Jeśli usługi pomocy drogowej będą świadczone przez pracowników pracodawcy oraz z wykorzystaniem podwykonawców, to w świetle przepisów nie można ich uznać za usługę własną. To zaś wyklucza możliwość wystawienia klientowi informacji o kwocie obniżenia wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Takie stanowisko przedstawił fundusz w decyzji z 11 czerwca 2021 r. (nr DW.400.18.2021.IGR) wydanej dla jednego z pracodawców. O interpretację przepisów wystąpiła firma, która planuje zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych, dzięki czemu mogłaby udzielać swoim kontrahentom ulg we wpłatach. Przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług assistance, czyli kompleksowej pomocy drogowej.
Pracodawca wykonuje je głównie na zlecenie firm ubezpieczeniowych i koncernów samochodowych. Polegają one m.in. na prowadzeniu centrum zgłoszeniowego, holowaniu i naprawie pojazdów, wynajmie samochodu zastępczego. Jednocześnie część z działań składających się na usługę assistance jest fizycznie wykonywana przez współpracujących z przedsiębiorstwem podwykonawców. Ich zaangażowanie nie jest w żaden sposób wykazywane na fakturze trafiającej do klienta, bo usługa pomocy drogowej jest im sprzedawana jako jedna, kompleksowa usługa. Jednak w związku z tym firma ma wątpliwości, czy w takiej sytuacji będzie mogła udzielać obniżeń we wpłatach na rzecz PFRON.
Fundusz w decyzji informuje pracodawcę, że takie prawo nie będzie mu przysługiwać. Wyjaśnia, że przepisy ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573) nie określają ani nie narzucają sprzedającemu zasad realizacji świadczonej usługi. Istotne jest natomiast, aby była to jego usługa własna. Powiązanie sprzedającego z przedmiotem zakupu wynika wprost z art. 22 ust. 1 mówiącego, że wytworzył on produkcję lub świadczył usługę, których zakup ma uprawniać nabywcę do obniżenia wpłaty na PFRON, oraz art. 22 ust. 8 stanowiącego, że kwotę ulgi oblicza się wyłącznie w odniesieniu do usługi i produkcji własnej. Dlatego kluczowy jest wkład własny pracodawcy w wykonanie usługi lub wytworzenie produkcji. To właśnie on, a nie charakter i gospodarcze przeznaczenie usługi, decyduje, czy jest to usługa własna.
PFRON dodaje, że niekiedy sprzedający korzysta ze wsparcia zewnętrznego przy świadczeniu usług, a sposób jego organizacji wpływa na spełnianie warunków do udzielania ulg we wpłatach. Podkreśla, że podwykonawca jest odrębnym od niego podmiotem lub pracodawcą. Z tego względu jego udział w wykonaniu usługi należy bezspornie uznać za naruszenie art. 22 ust. 1 i ust. 8 ustawy o rehabilitacji.
Fundusz powołuje się przy tym na samego pracodawcę, który wskazał, że udział podwykonawców w realizacji usługi assistance nie znajduje odzwierciedlenia na fakturach, bo jest ona sprzedawana kontrahentom jako kompleksowa usługa. Skoro więc pracodawca nie jest w stanie wyodrębnić z kosztów świadczenia tej usługi kosztów ponoszonych przez podwykonawców, to należy ją uznać za usługę mieszaną, a nie własną. W efekcie jej zakup nie uprawnia do udzielenia nabywcom ulg we wpłatach na PFRON i wystawiania informacji o kwocie obniżenia.
Analogiczne stanowisko fundusz zajął również w decyzji z 31 marca br. (nr DW.400.9.2021.RUK). Dotyczyła ona pracodawcy wykonującego usługi czystościowo-porządkowe i część z nich była zlecana innym podmiotom.
