Darmowe dokumenty dla osób do 26. roku życia, bezpłatny wstęp do parków narodowych czy dobrowolny ZUS dla młodych przedsiębiorców – nad takimi propozycjami zastanawia się rząd
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów przygotowuje Strategię RP na rzecz młodego pokolenia. Od lutego do listopada 2021 r. trwały konsultacje ze środowiskami młodzieżowymi. Teraz uwagi są analizowane. Jak podaje Centrum Informacyjne Rządu, młodzi ludzie zgłosili łącznie ponad 7 tys. zagadnień. Zapewnia, że strategia będzie dotyczyła obszarów tematycznych, które poruszane były w trakcie konsultacji – edukacji i szkolnictwa wyższego, rynku pracy i przedsiębiorczości, społeczeństwa obywatelskiego i kultury, polityki społecznej, polityki prorodzinnej i mieszkaniowej, zdrowia i sportu, a także ekologii i klimatu. Wszystko to ma się przełożyć na konkrente programy skierowane do młodych ludzi.
Roboczy dokument
Nad strategią pracują m.in. pełnomocnik rządu do spraw polityki młodzieżowej, a także niektórzy członkowie Rady Dialogu z Młodym Pokoleniem oraz doradcy ministrów. DGP dotarł do roboczego dokumentu, w którym zamieszczane są ich propozycje.
– Na razie prowadzimy analizy. Sprawdzamy, które z nich uzyskają poparcie członków rządu, a także na które znajdą się pieniądze w budżecie państwa. Prace nad dokumentem potrwają jeszcze kilka miesięcy – dowiadujemy się nieoficjalnie w KPRM.
Jedna z propozycji zawartych w roboczym dokumencie dotyczy wprowadzenia darmowych dokumentów dla młodych. – Okres młodzieńczy to często czas wyrabiania pierwszych w życiu dokumentów urzędowych, takich jak paszport, prawo jazdy czy dowód rejestracyjny. Wprowadzimy zasadę, zgodnie z którą dokumenty te będą wydawane młodym do 26. roku życia bezpłatnie – czytamy.
Ponadto KPRM rozważa umieszczenie w strategii punktu o wolnym wstępie do parków narodowych. – Realizacja tego postulatu powinna być połączona z organizowaniem zajęć dla szkół czy gier terenowych dla uczniów – proponują autorzy projektowanej strategii.
Nie wszystkie dyskutowane pomysły ostatecznie znajdują się w dokumencie – np. dobrowolny ZUS dla młodych przedsiębiorców do 30. roku życia czy tania działka dla młodych. – Istnieje wiele gruntów na terenach gmin wiejskich, które można sprzedać młodym, spełniającym określone warunki, w rozsądnych, niskich cenach. Korzyści, oprócz wizerunkowych, to realnie mniejszy problem z dostępnością mieszkań dla młodych oraz dezurbanizacja – tak uzasadniano tę propozycję. Wśród sugestii, które pojawiły się i zostały usunięte z dokumentu, jest też ulga podatkowa (kredytowa) dla młodych, czyli odliczanie od podatku kosztów związanych z finansowaniem kredytu. – To dużo tańsze rozwiązanie niż dopłaty – wynika z uzasadnienia.
Walka o głosy młodych
Eksperci na razie bez entuzjazmu podchodzą do propozycji zamieszanych w roboczym dokumencie. – Jestem zwolenniczką polityki celowej, ukierunkowanej na rozwiązanie określonych problemów, a nie rozdawnictwo skierowane na duże grupy społeczne. Strategia państwa na rzecz młodego pokolenia powinna skupiać się na podnoszeniu kwalifikacji zawodowych tak, aby młodzi mogli konkurować na rynku pracy, a nie na dawaniu im kolejnych przywilejów. Przecież wyrobienie dokumentów czy bilet występu do parku to nie jest jakiś zaporowy koszt, raczej okazjonalny. Kryterium wieku nie jest żadnym argumentem, mógłby być nim ewentualnie dochód – mówi Monika Fedorczuk, ekspertka z Konfederacji Lewiatan.
Należy też wziąć poprawkę na to, że to dopiero robocza wersja, a nie gotowy dokument. Eksperci są jednak zdania, że osoby w KPRM powinny lepiej przemyśleć to, co będzie w jego ostatecznej wersji. – Do opracowania takiej strategii potrzebna jest rzetelna ekspertyza. Nie wystarczy jedynie zapytać młodzieży, czego potrzebuje – mówi prof. Irena E. Kotowska z Instytutu Statystyki i Demografii Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. – Jest wiele prac socjologicznych, które powinny być fundamentem budowania strategii państwa na rzecz młodego pokolenia. Są liczne opracowania na ten temat – wskazuje.
Dodaje, że trzeba też pamiętać, iż potrzeby młodzieży są kształtowane również przez system edukacji, który niestety pogłębia nierówności zamiast wyrównywać szanse rozwojowe. Jej zdaniem należy zastanowić się, jak przygotować młode osoby do wkraczania w dorosłość – podejmowania pracy, zakładania rodziny w warunkach szybkich zmian technologicznych, rosnącej niepewności czy zagrożeń klimatycznych. Trzeba również wziąć pod uwagę pogarszający się stan zdrowia młodych, w tym psychicznego. – Tymczasem z roboczej wersji propozycji do strategii niewiele wynika. Nie widzę potrzeby dodawania takich elementów, jak np. darmowy wstęp do parków narodowych czy bezpłatne dokumenty. Po co to rozdawanie przywilejów? To przypomina elementy korupcji politycznej. Tymczasem potrzebna jest dobra strategia oparta na rzetelnym rozpoznaniu potrzeb i zagrożeń rozwojowych młodych generacji, stanowiących niezbędne ogniwo w łańcuchu powiązań między różnymi pokoleniami – dodaje prof. Kotowska. ©℗
Co jeszcze ma się znaleźć w Strategii RP na rzecz młodego pokolenia?
■ Karta Wolności Słowa w internecie
Dokument, który będzie potwierdzeniem gwarancji wolności słowa w internecie, w szczególności wobec młodych ludzi. Będzie to punkt wyjścia do dalszych prac mających na celu uchronienie obywateli przed ograniczaniem wolności słowa w internecie (np. przez portale społecznościowe). Pomysłodawcy uważają, że każdy użytkownik powinien mieć prawo do uzyskania klarownej odpowiedzi na odwołanie od decyzji portalu. Program zakłada też utworzenie lub wskazanie instytucji mających pomóc przede wszystkim młodym obywatelom w pozyskiwaniu informacji o danych gromadzonych przez portale społecznościowe i strony internetowe oraz w usuwaniu z internetu treści, która ich dotyczy. Podmiot ten pełniłby rolę mediatora w przypadku niesłusznie usuniętych treści.
■ Rzecznik wolności słowa
Zostanie powołany rzecznik wolności słowa przy Radzie Dialogu z Młodym Pokoleniem, który będzie dbał o możliwość uzewnętrzniania przekonań religijnych oraz światopoglądowych przez uczniów i studentów. Będzie też służył promowaniu wolności słowa jako fundamentalnej wartości w debacie publicznej.
■ Inkubator Wolności i Przedsiębiorczości
Ma być to nowy program wspierający organizacje pomagające w rozwoju młodzieżowej przedsiębiorczości i tworzeniu przestrzeni dla młodych ludzi.
■ Sztafeta wolności międzypokoleniowej
Ogólnopolski program współpracy międzypokoleniowej, którego celem będzie budowa przestrzeni dialogu między młodymi ludźmi a „Bohaterami Wolności” – kombatantami, powstańcami warszawskimi, bohaterami opozycji antykomunistycznej.
■ Młodzieżowy Szczyt Wolności
Młodzieżowe organizacje i środowiska z całego kraju będą mogły przesyłać pomysły, sugestie, propozycje i problemy związane z szeroko rozumianą tematyką wolności, a wyniki zebranych pomysłów zostaną ogłoszone podczas corocznego Młodzieżowego Szczytu Wolności.