ZUS umorzył mi zaległości składki decyzją z grudnia 2020 r. Działalność gospodarczą zakończyłem jednak już w 2015 r. Umorzenie było spowodowane m.in. bezskutecznością egzekucji z powodu braku majątku. Chciałbym rozpocząć prowadzenie działalności w tym roku. Czy w takiej sytuacji mogę skorzystać z ulgi na start i preferencyjnych składek od 1 kwietnia?
Tak, skorzystanie z ulg w takim przypadku będzie możliwe. Umorzenie składek odbywa się na podstawie art. 28 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdzie m.in. wskazano, że należności z tytułu składek mogą być umarzane w całości lub w części przez ZUS. Mogą one być tylko umorzone w przypadku ich całkowitej nieściągalności z wyjątkiem sytuacji określonej w ust. 3a. Całkowita nieściągalność, o której wyżej mowa, zachodzi m.in., gdy:
  • dłużnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie;
  • nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku majątku, z którego można egzekwować należności, małżonka, następców prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie;
  • naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję.
W opisywanym przypadku ZUS umorzył składki z uwagi na brak majątku. Należy zauważyć, że choć składki zostały umorzone stosunkowo niedawno (grudzień 2020 r.), to były one jednak skutkiem poprzedniej działalności gospodarczej czytelnika, której wykonywanie zakończył w 2015 r.
Kluczowa jest więc m.in. treść art. 18 prawa przedsiębiorców. Ustawodawca wprowadził ograniczenia w możliwości skorzystania z ulgi na start w przypadku np. braku upływu co najmniej 60 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności. Wymóg ten został przez czytelnika spełniony, ponieważ zakończył on poprzednią działalność w 2015 r., czyli w okresie wykraczającym ponad wymagany limit 60 miesięcy. W tym kontekście nie ma znaczenia, że postępowania w sprawie umorzenia składek były prowadzone do grudnia 2020 r., bo w tym czasie przedsiębiorca nie prowadził już działalności gospodarczej.
Podobna argumentacja będzie miała zastosowanie do preferencyjnych składek określonych w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tak jak w przypadku ulgi na start możliwość ponownego skorzystania jest ograniczona m.in. limitem 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej. Również ta ulga nie jest zależna od tego, w jakim okresie rozpatrywano wniosek o umorzenie składek i kiedy wydano w tej sprawie decyzję.
Podsumowując: umorzenie składek z poprzedniej działalności gospodarczej w grudniu 2020 r. nie pozbawia przedsiębiorcy prawa do skorzystania z obu rodzajów ulg składkowych.
Podstawa prawna
• art. 18a i art. 28 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
• art. 18 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162)
Przez ostatnie dwa lata płaciłem nieregularnie składki do ZUS za pracowników. Organ złożył tymczasem wniosek o ukaranie mnie. Czy grozi mi odpowiedzialność, skoro składki płaciłem, ale nie zawsze w całości?
Z art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że płatnik składek jest zobowiązany obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Naruszenie tych obowiązków może wiązać się z odpowiedzialnością wykroczeniową. Ma to zaś uzasadnienie w art. 98 ust. 1 pkt 1a oraz ust. 3 ustawy. Na jego podstawie ten, kto jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie, podlega karze grzywny do 5000 zł. Kwota ta stanowi górną granicę kary, zaś dolna to 20 zł.
Warto zauważyć, że ustawodawca nie warunkuje odpowiedzialności wykroczeniowej od tego, czy płatnik nie dopełnił w całości lub w części zapłaty składek. Zatem nie można wykluczać odpowiedzialności, nawet jeśli płatnik opłacał składki regularnie, lecz w niepełnej wysokości. Taka okoliczność może mieć jednak znaczenie w kontekście wymiaru kary. Sąd będzie stosował m.in. art. 33 kodeksu wykroczeń (dalej: k.w.). Zgodnie z tym przepisem organ orzekający wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę za dane wykroczenie, oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu i biorąc pod uwagę cele kary, m.in. zapobiegawczy i wychowawczy, które ma ona osiągnąć w stosunku do ukaranego. Wymierzając karę, organ orzekający bierze pod uwagę w szczególności rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej wykroczeniem, stopień winy, pobudki, sposób działania, stosunek do pokrzywdzonego, jak również właściwości, warunki osobiste i majątkowe sprawcy, jego stosunki rodzinne, sposób życia przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu wykroczenia.
Jak zaś postanowiono w art. 39 par. 1 k.w., w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, można, biorąc pod uwagę charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy, zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego.
Trzeba więc podkreślić, że częściowe opłacanie składek do ZUS nie zwalnia z odpowiedzialności wykroczeniowej. Może to jednak wpływać na łagodniejszy wymiar kary albo nawet odstąpienie od jej wymierzenia. Wymaga to jednak indywidualnej oceny dokonanej przez sąd karny. ©℗
Podstawa prawna
• art. 98 ust. 1 pkt 1a i art. 98 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
• art. 33 i art. 39 par. 1 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 281)
Prowadzę stanowisko na targowisku. Pobrałam świadczenie postojowe trzy razy w ubiegłym roku, jak również w lutym – na podstawie nowych przepisów. Słyszałam, że przepisy zmieniły się po raz kolejny i mogę ubiegać się o świadczenie jeszcze raz. Czy faktycznie tak jest?
Rada Ministrów wydała 26 lutego 2021 r. rozporządzenie w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 zastępujące rozporządzenie z 19 stycznia 2021 r. Nowy akt wykonawczy przewiduje takie same formy pomocy jak poprzedni, w tym m.in. świadczenie postojowe, ale co ważne – osoby, które pomoc już otrzymały na podstawie poprzedniego rozporządzenia, otrzymają ją w odpowiednio w pomniejszonym wymiarze.
Nowe rozporządzenie w dużej części powiela brzmienie starego aktu. Przyznaje ono prawo do świadczenia postojowego na zasadach określonych w specustawie o COVID-19 prowadzącym działalność gospodarczą – wymienionym w trzech grupach podzielonych ze względu na kod PKD prowadzonej działalności. Pod uwagę brana będzie przeważająca działalność wykonywana 30 listopada 2020 r.
W zależności o rodzaju działalności świadczenie przysługuje:
  • jednokrotnie (kod PKD: 47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z)
  • dwukrotnie (kod PKD: 91.02.Z)
  • trzykrotnie (kody PKD: 49.39.Z, 55.10.Z, 55.20.Z, 55.30.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.21.Z, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 59.12.Z, 59.13.Z, 59.14.Z, 59.20.Z, 74.20.Z, 77.21.Z, 79.11.A, 79.12.Z, 79.90.A, 79.90.C, 82.30.Z, 85.51.Z, 85.52.Z, 85.53.Z, 85.59.A, 85.59.B, 86.10.Z w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej, kody PKD: 86.90.A, 86.90.D, 90.01.Z, 90.02.Z, 90.04.Z, 93.11.Z, 93.13.Z, 93.19.Z, 93.21.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z, 96.01.Z, 96.04.Z).
Warunkiem do otrzymania świadczenia jest to, aby przychód z tej działalności uzyskany w jednym z dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku był niższy co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego lub we wrześniu 2020 r.
Jak jednak podkreśla ZUS w informacjach zawartych na jego stronie internetowej, pomoc pobraną w na podstawie rozporządzenia z 19 stycznia 2021 r. należy uwzględnić w limitach pomocy przysługującej na mocy rozporządzenia z 26 lutego 2021 r. Ma to swoje uzasadnienie w par. 14 nowego aktu wykonawczego, zgodnie z którym w przypadku przyznania ponownego świadczenia postojowego na podstawie rozporządzenia z 19 stycznia 2021 r. liczbę przysługujących ponownych świadczeń postojowych odpowiednio się zmniejsza. Zgodnie zaś z par. 15 rozporządzenia nie przyznaje się ponownego świadczenia postojowego osobie z grupy I, której przyznano ponowne świadczenie postojowe na podstawie par. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z 19 stycznia 2021 r.
Oznacza to, że np. w opisywanym przypadku przedsiębiorca znajduje się w I grupie uprawnionych (kod 47.89.Z) i może otrzymać postojowe tylko raz, a więc nie może ubiegać się już o nie na podstawie rozporządzenia z 26 lutego 2021 r. Gdyby należał do grupy II albo III, musiałby odliczyć pobrane świadczenie od przysługującej mu puli.
Podstawa prawna
• par. 4–5 rozporządzenia Rady Ministrów z 26 lutego 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. poz. 371)
• art. 15zq i nast. ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 159)
• par. 4–5 rozporządzenia Rady Ministrów z 19 stycznia 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. poz. 152)
Na początku lutego złożyłem wniosek o zwolnienie ze składek za grudzień i styczeń na podstawie nowych przepisów. Okazało się, że termin na złożenie deklaracji rozliczeniowych mijał 28 lutego, ja złożyłem je jednak dopiero 4 marca. Czy stracę prawo do zwolnienia?
Obowiązujące do 28 lutego 2021 r. rozporządzenie Rady Ministrów z 26 lutego 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 przewidywało zwolnienie ze składek za grudzień 2020 r. i styczeń 2021 r. pod warunkiem m.in. złożenia deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych do 28 lutego 2021 r. Rozporządzenie to zostało jednak uchylone przez rozporządzenie Rady Ministrów z 26 lutego 2021 r., które przewiduje zwolnienie ze składek na bardzo podobnych zasadach.
Zgodnie z jego par. 11 warunkiem zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek jest przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za miesiące objęte zwolnieniem nie później niż do 31 marca 2021 r., chyba że płatnik składek zwolniony jest z obowiązku ich składania.
Natomiast z par. 17 tego aktu wykonawczego wnika, że do wniosków złożonych na podstawie rozporządzenia z 19 stycznia 2021 r. przed dniem wejścia w życie rozporządzenia z 26 lutego 2021 r. i nierozpatrzonych stosuje się przepisy dotychczasowe, z wyjątkiem terminu przesłania deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych. Oznacza to, że przedsiębiorca składając dokumenty rozliczeniowe w marcu, zachował wymagany termin i nie poniesie z tego powodu negatywnych konsekwencji. ©℗
Podstawa prawna
• par. 4–5 rozporządzenia Rady Ministrów z 26 lutego 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. poz. 371)
• par. 4–5 rozporządzenia Rady Ministrów z 19 stycznia 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. poz. 152)