W ostatnich tygodniach środowisko działaczy związków zawodowych z niepokojem obserwuje konfrontację kierownictwa Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP) z liderami tamtejszej zakładowej organizacji związkowej.
W ostatnich tygodniach środowisko działaczy związków zawodowych z niepokojem obserwuje konfrontację kierownictwa Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP) z liderami tamtejszej zakładowej organizacji związkowej.
Związkowcy z PAŻP, którzy podjęli jawną krytykę przełożonych i negowali bezpieczeństwo funkcjonowania agencji, stracili pracę w trybie natychmiastowym. Przed tak drastyczną sankcją nie uchroniła ich nawet szczególna ochrona trwałości stosunku pracy wynikająca z ustawy o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 263). Przyjęta przez pracodawcę linia obrony przypomina wszystkim działaczom, że korelatem korzystania z przywilejów związkowych jest wykonywanie obowiązków, w tym także tych o charakterze formalnym.
Na wstępie pragnę zaznaczyć, że nie znam dokładnych przyczyn rozwiązania stosunków pracy bez wypowiedzenia z winy pracowników PAŻP będących liderami związków zawodowych. Oczywiste jest, że zwolnienie pracownika z pracy w trybie art. 52 par. 1 kodeksu pracy wymaga podania przez pracodawcę na piśmie rzeczywistej i konkretnej przyczyny, odwołującej się do wystąpienia ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Pracodawca może też powołać się na okoliczność popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli jest ono oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, jak również na zawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Rzeczą sądu pracy będzie ocenić, czy w danej sytuacji ziściły się tak ujęte merytoryczne przesłanki pozbawienia pracowników PAŻP zatrudnienia bez zachowania okresu wypowiedzenia, na co przyjdzie poczekać zapewne długie miesiące. Już teraz jednak uwaga obserwatorów koncentruje się na kwestii formalnej, która miała unicestwić formalną ochronę trwałości stosunków pracy związkowców. Trzeba przecież pamiętać, że zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem ani z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy. Nie może też zmienić jednostronnie warunków pracy ani wynagrodzenia na niekorzyść takiej osoby. Naruszenie tego przepisu, np. przez zwolnienie z pracy chronionych związkowców bez uzgodnienia z zarządem zakładowej organizacji związkowej, może rodzić względem pracodawcy poważne konsekwencje prawne i finansowe, z obowiązkiem wykonania wyroków przywracających pracowników do pracy (art. 56 par. 1 k.p.) i zasądzających na ich rzecz wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy (art. 57 par. 2 k.p.) włącznie.
Jednakże, jak wskazano w komunikatach prasowych, według PAŻP „w dokumentacji przedkładanej przez zarząd Związku Zawodowego Kontrolerów Ruchu Lotniczego ujawniono rażące braki, które spowodowały utratę przez ten związek uprawnień zakładowej organizacji związkowej w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej”. W dalszej części wyjaśnień, choć dość enigmatycznie, agencja wskazała na treść art. 251 ust. 6 ustawy o związkach zawodowych, na mocy którego z dniem 1 stycznia 2019 r. wprowadzono sankcję za niewykonanie przez zakładową organizację związkową obowiązku copółrocznego zawiadamiania pracodawcy o liczbie zrzeszanych pracowników. Zgodnie z tym przepisem organizacji, która nie wypełniła w terminie (do 10 stycznia i do 10 lipca każdego roku) obowiązków informacyjnych wobec objętego zakresem jej działania pracodawcy, nie przysługują uprawnienia zakładowej organizacji związkowej do czasu wykonania tych obowiązków. Zawieszenie uprawnień zakładowej organizacji związkowej rozciąga się też na wszelkie uprawnienia jej działaczy, tak odnośnie do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w okresie kadencji w zarządzie związku zawodowego, jak i w zakresie ustanowionej w drodze uchwały szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy.
Takie zapatrywanie co do skutków zaniedbania obowiązków sprawozdawczo-informacyjnych prezentowane było również w orzecznictwie sądowym nawet w okresie przed wejściem w życie art. 251 ust. 6 ustawy o związkach zawodowych. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 25 sierpnia 2015 r. (sygn. akt II PK 214/14), „uchybienie przez organizację związkową obowiązkowi, o którym mowa w art. 251 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, wywołuje ten skutek, że pracownik, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy nie korzysta ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy”. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, że jeżeli organizacja związkowa nie przekazała informacji o liczbie członków, pracodawca nie ma obowiązku pytania jej o zgodę na rozwiązanie umowy z działaczem związkowym.
Jak wyżej wspomniałem, ocena zasadności i legalności zwolnienia z pracy działaczy związków zawodowych wymaga przeprowadzenia szczegółowego procesu sądowego, w którym zapewne ustalony przez sąd stan faktyczny zostanie odniesiony nie tylko do norm indywidualnego i zbiorowego prawa pracy, ale również do zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia praw stron sporu. Trzeba jednak pamiętać, że współpraca partnerów społecznych wymaga wzajemnego poszanowania, które przejawia się m.in. w starannym i terminowym wypełnianiu obowiązków ustawowych przez związki zawodowe, ale także w lojalnej komunikacji pomiędzy przedstawicielami pracodawcy i działaczami związkowymi, ukierunkowanej na harmonizowanie słusznych interesów reprezentowanych stron.
Współpraca partnerów społecznych wymaga wzajemnego poszanowania, które przejawia się m.in. w starannym i terminowym wypełnianiu obowiązków ustawowych przez związki zawodowe, ale także w lojalnej komunikacji między przedstawicielami pracodawcy i działaczami związkowymi
Pozostało
88%
treści
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję
Reklama
Reklama