Prowadzę mały sklep. Słyszałem, że przepisy specustawy o COVID-19 pozwalają zatrudniać do wykładania towaru w niedzielę, ale tylko pracowników i osoby zatrudnione. Czy mogę zatrudnić osoby na zlecenie? Czy może być to umowa tylko na jeden dzień?
Artykuł 15i specustawy o COVID -19 (czyli ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2459) rzeczywiście pozwala na to, by w okresie epidemii i 30 dni po jej zakończeniu powierzyć pewne czynności związane z handlem dwóm kategoriom osób: pracownikom oraz zatrudnionym. Ale chodzi tu wyłącznie o czynności polegające na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby, a więc nie może być to obsługa klientów przy kasie. Pojęcia pracownik i zatrudniony należy rozumieć tak, jak zostały zdefiniowane na gruncie ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 936; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1891). Zgodnie z tą ustawą przez pracownika należy rozumieć przede wszystkim osobę zatrudnioną na umowę o pracę, a także skierowaną do wykonywania w placówce handlowej pracy tymczasowej na podstawie umowy o pracę, zgodnie z przepisami o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Natomiast osoba zatrudniona to osoba fizyczna, wykonująca w placówce handlowej pracę na podstawie umów prawa cywilnego, a także osoba skierowana do wykonywania w placówce handlowej pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego, zgodnie z przepisami o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Do opisanych na wstępie czynności można zatem w okresie trwania epidemii skierować przede wszystkim pracowników zatrudnionych w danej placówce handlowej, a także osoby wykonujące te zadania na podstawie umowy o świadczenie usług, względnie umowy o dzieło. Przepis nie rozróżnia przy tym rodzajów umów o pracę. Może to być zatem zarówno pracownik zatrudniony na czas nieokreślony, jak i na umowie czasowej, a nawet umowie zawartej na próbę.
Brak jest również wymogów odnośnie do długości trwania umowy cywilnoprawnej. Nie jest zatem wykluczone zawieranie ich na konkretne dni kalendarzowe, np. weekendy. Na rynku spotykana jest praktyka zatrudniania na umowy cywilnoprawne np. studentów w celu wykładania
towaru. Częstokroć stosuje się tu ramowe umowy, których konkretyzacja – tj. wskazanie konkretnych dni i godzin pracy – następuje w szczegółowych zleceniach. Na marginesie należy podkreślić, że możliwość wykonywania przedmiotowych czynności nie występuje w niedziele, w które przypada święto.
czy uczeń może wykładać towar
Mam uczennicę ze szkoły handlowej. Czy może przyjść w niedzielę i pomagać na zapleczu?
To zależy. Omawiane wyżej przepisy wyłączają możliwość skierowania do takich czynności
uczniów odbywających naukę zawodu, którzy nie ukończyli 16. roku życia. W niedzielę nie mogą być bowiem kierowane do pracy osoby przed 16. rokiem życia. Natomiast osoby odbywające staż bądź praktykę zawodową mogą być kierowane do takich zadań, o ile mają status osoby zatrudnionej albo pracownika i jednocześnie ukończyły 16. rok życia. Tym samym uczeń, który zawarł umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego i ukończył ww. wiek, może być kierowany do czynności polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby.
czy etat wyklucza pomoc przy kasie
Zatrudniam wnuka w sklepie na pełny etat. Czy może w niedziele obsługiwać klientów?
Nie. Artykuł 6 ust. 4 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni stanowi, że przedsiębiorca może korzystać w niedziele niehandlowe oraz inne dni wolne od pracy z nieodpłatnej pomocy małżonka, dzieci własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych (adoptowanych), rodziców, macochy, ojczyma, rodzeństwa, wnuków oraz dziadków. Jednak, co ważne, osoby te nie mogą być jednocześnie pracownikami lub zatrudnionymi w placówce handlowej u przedsiębiorcy, który korzysta z ich nieodpłatnej pomocy. Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni wprowadza bowiem zakaz pracy takich osób w niedziele niehandlowe. Przepisy nie zawierają w tym przypadku rozróżnienia na osoby obce i członków najbliższej rodziny. Zakaz kierowania do pracy obejmuje zatem wszystkich pracowników, w tym tych należących do najbliższej rodziny. A zatem wnuk będący pracownikiem nie może być skierowany do pracy w niedziele oraz inne dni wolne od pracy przy obsługiwaniu klientów. To samo dotyczy wnuka zatrudnionego na podstawie umowy cywilnoprawnej. Natomiast jeżeli wnuk nie jest pracownikiem ani zatrudnionym, to może pomagać swoim dziadkom nieodpłatnie w ich sklepie bądź innej placówce handlowej. To samo dotyczy pozostałych wyżej wymienionych członków rodziny.
kogo dotyczy ewidencja
Prowadzę piekarnię, sprzedaję wyłącznie pieczywo, a zatem przepisy dopuszczają otwieranie mojej placówki w niedziele. Czy muszę też prowadzić ewidencję przeważającej działalności?
Tak. Konieczność prowadzenia ewidencji przeważającej działalności dotyczy niektórych ich rodzajów. Mowa tu o następujących branżach:
- handel wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi,
- handel kwiatami,
- handel pamiątkami lub dewocjonaliami,
- handel prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych,
- świadczenie usług pocztowych,
- gastronomia.
Ewidencja jest niezbędna do wykazania, że placówka handlowa prowadzi w ww. branży swoją przeważającą działalność. Za takową uznaje się działalność, która generuje co najmniej 40 proc. miesięcznego przychodu przedsiębiorcy ze sprzedaży detalicznej w rozumieniu ustawy z 6 lipca 2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1293; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2349). Na marginesie warto dodać, że sprzedaż detaliczna to sprzedaż towarów konsumentom na podstawie umowy zawartej zarówno w lokalu przedsiębiorstwa, jak i poza nim. Warunek ten, tj. generowanie co najmniej 40 proc. przychodów, nie jest jednym, od którego uzależniono możliwość pracy w niedziele. Podstawowym wymogiem jest, aby przeważająca działalność stanowiła rodzaj przeważającej działalności wskazany we wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo Krajowego Rejestru Sądowego. Reasumując: osoba prowadząca piekarnię powinna prowadzić ewidencję przeważającej działalności, aby korzystać z możliwości pracy w niedziele oraz dni ustawowo wolne.
urzędowy wzór dokumentowania przeważającej działalności
Na czym polega ewidencja przeważającej działalności, jak w praktyce zrealizować ten obowiązek?
Sposób prowadzenia ewidencji przeważającej działalności uregulowano w rozporządzeniu ministra finansów z 28 stycznia 2022 r. w sprawie ewidencji miesięcznego przychodu ze sprzedaży (Dz.U. poz. 229). Do rozporządzenia załączono wzór takiej ewidencji.
W nagłówku ewidencji należy wpisać: numer identyfikacji podatkowej (NIP) przedsiębiorcy, imię, nazwisko albo nazwę pełną przedsiębiorcy, adres placówki handlowej, przeważającą działalność, ze wskazaniem kodu PKD, okres, za który są dokonywane wpisy (rok i miesiąc).
Natomiast w tabeli w kolejnych rubrykach trzeba podać: liczbę porządkową wpisu, datę albo okres uzyskania przychodu, numer dokumentu będącego podstawą wpisu, przychód z przeważającej działalności, przychód ze sprzedaży detalicznej z pozostałej działalności, przychody ogółem, stosunek procentowy przychodu z przeważającej działalności do przychodów ogółem, imię i nazwisko osoby dokonującej wpisu i datę dokonania wpisu.
co grozi z powodu nieosiągnięcia wymaganego poziomu sprzedaży
Prowadzę kwiaciarnię, ale oprócz kwiatów sprzedaję również elementy wyposażenia mieszkania: doniczki, wazony, gadżety. Czy coś mi grozi, jeśli nie osiągnę wymaganego limitu działalności przeważającej ze sprzedaży kwiatów?
Kwiaciarnia, w której pracuje jej właściciel, ewentualnie korzystając z nieodpłatnej pomocy najbliższej rodziny, nie podlega zakazowi handlu w niedziele na podstawie zwolnienia zawartego w art. 6 ust. 1 pkt 27 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Natomiast inaczej będzie w przypadku kwiaciarni, w której zatrudnieni są pracownicy, pracownicy tymczasowi lub osoby na umowach cywilnoprawnych. Jeżeli w danej placówce byliby zatrudnieni pracownicy w niedziele lub inne dni wolne, a z ewidencji wynikałoby, że nie spełniono wymogu 40 proc. przychodów z przeważającej działalności, to przedsiębiorca mógłby ponieść konsekwencje naruszenia zakazu handlu w niedzielę (grzywna w wysokości od 1 tys. do 100 tys. zł).
