Wydłużenie oświadczeń z 6 do 24 miesięcy, szybka ścieżka zatrudniania obcokrajowców w zawodach i przedsiębiorstwach strategicznych dla polskiej gospodarki i uproszczona procedura wydawania zezwoleń, które czekają na decyzję od ubiegłego roku – to tylko część rozwiązań zaproponowanych przez rząd w projekcie nowelizacji ustawy o cudzoziemcach.
Zmiany te zapowiadał niedawno DGP (pisaliśmy o tym m.in.: „Chaos w zatrudnianiu cudzoziemców”, DGP nr 198/2021). Pracodawcy są z nich generalnie zadowoleni i dziwią się, że rząd trzymał w tajemnicy szczegóły projektu nowelizacji do momentu wysłania go do Sejmu.
Niepokoi ich jedynie przepis, zgodnie z którym będą zobowiązani do wypłaty cudzoziemcom pracującym na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę co najmniej minimalnego wynagrodzenia bez względu na wymiar czasu pracy i zawartą umowę.
– To może być warunek dyskryminujący polskich pracowników. Za pół etatu otrzymają oni jedynie połowę minimalnej pensji, podczas gdy cudzoziemiec zatrudniony na połowę wymiaru czasu pracy będzie zarabiać nie mniej niż całe minimalne wynagrodzenie – zwraca uwagę Michał Wysłocki, dyrektor departamentu działu prawa imigracyjnego w Kancelarii Sadkowski i Wspólnicy.
Rząd argumentuje, że propozycja ta ma zapewnić bezpieczeństwo socjalne obcokrajowcom. Możliwe też, iż warunek ten ma ograniczyć zatrudnianie pracowników z zagranicy w miejsce Polaków, bo do tej pory cudzoziemcy byli tańsi. ©℗
| Tak jest | Tak będzie | Uzasadnienie |
| Cudzoziemiec może pracować w Polsce na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy przez sześć miesięcy w ciągu kolejnych 12. Składa się je w powiatowym urzędzie pracy. To rozwiązanie dotyczy obywateli jedynie sześciu państw: Ukrainy, Białorusi, Rosji, Mołdawii, Gruzji i Armenii. Koszt złożenia oświadczenia wynosi 30 zł. Potem obcokrajowiec musi starać się o wydanie zezwolenia na pracę w urzędzie wojewódzkim. | Na podstawie oświadczenia cudzoziemiec będzie mógł pracować w Polsce do 24 miesięcy bez zezwolenia na pracę. Zostanie zlikwidowany 12-miesięczny okres rozliczeniowy, co umożliwi powierzanie cudzoziemcowi pracy bez przerwy na podstawie kolejnych oświadczeń. To, czy oświadczenie będzie mogło zostać wpisane do ewidencji, będzie zależeć od zapewnienia przez pracodawcę porównywalnego wynagrodzenia do pensji polskich pracowników pracujących na podobnych stanowiskach. Koszt złożenia oświadczenia wzrośnie do 70 zł. | Rząd zakłada, że dzięki tym zmianom znaczna część pracodawców będzie rezygnować ze składania w urzędach wojewódzkich wniosków o wydanie zezwolenia na pracę, decydując się na prostszą procedurę związaną ze złożeniem oświadczenia w powiatowych urzędach pracy. Ponadto likwidacja okresu rozliczeniowego spowoduje usunięcie problemów, z którymi borykają się pracodawcy i powiatowe urzędy pracy, z określeniem możliwego czasu powierzenia pracy (zwłaszcza w kontekście niepewnych informacji o podjęciu lub zakończeniu zatrudnienia w przypadku wcześniejszego składania oświadczeń). |
| Przy ubieganiu się o zezwolenia na pobyt czasowy i pracę cudzoziemiec musi spełnić m.in. takie wymogi jak posiadanie zapewnionego miejsca zamieszkania oraz źródła stabilnego i regularnego dochodu. | Rezygnacja z tych wymogów na rzecz warunku otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia nie niższego niż minimalna płaca niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę jej wykonywania. | Uproszczenie wymogów udzielenia zezwolenia ułatwi ich procedowanie przez wojewodów oraz szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Jednocześnie nie spowoduje to, że nastąpi odstępstwo od pryncypiów ochrony rynku pracy, jak również ochrony takich wartości jak obronność i bezpieczeństwo. Wojewoda nie będzie już badał całościowo sytuacji majątkowej cudzoziemca, ale będzie wymagał, aby jego wynagrodzenie nie mogło być niższe niż minimalna płaca, co zapewni element bezpieczeństwa socjalnego. |
| Brak uproszczonego trybu udzielania zezwoleń w przewlekłych sprawach. | Wprowadzenie uproszczonego trybu udzielania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w odniesieniu do postępowań wszczętych przed 1 stycznia 2021 r. | Celem tego szczególnego rozwiązania jest doprowadzenie do stworzenia warunków prawnych pozwalających w relatywnie krótkim czasie zakończyć dużą część postępowań w tych sprawach, które z przyczyn związanych z trudnościami w funkcjonowaniu administracji publicznej w czasie pandemii COVID-19 są prowadzone długotrwale. |
| Cudzoziemiec nie musi ubiegać się o nowe zezwolenie na pobyt czasowy i pracę lub jego modyfikację w przypadku np. zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego mu wykonywanie pracy, przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o pracę. | Poszerzenie katalogu okoliczności niewymagających zmiany lub wydania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę o zmianę nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków, lub zwiększenie wymiaru czasu pracy, przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia. | Zmiana ta spowoduje, że w tych okolicznościach cudzoziemiec nie będzie musiał występować z wnioskiem o zmianę lub wydanie nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, aby móc wykonywać pracę zgodnie z przepisami, a właściwy organ nie będzie musiał przeprowadzać postępowania administracyjnego w tej sprawie. |
| Jeżeli pracodawca nie przedstawił ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 120 dni od dokonania wpisu do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej, starosta powinien wydać decyzję o umorzeniu postępowania. | Postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na pracę sezonową będzie ulegać umorzeniu z mocy prawa, jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie przedstawi ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. | W 2019 r. prawie 50 proc. postępowań w sprawie wydania zezwolenia na pracę sezonową było umarzanych w drodze decyzji starosty, co wymagało dużego nakładu pracy. Nowe rozwiązanie w znaczącym stopniu zmniejszy obciążenie powiatowych urzędów pracy, bo będą one umarzane z mocy prawa. |
| Brak szybkiej ścieżki przy rozpatrywaniu wiz w sprawach ważnych dla polskiej gospodarki. | Minister spraw zagranicznych, po zasięgnięciu opinii ministra pracy, będzie mógł określić (w drodze rozporządzenia) państwa, których obywatele będą mogli korzystać z preferencyjnych rozwiązań. Będą mogły zostać też określone m.in. zawody i rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej, które obejmie szybka ścieżka. Wnioski o wydanie wiz krajowych dla tych cudzoziemców będą przyjmowane poza kolejnością. | Wprowadzenie szybkiej ścieżki pozwoli na priorytetyzowanie obsługi wniosków wizowych w zależności od ich znaczenia dla gospodarki narodowej i potrzeb rynku pracy. |
| Brak preferencji przy wydawaniu zezwoleń na pobyt i pracę dla podmiotów o szczególnym znaczeniu strategicznym dla Polski. | Wprowadzenie rozwiązania ułatwiającego uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki. Minister gospodarki będzie mógł określić listę przedsiębiorców prowadzących działalność o strategicznym znaczeniu dla gospodarki narodowej. W postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę wojewoda w pierwszej kolejności rozpatrzy wnioski cudzoziemców mających wykonywać pracę u przedsiębiorców z tej listy. | Rozwiązanie to ułatwi uzyskanie zezwolenia przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla gospodarki Polski. Dodatkowo nowe rozwiązanie może stanowić element przyciągający dla przedsiębiorców zagranicznych chcących zainwestować w Polsce. Na podstawie nowych przepisów wojewoda rozpatrujący wnioski o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę powinien priorytetowo potraktować cudzoziemców mających wykonywać pracę w przedsiębiorstwach o kluczowym znaczeniu. |