Zatrudnieni będą mieli większą kontrolę nie tylko nad łączeniem się spółek z różnych państw, ale też w razie innych przekształceń tego typu firm. Tak wynika z projektu ustawy o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek. Trafił on już do konsultacji społecznych.

Obecnie omawiane zagadnienia są uregulowane w ustawie z 25 kwietnia 2008 r. o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek (Dz.U. z 2019 r. poz. 2384). W ten sposób ustawodawca zaimplementował unijne przepisy w omawianej sprawie. 27 listopada 2019 r. przyjęto jednak dyrektywę 2019/2121 zmieniającą wcześniejsze regulacje w zakresie transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek (Dz.Urz. UE L nr 321, s. 1). Zmiany te wynikały z potrzeb rynku. Przedsiębiorcy coraz częściej są bowiem zainteresowani nie tylko łączeniem spółek z różnych państw, ale także innymi tego typu przekształceniami firm. Rozszerzono więc stosowanie dotychczasowych regulacji związanych z uczestnictwem pracowników (ich reprezentantów) w procesach transformacji przedsiębiorstw. Zmiany są na tyle istotne, że konieczne okazało się opracowanie nowej ustawy (ta z 2008 r. zostanie uchylona; nowa ma wejść w życie od 1 stycznia 2023 r.).
Projekt definiuje m.in. pojęcie spółki przekształconej (ta, która zmieniła formę prawną w wyniku przekształcenia transgranicznego, które reguluje k.s.h.) oraz państw członkowskich wyjścia i przeznaczenia (odpowiednio kraje UE, w których spółka przekształcona była zarejestrowana przed transformacją i została zarejestrowana po niej). W zakresie form udziału pracowników w omawianych procesach (oraz ich ochrony) projekt zasadniczo powiela przepisy ustawy z 2008 r. (doprecyzowuje je). Przewiduje m.in. prawo zatrudnionych do wyznaczenia lub wyboru określonej liczby członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów oraz prawo rekomendowania członków tych organów (i sprzeciwiania się wyznaczeniu niektórych albo wszystkich członków). Uprawnienia te nadal mają być realizowane w ramach dwóch modeli – albo porozumienia ze specjalnym zespołem negocjacyjnym, albo w formie standardowych zasad uczestnictwa. – Specjalny zespół negocjacyjny stanowi reprezentację pracowników w spółce przekształcanej, dzielonej, w spółkach łączących się, a także tych zależnych i zakładach. Zadaniem specjalnego zespołu jest prowadzenie negocjacji i doprowadzenie do zawarcia z właściwymi organami spółki porozumienia, określającego zasady uczestnictwa pracowników w tej nowo powstałej – przypomina Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (w uzasadnieniu omawianego projektu).
Z kolei wprowadzenie standardowych zasad uczestnictwa ma na celu zapobieżenie sytuacji, w której nie doszłoby do zawarcia porozumienia i pracownicy mogliby zostać pozbawieni prawa do uczestnictwa w transformowanej firmie. W modelu tym istotne znaczenie odgrywa zespół przedstawicielski (który m.in. dokonuje podziału miejsc w radzie nadzorczej albo radzie dyrektorów).
Nowe przepisy utrzymają też ochronę dla reprezentantów zatrudnionych uczestniczących w omawianych procesach. Firma nie będzie mogła wypowiedzieć ani rozwiązać umowy członka specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawiciela pracowników w radzie nadzorczej albo radzie dyrektorów przekształcanej spółki. Niedozwolone ma być też jednostronne zmienianie warunków pracy lub wynagrodzenia takich zatrudnionych (na ich niekorzyść). Takie rozwiązania będą dopuszczalne tylko za zgodą związku zawodowego, a jeżeli pracownik nie jest reprezentowany przez żadną zakładową organizację – za zgodą okręgowego inspektora pracy. Nowością jest doprecyzowanie terminów w tym względzie. Zgodnie z projektem związek zawodowy lub okręgowy inspektor będą mieć 14 dni roboczych na wyrażenie swojego stanowiska (liczonych od złożenia przez pracodawcę pisemnego zawiadomienia o zamiarze np. wypowiedzenia umowy). Bezskuteczny upływ tego terminu będzie równoznaczny z wyrażeniem zgody przez zarząd organizacji związkowej. ©℗
Etap legislacyjny
Projekt ustawy w konsultacjach