Uczestnik PPK może zmienić fundusz, w którym oszczędza i wpłacać nowe środki do funduszu innego niż ten sugerowany mu z racji wieku - o wyższym lub niższym ryzyku inwestycyjnym.
Za inwestowanie pieniędzy gromadzonych w PPK odpowiada instytucja finansowa, którą – w porozumieniu z pracownikami – wybiera pracodawca. Uczestnik PPK nie może zmienić instytucji zarządzającej PPK i nie może zmieniać polityki inwestycyjnej funduszu. Do niego natomiast należy decyzja o zmianie funduszu zdefiniowanej daty lub przeniesieniu środków pomiędzy funduszami.
Wnioski, deklaracje i oświadczenia - w sprawach związanych z uczestnictwem w PPK - pracownik składa swemu pracodawcy. Tak jest np. w przypadku, gdy pracownik w wieku 55+ chce zostać uczestnikiem tego programu, czy gdy uczestnik PPK chce finansować dodatkową wpłatę do PPK. Natomiast, jeżeli uczestnik PPK chce złożyć dyspozycję dotyczącą środków na jego rachunku, powinien zwrócić się bezpośrednio do instytucji finansowej, która u jego pracodawcy zarządza PPK.
Zmiana domyślnego funduszu zdefiniowanej daty
Oszczędności uczestników PPK inwestowane są w tzw. fundusze zdefiniowanej daty. To, do jakiego funduszu uczestnik PPK zostanie przypisany, zależy od jego wieku. Uczestnik PPK może zmienić fundusz zdefiniowanej daty, do którego został automatycznie przypisany. Oznacza to, że może zdecydować, że jego wpłaty do PPK będą wpływały do jednego lub kilku funduszy zdefiniowanej daty innych niż ten właściwy dla jego wieku, ale stosujących politykę inwestycyjną zgodną z jego oczekiwaniami oraz akceptowanym przez niego ryzykiem (bardziej lub mniej ryzykowną). Przykładowo osoba, która z racji wieku trafiła np. do funduszu inwestującego głównie w instrumenty o większym potencjale zwrotu, ale bardziej ryzykowne (takie jak akcje), nieakceptująca ryzyka, może – dzięki zmianie funduszu - oszczędzać w sposób bardziej bezpieczny.
Mniejsze albo większe ryzyko inwestycyjne w PPK
Należy bowiem pamiętać, że oszczędności uczestnika PPK są inwestowane w instrumenty o charakterze udziałowym, czyli te o wyższym ryzyku inwestycyjnym, ale większym potencjale stóp zwrotu (m.in. akcje, prawa poboru, prawa do akcji) oraz instrumenty o charakterze dłużnym - o niższym poziomie ryzyka inwestycyjnego, ale też niższym potencjale stóp zwrotu (m.in. obligacje, bony skarbowe, listy zastawne, certyfikaty depozytowe).
Polityka inwestycyjna funduszu zmienia się wraz z wiekiem uczestnika PPK - zgodnie z zasadą: im bliżej emerytury, tym mniejsze ryzyko inwestycyjne. Oznacza to, że - w miarę zbliżania się uczestnika PPK do 60. roku życia - udział inwestycji w udziałowe instrumenty finansowe (np. akcje) będzie malał na rzecz bezpieczniejszych instrumentów dłużnych (np. obligacji skarbowych). Decyzja o zmianie funduszu zdefiniowanej daty to zatem decyzja o zmianie sposobu inwestowania gromadzonych w PPK oszczędności.
Składanie dyspozycji
To, jak zmienić fundusz zdefiniowanej daty, powinno wynikać z umowy o prowadzenie PPK, jaką pracodawca – w imieniu pracownika – podpisał z określoną instytucja finansową. W umowie o prowadzenie PPK określa się m.in. warunki gromadzenia środków na rachunku PPK oraz sposób dysponowania nimi. Niezwłocznie po zawarciu tej umowy, instytucja finansowa udostępnia uczestnikowi PPK informację wskazującą m.in. jak składać dyspozycje w zakresie środków zgromadzonych na jego rachunku. Niektóre z tych dyspozycji, uczestnik PPK będzie mógł złożyć w formie elektronicznej w serwisie internetowym instytucji finansowej (po otrzymaniu dostępu do swojego konta). Zmiany funduszu uczestnik PPK może dokonać w dowolnym momencie (ale nie wcześniej niż po dokonaniu pierwszej wpłaty do PPK).
Konwersja i zamiana
Uczestnik PPK może też złożyć do instytucji finansowej wniosek o dokonanie konwersji lub zamiany. Rozwiązania te umożliwią przeniesienie już zgromadzonych na rachunku PPK środków pomiędzy funduszami zdefiniowanej daty, innymi niż właściwe dla jego wieku (w ramach tego samego podmiotu zarządzającego). Przeniesienia środków pomiędzy funduszami (lub subfunduszami) można dokonywać wielokrotnie. Realizacja w danym roku kalendarzowym nie więcej niż dwóch konwersji lub zamian jest bezpłatna.
Konwersja to przenoszenie środków pomiędzy funduszami inwestycyjnymi, subfunduszami wydzielonymi w różnych funduszach inwestycyjnych bądź funduszami emerytalnymi – zarządzanymi przez ten sam podmiot zarządzający.
Zamiana to przenoszenie środków pomiędzy subfunduszami wydzielonymi w tym samym funduszu inwestycyjnym.
Korzystając z mechanizmów konwersji lub zamiany jednostek uczestnictwa, uczestnik PPK może zatem ulokować wszystkie środki zgromadzone w PPK w funduszach innych niż ten zdefiniowany dla jego wieku, ale zgodnych z jego oczekiwaniami inwestycyjnymi oraz akceptowanym przez niego poziomem ryzyka. Składając wniosek do instytucji finansowej o konwersję lub zamianę, uczestnik PPK określa procentowy udział środków zgromadzonych w PPK, które chciałby ulokować w poszczególnych funduszach lub subfunduszach.