wyłączone z podstawy wymiaru składek – wynika z interpretacji ZUS.
Przypomnijmy, że agencja pracy tymczasowej kieruje ludzi do wykonywania pracy na rzecz podmiotu trzeciego (pracodawcy użytkownika), a ten wyznacza im zadania i kontroluje ich wykonanie. W niniejszej sprawie pracodawca użytkownik organizuje (bezpłatnie lub częściowo odpłatnie) dojazd do pracy dla pracowników – w tym pracowników tymczasowych – wynajętym busem. Przewiduje to obowiązujący w firmie regulamin wynagradzania. Zgodnie z przepisami o PIT wartość świadczeń takich jak dowóz pracowników do pracy stanowi ich przychód.
Agencja ma wątpliwości, czy powinien być on wliczany do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników tymczasowych. Wystąpiła do ZUS o interpretację przepisów.
W swoim stanowisku zwróciła uwagę na odstępstwa od ogólnej reguły, że przychód pracownika stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Przewiduje je rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949). W myśl jego par. 2 ust. 1 pkt 26 podstawy wymiaru nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
Agencja wskazuje, że wyłączenie to zależy od dopełnienia przez pracodawcę warunku formalnego polegającego na zamieszczeniu stosowanego zapisu w układzie zbiorowym, regulaminie wynagradzania lub przepisach o wynagradzaniu. Uważa, że stan faktyczny przedstawiony we wniosku spełnia przesłanki z tego przepisu. Kwestia dojazdów pracowników jest bowiem uregulowana w regulaminie wynagradzania u pracodawcy użytkownika. W świetle powyższego dojazdy pracowników będące dla nich przychodem nie powinny być wliczone do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
ZUS miał inne zdanie na ten temat. Przypomniał, że wyjątki uregulowane w rozporządzeniu należy interpretować ściśle. Z par. 2 ust. 1 pkt 26 wynika, że z wyłączenia korzystają jedynie przychody, które:
- wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,
- mają charakter materialny (nie stanowią ekwiwalentu w formie pieniężnej),
- umożliwiają korzystanie z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji (transportu publicznego lub transportu organizowanego przez pracodawcę).
ZUS podkreślił, że w sytuacji zawarcia umowy o pracę tymczasową pracodawcą pracownika tymczasowego jest agencja, a nie pracodawca użytkownik. Powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 30 października 2012 r. (sygn. akt III AUa 728/12). SA orzekł, że to agencja zawiera z pracownikiem tymczasowym umowę, kieruje go do wykonywania pracy na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika oraz wypłaca mu wynagrodzenie. Choć pracownik nie jest podporządkowany agencji w rozumieniu art. 22 kodeksu pracy (tzn. nie wykonuje pracy na jej rzecz i pod jej kierownictwem), to właśnie z nią wiąże go stosunek pracy.
W opisywanej sprawie wnioskodawca (agencja) będący de facto pracodawcą nie ma w swoim regulaminie wynagradzania stosownego uregulowania dotyczącego zapewnienia pracownikom nieodpłatnych dojazdów do pracy. W efekcie nie może skorzystać z wyłączenia, o którym mowa w par. 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia.
ZUS zaznaczył, że nie wystarczy, aby kwestia dowozu ludzi była uregulowana zapisami regulaminu wynagradzania u pracodawcy użytkownika. Taka regulacja dotyczy bowiem osób zatrudnionych przez tę odrębną firmę, a nie pracowników agencji.
Decyzja ZUS oddział w Gdańsku z 12 marca 2022 r., DI/100000/43/123/2022