Nie ustają pytania oto, jak stosować w konkretnych przypadkach przepisy ustawy opomocy obywatelom Ukrainy. Najciekawsze inajważniejsze kazusy zebrali od uczestników szkoleń przedstawiciele kancelarii Paruch Chruściel Schiffter | Littler Global.

W artykule znajdziesz odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czego dotyczy poprawka do specustawy, nad którą trwają właśnie prace legislacyjne?

2. Czy na podstawie specustawy można uznać za legalny pobyt i pracę osób niebędących obywatelami Ukrainy?

3. Co można będzie zrobić, aby przedłużyć legalny pobyt obywatela Ukrainy w Polsce na kolejny okres?

4. Czy można zatrudnić obywatela Białorusi, który przyjechał do Polski bezpośrednio z Ukrainy bez oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy lub zezwolenia na pracę?

5. Czy będzie możliwe wyrobienie nowego paszport obywatela Ukrainy w ukraińskim konsulacie?

6. Co może zrobić obywatel Ukrainy, który wjechał do Polski jedynie z ważnym ukraińskim dowodem osobistym?

7. Czy mogę zatrudnić obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski bezpośrednio z Ukrainy po 24 lutego 2022 r. na paszporcie biometrycznym, jeśli jego wjazd nie został zarejestrowany na granicy?

8. Czy będziemy mogli delegować tę pracownicę z Ukrainy np. do Niemiec, do spółki należącej do tej samej grupy kapitałowej, gdzie odbędzie szkolenie?

9. Jakich muszę dopełnić formalności, aby zatrudnienie osoby, która przyjechała do Polski 20 lutego było legalne?

10. Czy pracownicy z Ukrainy mogą się zaszczepić na tych samych zasadach co polscy pracownicy?

11. Chcę zatrudnić obywatela Ukrainy, który deklaruje, że wjechał do Polski w związku z wojną. Co w tej sytuacji powinienem zrobić, o co dopytać, by móc taką osobę legalnie zatrudnić?

12. Jakich formalności muszą dopełnić obywatele Ukrainy, którzy chcą jak najszybciej zapisać dzieci do polskich szkół?

13. Na jakich zasadach można wwieźć zwierzęta do Polski? Czy wymagane jest, aby miały szczepienia przeciwko wściekliźnie?

Zofia Pawelec, konsultantka imigracyjna w kancelarii Paruch Chruściel Schiffter | Littler Global

Kinga Polewka-Włoch, radczyni prawna, prawniczka w kancelarii Paruch Chruściel Schiffter | Littler Global

Karolina Schiter, adwokat, partner w kancelarii Paruch Chruściel Schiffter | Littler Global



Z powodu wojny w Ukrainie do Polski każdego dnia przybywają kolejne dziesiątki tysięcy osób. Dla polskich firm to potencjalni pracownicy. Dlatego wielu pracodawców analizuje szczegółowo ustawę opomocy obywatelom Ukrainy wzwiązku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, aponieważ zawiera ona luki, niespójne odesłania ijest koncepcyjne niedopracowana, nie ustają pytania oto, jak stosować jej przepisy w konkretnych przypadkach. Najciekawsze inajważniejsze kazusy zebraliśmy od uczestników naszych szkoleń. Zachęcamy do lektury. Iprzypominamy: specustawa jest nowelizowana. Można też przypuszczać, że nie będzie to ostatniazmiana.
O co pracodawcy pytają na szkoleniach
Czego dotyczy poprawka do specustawy, nad którą trwają właśnie prace legislacyjne?
ODPOWIEDŹ Projekt zmian do specustawy, który pojawił się 17 marca, a więc zaledwie pięć dni po jej wejściu w życie, ma przede wszystkim naprawić jedno z istotnych i – jak się wydaje – niezamierzonych ograniczeń w stosowaniu specustawy. Chodzi o zrównanie sytuacji Ukraińców, którzy przybywają do Polski bezpośrednio z Ukrainy, z tymi, którzy docierają na terytorium naszego kraju pośrednio poprzez inne państwa, np. Słowację lub Mołdawię. Ci pierwsi już teraz są objęci przepisami specustawy, natomiast ci drudzy jeszcze nie. Jest tak, ponieważ aktualnie w specustawie pojawia się warunek wjazdu „bezpośrednio” na terytorium Polski i właśnie ten wymóg miałaby przede wszystkim wyeliminować nowelizacja specustawy. Na marginesie – specustawa w aktualnym brzmieniu przewiduje (choć nie wiadomo, czy jest to działanie celowe, czy też przypadkowe) pewien wyjątek od wymogu bezpośredniego wjazdu do Polski – dla obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka oraz członków ich najbliższej rodziny (przy czym na ten moment brak w specustawie definicji członka najbliższej rodziny – piszemy o tym w tekście „Specustawa ukraińska: na te przepisy trzeba uważać” na s. C1–2). Niestety, nawet na tym przykładzie widać, że kwestii, które wymagają dopracowania, jest w specustawie o wiele więcej. Pewne wątpliwości budzi także to, czy samo wykreślenie wyrazu „bezpośrednio” w pełni rozwiąże wspomniany problem. Warto jednak poczekać na ostateczne brzmienie nowelizacji do specustawy – być może w toku dalszych prac uda się je bardziej dopracować i zaadresować inne istotne kwestie.
Czy na podstawie specustawy można uznać za legalny pobyt i pracę osób niebędących obywatelami Ukrainy?
ODPOWIEDŹ Tak. Przy czym wprowadzone specustawą przepisy obejmują małżonków obywateli Ukrainy, niezależnie od obywatelstwa, jeżeli równocześnie spełniają następujące warunki:
  • wjechali do Polski 24 lutego 2022 r. lub po tej dacie w związku z działaniami wojennymi;
  • wjechali do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy (przy czym planowana nowelizacja miałaby usunąć ten wymóg);
  • deklarują zamiar pozostania w Polsce;
  • nie posiadają ważnych zezwoleń na pobyt czasowy, stały, rezydenta długoterminowego UE, statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany w Polsce;
  • nie złożyli wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej bądź deklaracji o zamiarze złożenia takiego wniosku.
Na gruncie specustawy są wątpliwości, czy istnieje wymóg, aby małżonkowie razem wjechali do Polski (piszemy o tym szerzej na s. C1–2). Naszym zdaniem warunek ten nie jest wymagany.
Specustawa ukraińska: Na te przepisy trzeba uważać
Specustawa ukraińska: Na te przepisy trzeba uważać

Zobacz również
Ponadto specustawą są także objęci członkowie najbliższej rodziny obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy opuścili Ukrainę od 24 lutego 2022 r., a następnie przybyli legalnie do Polski i deklarują zamiar pozostania tu.
W związku z powyższym osoby spełniające ww. warunki mogą przebywać w Polsce na tych samych zasadach co obywatele Ukrainy, a więc w okresie do 18 miesięcy – licząc od 24 lutego 2022 r., to jest do 24 sierpnia 2023 r. – mogą legalnie przebywać w Polsce bez dodatkowych wiz lub zezwoleń na pobyt. Teoretycznie mogą również pracować w Polsce legalnie bez dodatkowych zezwoleń. Jedyną formalnością po stronie pracodawcy jest zawiadomienie urzędu pracy o rozpoczęciu wykonywania pracy przez cudzoziemca w ciągu 14 dni od momentu, gdy to nastąpi. Warto jednak wskazać, że na dzień tworzenia tego opracowania (21 marca 2022 r.) na portalu praca.gov.pl nie ma technicznej możliwości zgłoszenia pracy obywatela innego kraju niż Ukraina, który także jest beneficjentem zapisów specustawy. Mając na uwadze, że złożenie powiadomienia jest warunkiem legalności pracy, rekomendujemy wstrzymanie się z zatrudnieniem takich osób do czasu poprawienia formularza.
Zatrudniam obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski 1 marca 2022 r. w ramach przysługujących mu kilku ostatnich dni ruchu bezwizowego. Deklaruje on chęć dalszego pobytu w Polsce także po 24 sierpnia 2023 r. Co można będzie zrobić, aby przedłużyć jego legalny pobyt w Polsce na kolejny okres?
ODPOWIEDŹ Obywatele Ukrainy (oraz ich uprawnieni członkowie rodzin) korzystający z przedłużonego prawa pobytu na podstawie specustawy do 24 sierpnia 2023 r. będą mieli możliwość przedłużenia swojego pobytu na dalszy okres poprzez uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy na uproszczonych zasadach. Zezwolenie to będzie jednak również wydawane na okres do trzech lat. Wnioski o udzielenie przedmiotowego zezwolenia będzie można składać jednak dopiero po dziewięciu miesiącach od przyjazdu do Polski danego cudzoziemca, czyli najwcześniej pod koniec listopada 2022 r., nie później niż do 24 sierpnia 2023 r. Wnioski złożone wcześniej wojewoda pozostawi bez rozpoznania. Warto także dodać, że zezwolenie to będzie uprawniało cudzoziemca do możliwości podejmowania w Polsce legalnego zatrudnienia (a zatem nie będzie konieczne uzyskiwanie dla niego zezwolenia jednolitego i przedkładania w toku sprawy całej standardowo wymaganej w takim postępowaniu dokumentacji związanej z zatrudnieniem).
Czy mogę zatrudnić obywatela Białorusi, który przyjechał do Polski 8 marca 2022 r. bezpośrednio z Ukrainy bez uprzedniego uzyskania dla niego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy lub zezwolenia na pracę?
ODPOWIEDŹ Nie. Cudzoziemcy, którzy nie posiadają obywatelstwa ukraińskiego, mimo że spełniają pozostałe warunki wymienione w specustawie, nie mogą skorzystać z przewidzianych w niej rozwiązań. Wyjątkiem są małżonkowie obywateli Ukrainy, którzy przyjechali do Polski bezpośrednio z Ukrainy od 24 lutego 2022 r., oraz najbliżsi członkowie rodziny obywatela Ukrainy będącego posiadaczem Karty Polaka.
Pozostali cudzoziemcy mogą natomiast potencjalnie skorzystać z mechanizmu ochrony czasowej wynikającego z prawa UE (wprowadzonego decyzją wykonawczą Rady (UE) 2022/382 z 4 marca 2022 r. stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującą wprowadzeniem tymczasowej ochrony) lub legalizacji pobytu na zasadach ogólnych. Ochrona czasowa przysługuje cudzoziemcom, którzy przyjechali do Polski czy innego kraju, od 24 lutego 2022 r., o ile spełniają poniższe wymogi, tj.:
  • są obywatelami Ukrainy, którzy mieszkali na terytorium Ukrainy przed tą datą;
  • są obywatelami innych państw, którzy przed tą datą korzystali z ochrony międzynarodowej;
  • są obywatelami innych państw, którzy przed tą datą przebywali legalnie na terytorium Ukrainy na podstawie zezwoleń na pobyt stały i nie mogą powrócić do swojego państwa pochodzenia ze względu na grożące niebezpieczeństwo;
  • są członkami rodziny wyżej wymienionych kategorii osób.
Żeby móc skorzystać z powyższych rozwiązań, cudzoziemiec powinien zwrócić się do szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z wnioskiem o wydanie zaświadczenia potwierdzającego korzystanie z ochrony czasowej. W przypadku ochrony czasowej cudzoziemiec oraz członkowie najbliższej rodziny są uprawnieni do pobytu przez okres 12 miesięcy (licząc od 4 marca 2022 r.) z możliwością przedłużenia oraz wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę.
Obywatele innych krajów niż Ukraina mogą również legalizować swój pobyt i pracę w Polsce na zasadach ogólnych, poprzez uzyskanie odpowiednich zezwoleń.
Mój pracownik z Ukrainy ma paszport, który wkrótce straci ważność. Czy obecnie będzie możliwe wyrobienie nowego dokumentu w ukraińskim konsulacie? Jeśli nie, jakim innym dokumentem może się posługiwać w celu potwierdzenia tożsamości?
ODPOWIEDŹ Co do zasady obecnie nie ma możliwości wyrobienia nowych paszportów. Natomiast ukraiński dowód w postaci plastikowej karty powinien być akceptowany przez polskie organy na równi z paszportem – jako dokument potwierdzający tożsamość. Możliwe jest jednak, na specjalnych zasadach, przedłużenie terminu ważności paszportów obywateli Ukrainy na okres pięciu lat przez wpisanie do niego odpowiedniego zapisu. Ponadto do paszportów obywateli Ukrainy możliwe jest także wpisanie danych osobowych ich dzieci w wieku do 16 lat (ale tylko w sytuacji, gdy dziecko nie posiada paszportu). Z kolei dla posiadaczy dowodów w postaci książeczki oraz dla dzieci, których rodzice nie mają paszportów, jest możliwe wystawienie zaświadczenia ze zdjęciem, potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo ukraińskie. Wskazane zaświadczenie przeznaczone jest do identyfikacji obywateli Ukrainy w polskich urzędach i nie uprawnia do przekraczania granicy.
Co może zrobić obywatel Ukrainy, który wjechał do Polski jedynie z ważnym ukraińskim dowodem osobistym?
ODPOWIEDŹ Aktualnie nie ma możliwości wyrobienia nowego paszportu ani w Ukrainie, ani w Polsce. Możliwe jest natomiast przedłużenie ważności posiadanego już paszportu zagranicznego na okres pięciu lat poprzez dodanie w nim odpowiedniej adnotacji. Natomiast nowy ukraiński dowód osobisty zawierający również dane w języku angielskim w postaci plastikowej karty ma być akceptowany przez polskie organy.
W przypadku małoletnich dzieci do lat 16, które wjechały do Polski bez paszportu, możliwe jest wpisanie do ukraińskiego paszportu zagranicznego rodzica danych osobowych dziecka.
W pozostałych przypadkach przewidziano możliwość wystawienia zaświadczenia ze zdjęciem potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo Ukrainy. Powyższe zaświadczenie jednak nie uprawnia do przekraczania granicy i służy jedynie do identyfikacji obywateli Ukrainy w polskich urzędach. Dokument ten wystawia Ambasada Ukrainy w Polsce.
Czy mogę zatrudnić obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski bezpośrednio z Ukrainy po 24 lutego 2022 r. na paszporcie biometrycznym, jeśli jego wjazd nie został zarejestrowany na granicy?
ODPOWIEDŹ Tak, obecnie specustawą jest objęty każdy obywatel Ukrainy, który po 24 lutego 2022 r. wjechał bezpośrednio do Polski, niezależnie od tego, na podstawie jakiego dokumentu miał miejsce ten wjazd oraz czy został zarejestrowany. Oznacza to m.in., że taką osobę można zatrudnić bez konieczności uzyskania dla niej zezwolenia na pracę. Warto jednak podkreślić, że w tym przypadku cudzoziemiec powinien udać się do najbliższego urzędu miasta, gminy bądź specjalnie utworzonego punktu w celu bezpłatnego zarejestrowania swojego wjazdu do Polski. Cudzoziemiec powinien złożyć wniosek o rejestrację nie później niż w ciągu 60 dni od daty wjazdu na terytorium Polski. W wyniku dokonania powyższej rejestracji zostanie on wprowadzony do rejestru Straży Granicznej, otrzyma numer PESEL, jeśli go wcześniej nie posiadał, oraz będzie miał możliwość utworzenia profilu zaufanego. Podczas rejestracji należy okazać dokument umożliwiający ustalenie tożsamości (niekoniecznie paszport), złożyć odciski palców oraz zdjęcie. Z kolei pracodawca musi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez taką osobę powiadomić o tym powiatowy urząd pracy (właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania tego pracodawcy) za pośrednictwem systemu praca.gov.pl.
Zatrudniliśmy obywatelkę Ukrainy, która wjechała do Polski bezpośrednio z Ukrainy 10 marca, zarejestrowała już swój pobyt w Polsce zgodnie ze spec ustawą i otrzymała PESEL. Powiadomiliśmy urząd pracy o rozpoczęciu zatrudnienia. Czy będziemy mogli delegować tę pracownicę np. do Niemiec, do spółki należącej do tej samej grupy kapitałowej, gdzie odbędzie szkolenie?
ODPOWIEDŹ Z perspektywy polskich przepisów – tak. W opisanym przypadku zarówno pobyt pracownicy w Polsce, jak i jej zatrudnienie w Polsce są legalne. Przepisy nie wprowadzają żadnych ograniczeń w podróżowaniu takich osób (inaczej niż np. względem osób przebywających tu na podstawie np. kart pobytu czy wiz, których ważność została przedłużona specustawą – takie osoby co do zasady nie mogą przekraczać granicy). Obywatelka Ukrainy będzie mogła więc wyjechać do innych krajów, w tym także jeśli podejmuje zatrudnienie w ramach oddelegowania, jednak z zastrzeżeniem następujących warunków:
1) przed wyjazdem należy zweryfikować, czy z perspektywy przepisów obowiązujących w kraju, do którego pracownik jest delegowany, będzie możliwy wjazd tych osób i wykonywanie pracy na terytorium danego kraju;
2) nie jest rekomendowane delegowanie na okres dłuższy niż miesiąc, ponieważ specustawa przewiduje, że wyjazd z Polski na okres powyżej miesiąca pozbawia uprawnienia do legalnego pobytu w Polsce na okres do 18 miesięcy (a co za tym idzie także innych związanych z tym ułatwień);
3) oczywiście pracodawca będzie musiał dopełnić w tym przypadku wszystkich obowiązków standardowo związanych z oddelegowaniem.
Chcę zatrudnić osobę, która przyjechała do Polski 20 lutego, a więc kilka dni przed wybuchem wojny w Ukrainie. Jakich muszę dopełnić formalności, aby zatrudnienie tej osoby było legalne?
ODPOWIEDŹ W obecnym kształcie specustawa nie obejmuje swoimi przepisami cudzoziemców, którzy wjechali do Polski przed 24 lutego 2022 r., oprócz obywateli Ukrainy przebywających do tej chwili legalnie na terytorium Polski. Nie ma do nich także zastosowania wspomniana już wcześniej ochrona czasowa wynikająca z prawa UE, gdyż jednym z warunków objęcia nią cudzoziemca jest wjazd do jednego z krajów Unii Europejskiej po dacie 24 lutego 2022 r. W związku z powyższym jedynym możliwym rozwiązaniem jest w takim przypadku zatrudnienie cudzoziemca na zasadach ogólnych poprzez potwierdzenie jego legalnego pobytu w Polsce (sprawdzenie posiadanych dokumentów, paszportów, wiz) oraz uzyskanie dokumentu legalizującego jego zatrudnienie. W przypadku obywateli Ukrainy, Białorusi, Rosji, Armenii, Mołdawii oraz Gruzji możliwe jest uzyskanie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Co ważne, procedura wydawania oświadczeń jest stosunkowo prosta, szybka i nie wymaga rozbudowanej dokumentacji ani obecności cudzoziemca. Oświadczenia są aktualnie wydawane na okres maksymalnie aż do dwóch lat, a czas oczekiwania na uzyskanie oświadczenia trwa w zależności od lokalizacji od kilku tygodni do dwóch miesięcy, czyli stosunkowo krótko. Dla obywateli pozostałych krajów spoza Unii Europejskiej, nienależących do ww. krajów byłego ZSSR, można uzyskać zezwolenie na pracę, które wydawane jest na okres do trzech lat. W tym przypadku wymagane są dodatkowe dokumenty, w tym m.in. informacja starosty, chyba że odrębne przepisy przewidują zwolnienie z wymogu jej uzyskania. Niestety w niektórych lokalizacjach – np. we Wrocławiu – czas wydawania zezwolenia na pracę wynosi nawet do sześciu miesięcy. Po uzyskaniu odpowiedniego dokumentu legalizującego zatrudnienie oraz weryfikacji aktualnego statusu pobytowego można śmiało rozpocząć zatrudnienie takiego cudzoziemca.
Część moich nowo zatrudnionych ukraińskich pracowników nie jest zaszczepiona przeciwko COVID-19. Chciałbym, aby jak najszybciej poddali się takiemu szczepieniu. Czy mogą się oni zaszczepić na tych samych zasadach co polscy pracownicy?
ODPOWIEDŹ Zgodnie z przepisami specustawy obywatel Ukrainy jest uprawniony do świadczeń opieki zdrowotnej na tych samych zasadach co osoby ubezpieczone w Polsce. Żeby móc skorzystać z systemu opieki medycznej, taka osoba potrzebuje jedynie numeru PESEL oraz powinna mieć utworzony profil zaufany. Obywatele Ukrainy mogą również bezpłatnie zaszczepić się przeciwko COVID-19 oraz odbywać leczenie związane z koronawirusem, w tym także wykonywać testy na jego obecność.
Zgodnie z przepisami ustawy z 12 marca 2022 r. obywatele Ukrainy przebywający na terenie Polski mogą również korzystać z bezpłatnej pomocy psychologicznej. Pomoc ta zapewniana jest przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Na marginesie warto dodać, że dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli, uciekając przed wojną, przewidziane zostały ułatwienia w zakresie dostępu do licznych świadczeń socjalnych, w szczególności do specjalnego, jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę, ale także do programu „Rodzina 500+” i innych.
Chcę zatrudnić obywatela Ukrainy, który deklaruje, że wjechał do Polski w związku z wojną. Co w tej sytuacji powinienem zrobić, o co dopytać, by móc taką osobę legalnie zatrudnić?
ODPOWIEDŹ W takiej sytuacji warto w pierwszej kolejności upewnić się, czy obywatel Ukrainy wjechał do Polski po 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi i spełnia pozostałe warunki, aby móc skorzystać ze szczególnych rozwiązań specustawy. W tym celu można poprosić cudzoziemca o przedstawienie zaświadczenia ze Straży Granicznej z potwierdzeniem daty oraz miejsca wjazdu do Polski albo o przedstawienie potwierdzenia nadania mu numeru PESEL. Powyższy dokument powinien zawierać adnotację z potwierdzeniem rejestracji obywatela Ukrainy. Jeśli cudzoziemiec posiada paszport, można również sprawdzić pieczęć wjazdową Straży Granicznej. Należy również się upewnić, czy cudzoziemiec nie posiada już dokumentów pobytowych w Polsce, np. zezwolenia na pobyt czasowy czy pobyt stały, a także czy nie posiada statusu uchodźcy lub nie zadeklarował zamiaru złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.
W razie uzyskania potwierdzenia, że obywatel Ukrainy wjechał do Polski po 24 lutego 2022 r. bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi oraz spełnia pozostałe wymogi zawarte w specustawie, można w zasadzie od razu rozpocząć jego zatrudnianie, składając jedynie w tym celu odpowiednie powiadomienie do urzędu pracy (w ciągu 14 dni od rozpoczęcia pracy).
Obywatele Ukrainy, których postanowiłem zatrudnić, chcą jak najszybciej zapisać dzieci do polskich szkół. W związku z tym pytają mnie, jakich formalności muszą dopełnić, by było to możliwe. Przy czym nie mają oni jeszcze miejsca stałego zamieszkania.
ODPOWIEDŹ Aby zapisać dziecko obywatela Ukrainy do polskiej szkoły, należy posiadać dokumenty potwierdzające dotychczasową naukę – świadectwa, zaświadczenia itd. – a jeżeli ich nie ma, należy przygotować oświadczenie o ukończonych latach nauki oraz placówce, do której dziecko uczęszczało i złożyć razem z wnioskiem o przyjęcie do wybranej placówki w Polsce. Decyzję o przyjęciu podejmuje dyrektor szkoły.
Szkoły podstawowe znajdujące się w rejonie miejsca zamieszkania dziecka mają obowiązek je przyjąć, natomiast pozostałe szkoły podstawowe i ponadpodstawowe mogą przyjąć dziecko, o ile posiadają wolne miejsca. W sytuacji gdy w wybranej szkole nie ma wolnych miejsc, można skontaktować się z urzędem gminy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania w celu wyznaczenia szkoły, która posiada dostępne dla dziecka miejsce. Nauka dla dzieci i młodzieży do lat 18 w publicznych szkołach jest nieodpłatna. Jeśli dziecko nie zna języka polskiego, szkoła zapewnia dodatkowe nieodpłatne lekcje języka.
Od wielu lat zatrudniam osoby z Ukrainy. Teraz ze względu na wojnę chcą oni sprowadzić do Polski swoje rodziny. Jednocześnie nie chcą zostawiać w Ukrainie zwierząt, w związku z tym pytają mnie, na jakich zasadach mogą je wwieźć do Polski. Czy wymagane jest, aby zwierzęta przekraczające polską granicę miały szczepienia przeciwko wściekliźnie?
ODPOWIEDŹ Mając na uwadze krytyczną sytuację w Ukrainie, polskie władze zdecydowały się znacznie uprościć reguły wwozu zwierząt z Ukrainy do Polski. Co do zasady zwierzęta takie jak psy, koty i fretki powinny być znakowane mikroczipem oraz zaszczepione przeciwko wściekliźnie – wymagany jest dokument potwierdzający ważne szczepienie. Jednak obecnie, nawet w przypadku gdy przewożone psy, koty czy fretki nie zostały oznakowane ani zaszczepione, możliwy jest ich wwóz do naszego kraju i zaszczepienie ich w Polsce już po przyjeździe na koszt budżetu państwa. Inne zwierzęta, np. ptaki, są wpuszczane do Polski bez pozwolenia głównego lekarza weterynarii. Nie jest również wymagane spełnienie pozostałych wyżej wspomnianych warunków. ©℗
O czym warto pamiętać
! Specustawa mimo swoich niedoskonałości daje osobom uciekającym z Ukrainy największe ułatwienia spośród dostępnych rozwiązań prawnych, dlatego w miarę możliwości warto z niej skorzystać.
! Trwają prace nad nowelizacją specustawy, w związku z czym katalog osób nią objętych może się wkrótce zmienić.
! Osoby, których aktualnie specustawa nie obejmuje, mogą natomiast potencjalnie skorzystać z ochrony czasowej wynikającej z bezprecedensowej decyzji wykonawczej Rady UE.