Jestem działaczem związkowym, a nasz związek pozostaje w konflikcie z pracodawcą. Nie mogąc zwolnić chronionych działaczy, pracodawca rozpoczął likwidację naszej spółki i przeniósł pozostałych pracowników do nowej. Rozwiązał nam umowy o pracę w związku z likwidacją. Czy takie działanie nie stanowi obejścia prawa?

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Z kolei zgodnie z art. 411 par. 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.) ochrona specjalnych kategorii pracowników (np. tych znajdujących się w wieku przedemerytalnym albo działaczy związkowych) jest wyłączana w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Teoretycznie działanie pracodawcy w opisywanym przypadku jest więc prawidłowe. Przepisy nie zabraniają bowiem ani przeniesienia pracowników do nowego podmiotu, ani przeprowadzenia likwidacji. Jednak pod uwagę trzeba wziąć cel, w jakim te działania są przeprowadzane.
Podobną sytuację rozpatrywał Sąd Najwyższy w wyroku z 15 marca 2016 r., sygn. akt II PK 24/15. SN uznał, że likwidacja spółki, w której pozostawiono jedynie działaczy związkowych, przy przeniesieniu pozostałych pracowników do innych spółek grupy kapitałowej, nie oznacza likwidacji pracodawcy w rozumieniu art. 411 par. 1 k.p. Stwierdził ponadto, że pozostawienie w jednej spółce (podlegającej likwidacji), wchodzącej w skład grupy spółek, jedynie działaczy związkowych, a przeniesienie pozostałych pracowników do innych spółek, może ‒ w przypadku rozwiązania ze związkowcem umowy o pracę ‒ uzasadniać wniosek o naruszeniu art. 231 par. 1 k.p. i art. 411 par. 1 k.p. w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych.
Takie stanowisko zajął SN także w np. postanowieniu z 15 kwietnia 2021 r., sygn. akt III PSK 46/21. Zwrócił uwagę, że art. 411 k.p. nie znajduje zastosowania w przypadku likwidacji pracodawcy, w związku z którą następuje przejście całości lub części prowadzonego przez niego zakładu pracy na innego pracodawcę, który kontynuuje jego działalność lub podejmuje działalność podobną. W takiej sytuacji pracownicy podlegają nadal ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, wynikającej z art. 38, 39 i 41 k.p. oraz z przepisów szczególnych. ©℗
Podstawa prawna
• art. 231, art. 411 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
• art. 32 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 263; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1666)