Od 1 listopada wzrosło kryterium dochodowe, od którego zależy uzyskanie wsparcia przez opiekuna zajmującego się dorosłym niepełnosprawnym krewnym. Wynosi teraz 664 zł na osobę w rodzinie.
Czy będzie możliwa pomoc na opiekę?
Czytelniczka składała wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, ale otrzymała decyzję odmowną, ponieważ nie spełniła warunków koniecznych do jego przyznania. Czy przysługuje jej inna forma wsparcia?
Od 2013 r. uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego jest uzależnione od tego, czy niepełnosprawność członka rodziny, nad którym sprawowana jest opieka, powstała przed ukończeniem przez niego 18 lat lub 24 lat (jeżeli nastąpiło to w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej). Osoby, które nie spełniają tego warunku, mogą ubiegać się o specjalny zasiłek opiekuńczy. Aby go uzyskać, podobnie jak przy świadczeniu pielęgnacyjnym, konieczna jest rezygnacja z pracy, a opiekun musi być obciążony obowiązkiem alimentacyjnym. Dotyczy on rodzeństwa oraz krewnych w linii prostej. Dodatkowo, mimo że z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie wynika wprost obowiązek alimentacji po stronie małżonków, to mogą się oni starać o specjalny zasiłek opiekuńczy. Z kolei członek rodziny, nad którym sprawowana jest opieka, musi mieć orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności, zawierające dodatkowe wskazania. Natomiast w przeciwieństwie do świadczenia pielęgnacyjnego specjalny zasiłek opiekuńczy jest uzależniony od kryterium dochodowego. Jest też niższy, bo wynosi 520 zł miesięcznie.
Podstawa prawna
Art. 16a ust. 1 i 6 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).
Czy wyrok trybunału zmienił przepisy
Pani Paulina zajmuje się niepełnosprawnym ojcem. Ośrodek pomocy społecznej nie przyznał jej specjalnego zasiłku opiekuńczego ze względu na dochód przekraczający ustawowe kryterium. Córka słyszała jednak, że Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie w sprawie uzależnienia tego świadczenia od wysokości dochodu. Czy w wyroku uznał ten warunek za niezgodny z konstytucją?
Trybunał Konstytucyjny uznał, że stosowanie kryterium dochodowego przy przyznawaniu specjalnego zasiłku opiekuńczego nie narusza ustawy zasadniczej. To oznacza, że przepisy regulujące tę przesłankę dalej obowiązują, a gminy, przyznając to świadczenie, dalej będą sprawdzać, czy dochody nie przekraczają kwoty wprowadzonego progu dochodu.
Podstawa prawna
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt S 38/13 z 21 października 2014 r. (Dz.U. poz. 1443).
Czy bezrobotny otrzyma zasiłek za opiekę
Czytelniczka zajmuje się niepełnosprawnym mężem. Starała się o specjalny zasiłek opiekuńczy, ale gdy okazało się, że nie pracuje od 2010 r., a z orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności wynika, że jest ono datowane od 1 marca br., gmina odmówiła jego przyznania. Czy osoba bezrobotna może otrzymać wsparcie za opiekę?
Do przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego nie wystarczy, że osoba sprawująca opiekę jest nieaktywna zawodowo. Przepisy wymagają rezygnacji z pracy i – co więcej – rezygnacja powinna być ściśle powiązana czasowo z koniecznością zajęcia się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Ten warunek będzie jednak obowiązywał jeszcze tylko przez dwa miesiące. Od 1 stycznia 2015 r. wejdzie bowiem w życie nowelizacja ustawy, która spowoduje, że osoby niepodejmujące zatrudnienia i bezrobotne, też będą mogły otrzymywać specjalny zasiłek opiekuńczy. Czytelniczka powinna więc w styczniu ponownie złożyć wniosek o przyznanie wsparcia, wówczas fakt, że nie zrezygnowała z pracy, nie będzie miał znaczenia przy wydawaniu decyzji w tej sprawie.
Podstawa prawna
Art. 16a ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).
Czy liczą się dochody tylko jednej rodziny
Pani Natalia ma męża i dwójkę dzieci, a od dwóch miesięcy mieszka z nimi jej ciężko chora matka. Czytelniczka będzie składać wniosek o specjalny zasiłek opiekuńczy. Czy wystarczy, jeżeli poda wysokość emerytury swojej matki?
Przepisy przewidują, że przy sprawdzaniu uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego bierze się pod uwagę łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby jej wymagającej. Jest on potem dzielony przez liczbę osób wchodzących łącznie w ich skład. To oznacza, że czytelniczka, składając wniosek o pomoc, będzie musiała podać dochody nie tylko matki, ale i męża. Do kryterium, tak jak w przypadku zasiłku rodzinnego, wliczane są dochody z roku kalendarzowego poprzedzającego okres, na który składany jest wniosek o pomoc. Obecnie są to więc dochody z 2013 r.
Inną regułą, która jest powtórzona również przy specjalnym zasiłku opiekuńczym, jest stosowanie procedury dochodu utraconego lub uzyskanego. Jest to potrzebne, gdy między rokiem bazowym a momentem składania wniosku dojdzie do zmiany w wysokości dochodu, np. członek rodziny straci pracę lub ją podejmie, a dotychczas był bezrobotny. Katalog dochodów, które mogą być uznane za utracone lub uzyskane na potrzeby przyznania specjalnego zasiłku jest taki sam, jak ten obowiązujący przy świadczeniach na dzieci. Podobnie jest też ze źródłami zarobkowania, które są traktowane jako dochód. Są nimi przede wszystkim przychody opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, dochód z działalności podlegającej rozliczeniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz takie dochody, które w ogóle nie podlegają opodatkowaniu, np. alimenty. Z kolei gdy wśród członków obydwu rodzin jest osoba, która prowadzi gospodarstwo rolne, to podstawą do wyliczenia jej dochodu jest kwota osiągana z jednego hektara przeliczeniowego. Jest ona podawana co roku przez prezesa GUS w połowie września.
Podstawa prawna
Art. 16a ust. 2 i 4 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).
Czy potrzebne jest poświadczenie dochodu
Pan Krzysztof opiekuje się chorą matką. Jej stan zdrowia uległ pogorszeniu i w związku z tym zwolnił się z pracy. Zamierza się ubiegać o specjalny zasiłek opiekuńczy. Czy przepisy regulują, jakie dokumenty dotyczące kwoty dochodów musi złożyć?
Przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego wymaga złożenia wniosku, którego druk jest określony rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej. Jest on bezpłatnie udostępniany przez urząd gminy lub ośrodek pomocy społecznej, w zależności od tego, który organ samorządowy zajmuje się tym zadaniem. Do wniosku trzeba też dołączyć dodatkowe dokumenty, które pozwolą ustalić, czy spełnione są warunki do przyznania specjalnego zasiłku. Jest to orzeczenie o niepełnosprawności lub o jej znacznym stopniu oraz dokumenty dotyczące dochodu. W tym przypadku opiekunowie korzystają z tych samych formularzy, które są stosowane przy ubieganiu się o zasiłek rodzinny. Najważniejsze z nich to zaświadczenie z urzędu skarbowego lub oświadczenie o wysokości dochodu podlegającego opodatkowaniu PIT, oświadczenie o dochodzie z działalności gospodarczej oraz innym, który w ogóle nie podlega opodatkowaniu, a także oświadczenia o dochodzie utraconym lub uzyskanym. Ponadto jeszcze przed wydaniem decyzji pracownik socjalny przeprowadzi z opiekunem wywiad, którego celem jest sprawdzenie, czy sprawuje on osobistą opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.
Podstawa prawna
Par. 7 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz.U. poz. 3).
Czy wzrosło kryterium dochodowe
Czytelnik zrezygnował z pracy, aby zajmować się niepełnosprawnym bratem. Dowiadywał się w gminie o możliwości uzyskania specjalnego zasiłku opiekuńczego, ale okazało się, że o niewielką kwotę przekracza kryterium dochodowe. Czy jego wysokość uległa zmianie?
W przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego stosowane jest to samo kryterium dochodowe, które obowiązuje rodziców wychowujących niepełnosprawne dziecko przy staraniu się o zasiłek na takiego potomka. Do końca października wynosiło ono 623 zł, ale od 1 listopada br., kiedy zaczął się nowy okres zasiłkowy, próg wzrósł do 664 zł. W związku z tym taka właśnie kwota obowiązuje od tego miesiąca osoby starające się o specjalny zasiłek opiekuńczy. Będzie ona stosowana do 31 października 2015 r., kiedy zakończy się rozpoczęty ponad tydzień temu okres wypłacania wsparcia. Ponieważ w listopadzie przyszłego roku przypada ustawowy termin weryfikacji kryteriów dochodowych, może się okazać, że ulegnie on kolejnemu podwyższeniu. Ponadto uzyskanie specjalnego zasiłku opiekuńczego jest w niektórych przypadkach możliwe nawet przy przekroczeniu progu dochodów. Jest tu bowiem stosowana ta sama zasada, która obowiązuje przy składaniu wniosku o świadczenia na dzieci. Przewiduje ona, że jeżeli dochód w przeliczeniu na jednego członka rodziny jest wyższy od kryterium o kwotę równą lub niższą od najniższego zasiłku rodzinnego, obowiązującego w okresie, na który opiekun składa wniosek o świadczenie za opiekę, to zostanie mu ono przyznane. Ponieważ obecnie najniższy zasiłek na dziecko wynosi 77 zł, to dopuszczane przepisami przekroczenie kryterium wynosi 741 zł (664 zł plus 77 zł). Trzeba jednak pamiętać, że z tej zasady można skorzystać, o ile specjalny zasiłek opiekuńczy przysługiwał w zakończonym 30 października br. poprzednim okresie jego wypłaty. Gmina nie przyzna go jednak, gdy już wówczas pomoc była przyznana mimo przekroczenia kryterium.
Podstawa prawna
Art. 16a ust. 2 i 3 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).