W tym roku prowadzący firmy muszą się liczyć z wyższymi składkami na ubezpieczenia społeczne. Składka zdrowotna to cały czas duża niewiadoma.
W przyszłym roku składki na ubezpieczenia społeczne (bez składki zdrowotnej i z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym) wzrosną z obecnych 1075,68 zł miesięcznie do 1211,28 zł, czyli o 135,60 zł.
W konsekwencji od 2022 r. składka emerytalna wyniesie 693,58 zł (obecnie 615,93 zł), rentowa 284,26 zł (obecnie 252,43 zł), wypadkowa 59,34 zł (obecnie 52,70 zł), na Fundusz Pracy/Solidarnościowy 87,05 zł (obecnie 77,31 zł), a chorobowa 87,05 zł (obecnie 77,31 zł).
W oderwaniu od realiów
Zdaniem Łukasza Kozłowskiego z Federacji Przedsiębiorców Polskich obecny system wyliczania należności do ZUS (co do zasady oparty na prognozowanym przeciętnym wynagrodzeniu) nie przystaje do teraźniejszości. - Skutecznie sprawdzał się jeszcze kilkanaście lat temu, dzięki temu, że jest bardzo prosty - każdy przedsiębiorca w całym kraju ma ustalaną dokładnie taką samą minimalną podstawę wymiaru składek. Odbywa się to jednak kosztem elastyczności i często powoduje skokowy wzrost obciążeń - uważa ekspert.
W jego ocenie docelowo najwłaściwsze wydaje się powiązanie wysokości płaconych składek z określoną częścią dochodu z działalności gospodarczej. - Dzięki temu kwota składek zostałaby zindywidualizowana i odpowiadałaby sytuacji konkretnego przedsiębiorcy - zaznacza.
Ekspert ubolewa, że przy projektowaniu zmian dotyczących składki zdrowotnej ten aspekt pominięto. - Teraz będziemy mieli system dualny. Chcąc natomiast ułatwić prowadzenie działalności oraz zagwarantować pewność prawa, powinniśmy dążyć do ujednolicenia zasad rozliczeń i tym samym ich uproszczenia - sugeruje.
Zmiany w składce zdrowotnej
Podwyżka obciążeń składkowych może być jednak jeszcze większa, bo powyższe wyliczenia nie obejmują składki zdrowotnej. Łukasz Kozłowski przypomina, że do tej pory prowadzący działalność doliczali zryczałtowaną składkę zdrowotną, która w rozliczeniach za 2021 r. wynosiła 381,81 zł, z czego dużą część było można odliczyć od podatku. Od nowego roku, w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu (tj. ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. poz. 2105) te zasady zostaną zmodyfikowane.
- Przede wszystkim wraz z wprowadzeniem od 2022 r. wielu zmian podatkowych przedsiębiorcy muszą być przygotowani na wzrost wysokości składki oraz zablokowanie możliwości jej odliczania od podatku, którą dotychczas gwarantował im ustawodawca - potwierdza Piotr Aleksiejuk, radca prawny w kancelarii Wojarska Aleksiejuk & Wspólnicy.
Łukasz Kozłowski zwraca uwagę przede wszystkim na to, że wysokość składki będzie zależna (inaczej niż obecnie) od formy opodatkowania osoby prowadzącej pozarolniczą działalność. - Po pierwsze, wpłynie ona (forma opodatkowania) na zasady ustalania podstawy wymiaru. Będzie nią co do zasady dochód z działalności gospodarczej. Natomiast w przypadku przedsiębiorców odprowadzających ryczałtowy podatek będzie ustalana progresywnie na podstawie uzyskiwanych przychodów - tłumaczy ekspert. Po drugie, jak wskazuje, forma opodatkowania wpłynie też na sposób obliczania samej składki. - W przypadku przedsiębiorców rozliczających się z podatku według skali podatkowej wyniesie 9 proc. podstawy wymiaru, płacący liniowy PIT zapłacą 4,9 proc. podstawy wymiaru (jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9 proc. płacy minimalnej), z kolei w przypadku ryczałtowców będzie uzależniona od przychodów oraz przeciętnego wynagrodzenia - wskazuje Łukasz Kozłowski.
Przyznaje, że przedsiębiorcom trudno będzie wybrać optymalne dla siebie rozwiązanie. - To bardzo skomplikowane, ponieważ patrząc tylko na jeden element obciążeń (składkę zdrowotną lub podatek), możemy otrzymać mylny wynik - ocenia.
Co to oznacza? Może zdarzyć się, że niekiedy będzie się opłacało pokryć wyższą składkę zdrowotną, po to, żeby zapłacić niższy podatek. - Przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę wiele czynników, a nawet wtedy nie będzie miał pewności, czy podjął właściwą decyzję. Opierać ją będzie na prognozach przychodów, a wiadomo, że nie zawsze plany się realizują - wskazuje Łukasz Kozłowski.
Inna zmiana
ZUS przypomina, że dla większości płatników zmieni się termin przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne. - Tylko dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych termin pozostanie bez zmian - do 5. dnia następnego miesiąca. Dla pozostałych płatników składek termin będzie zależał od tego, czy posiadają osobowość prawną - wskazuje Paweł Żebrowski, rzecznik ZUS.
I tak: do 15. dnia następnego miesiąca będą opłacać i rozliczać za dany miesiąc m.in. spółki kapitałowe (spółki akcyjne i spółki z o.o.), spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje, a do 20. dnia następnego miesiąca będą wykonywać ten obowiązek pozostali płatnicy, np. opłacający składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, spółki osobowe (jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne). ©℗
Wysokość składki zdrowotnej w 2022 r. dla przedsiębiorców
| składka zdrowotna (skala podatkowa) | 9 proc. dochodu pomniejszonego o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne, minimum 270,90 zł |
| składka zdrowotna (podatek liniowy) | 4,9 proc. dochodu pomniejszonego o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne, minimum 270,90 zł |
| składka zdrowotna* (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) | Przychód:■ poniżej 60 tys. zł - składka miesięczna ok. 324 zł ■ od 60 tys. zł do 300 tys. zł - składka miesięczna ok. 540 zł ■ powyżej 300 tys. zł - składka miesięczna ok. 972 zł *przy założeniu, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 r. wniesienie 6 tys. zł |
| składka zdrowotna (wspólnicy spółek komandytowych będący osobami fizycznymi) | 540 zł miesięcznie, przy założeniu, że przeciętne wynagrodzenie za IV kwartał 2021 r. wyniesie ok. 6 tys. zł. |
Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców w 2022 r.
| składki standardowe | składki preferencyjne (płacone przez przedsiębiorców przez dwa lata od założenia działalności) | |
| składka emerytalna | 693,58 zł | 176,27 zł |
| składka rentowa | 284,26 zł | 72,24 zł |
| składka chorobowa | 87,05 zł | 22,12 zł |
| składka wypadkowa | 59,34 zł | 15,08 zł |
| składka na Fundusz Pracy | 87,05 zł | 0,00 zł |
