Urzędy pracy tworzą czarne listy firm, które przyjmują bezrobotnych na staż, a po jego zakończeniu nie zatrudniają. Niektóre pośredniaki wprowadzają też kary umowne
Zasady odbywania stażu po skierowaniu z urzędu pracy / Dziennik Gazeta Prawna
Pracodawcy przyzwyczaili się, że stażysta z urzędu pracy to same korzyści i zero zobowiązań – stypendium dla niego opłaca pośredniak, a firma ma darmową siłę roboczą. Do maja tego roku decyzja o tym, czy zobowiązywać przedsiębiorcę do tego, by następnie zatrudnił bezrobotnego, zależała od woli konkretnego urzędu pracy. Zmiany wymusiła nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 598), która weszła w życie 27 maja 2014 r.
Od tego czasu resort pracy kładzie nacisk na osiąganie przez pośredniaki wysokiej efektywności i rozlicza je z wyników. Zależy od nich m.in., czy urzędy otrzymają środki z Funduszu Pracy na nagrody dla pracowników. Służby zatrudnienia zaczęły więc zaostrzać wymagania wobec pracodawców. W zawieranych z nimi umowach nakładają na firmy zobowiązanie do zatrudnienia bezrobotnego po odbytym stażu na co najmniej 3 miesiące (dopiero po takim czasie resort pracy uznaje, że pośredniak skutecznie przywrócił daną osobę na rynek pracy).
– Uzyskanie określonych parametrów efektywnościowych wymusza na nas podpisywanie umów tylko z tymi przedsiębiorcami, którzy zobowiązują się do zatrudnienia bezrobotnego po stażu – przyznaje Jerzy Stupnicki, dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Brak sankcji
W obliczu wymagania przez resort pracy efektywności, pośredniaki coraz bardziej uwiera brak w przepisach sankcji, które można stosować wobec nierzetelnych pracodawców. Zdarza się bowiem, że firma deklaruje zatrudnienie bezrobotnych po stażu – często tylko po to, by urząd wybrał właśnie ją – a po jego zakończeniu informuje, że zatrudnienie nie będzie możliwe np. z uwagi na trudną sytuację ekonomiczną.
– W takim przypadku pozostaje nam jedynie przez pewien okres, np. w danym roku, nie podejmować współpracy z takim przedsiębiorcą – mówi Urszula Puławska-Krzystanek, dyrektor PUP w Sieradzu.
– W czasie prac nad nowelizacją ustawy zgłaszano ministerstwu potrzebę wprowadzenia w przepisach zobowiązania pracodawcy do zatrudnienia po stażu i sankcji za jego niewykonanie. Postulowała to także Najwyższa Izby Kontroli – podkreśla Jerzy Stupnicki.
Resort pracy nie zdecydował się jednak na taki krok.
– Rozważaliśmy wprowadzenie takiej sankcji, uznaliśmy jednak, że takie karanie pracodawców zniechęciłoby ich do przyjmowania bezrobotnych na staże – przekonuje wiceminister Jacek Męcina.
Zaznacza przy tym, że pośredniaki samodzielnie zarządzają polityką rynku pracy i muszą umiejętnie dobierać pracodawców, z którymi współpracują.
– Sytuacja będzie się zmieniać na lepsze. Coraz więcej pracodawców przyjmuje te zobowiązania ze zrozumieniem, rośnie też grono firm, które akceptują wysokie standardy jakościowe odbywania staży. Zmianę postaw wymuszać będzie także duże zapotrzebowanie na pracę. We wrześniu odnotowaliśmy rekordową liczbę 115 tys. zgłoszonych ofert pracy, najwyższą od początku funkcjonowania służb zatrudnienia – dodaje Jacek Męcina.
Kary umowne
Urzędy pracy uważają, że brak sankcji wiąże im ręce. Teoretycznie w takim wypadku mogłyby występować na drogę sądową z pozwami cywilnymi (z żądaniem wykonania umowy lub odszkodowania za jej niezrealizowanie), jednak nie mają na to ani czasu, ani środków. Kontrowersje wzbudza też możliwość stosowania w umowach zabezpieczeń, takich jak np. kary umowne.
– W ustawie o promocji zatrudnienia nie ma do tego podstawy prawnej – twierdzi dr Barbara Godlewska-Bujok, prawnik z Uniwersytetu Warszawskiego.
Zdaniem Jolanty Molskiej-Jerin, radcy prawnego, prowadzącej kancelarię w Warszawie, stosowanie kar umownych przez urzędy pracy jest dopuszczalne, a nawet pożądane.
– Do ich wprowadzenia upoważnia urząd ustawa o finansach publicznych, która nakazuje wydatkowanie środków zgodnie z zasadami rzetelności, gospodarności i celowości. W takim wypadku kara umowna jest środkiem do spełnienia tych wymagań – przekonuje.
Jakie prawa przysługują stażyście przyjętemu za pośrednictwem urzędu pracy GazetaPrawna.pl