Ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych w enumeratywny sposób wylicza sytuacje, w których żołnierz zawodowy musi bądź może zostać zwolniony ze służby.

Kwestie zwalniania żołnierzy zawodowych ze służby reguluje Rozdział 7 ustawy z 11 września 2003 roku o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.

Służba do 60. urodzin lub rozstanie na życzenie

Żołnierz zawodowy jest obligatoryjnie zwalniany ze służby po skończeniu 60 roku życia – w tym wieku musi on bowiem przejść na emeryturę. Wyjątkiem od tej reguły są żołnierze w stopniu generała (admirała w przypadku Marynarki Wojennej), którzy zostali wyznaczeni na stanowiska służbowe w organizacji międzynarodowej albo międzynarodowej strukturze wojskowej lub na stanowiska służbowe Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych lub Dowódcy Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych – w każdym z tych przypadków żołnierz może pełnić służbę do momentu ukończenia 63 lat.

Każdy żołnierz może też w dowolnym momencie wypowiedzieć stosunek służbowy zawodowej służby wojskowej bez podawania przyczyny. W takim przypadku okres wypowiedzenia wynosi sześć miesięcy – może jednak zostać skrócony za pisemną zgodą żołnierza i właściwego organu, który przyjmuje wypowiedzenie. Żołnierz może też w okresie wypowiedzenia wycofać je – w tym przypadku również potrzebna jest jednak zgoda właściwego organu.

Ważne jest zdrowie i… paszport

Służbę w Wojsku Polskim pełnić mogą jedynie obywatele Rzeczpospolitej – dlatego żołnierz zawodowy zostanie zwolniony ze służby w przypadku zrzeczenia się obywatelstwa polskiego.

Żołnierz zawodowy jest również automatycznie zwalniany ze służby wojskowej jeśli nie może jej pełnić ze względów zdrowotnych – orzeczenie takie musi wydać wojskowa komisja lekarska. Również w przypadku, gdy żołnierz odmówi przyjęcia skierowania do wojskowej komisji lekarskiej lub nie zgłosi się do komisji w wyznaczonym terminie i miejscu, bądź nie podda się badaniom, do których zobowiązała go komisja lekarska – zostanie zwolniony ze służby.

Nie mamy dla pana miejsca…

Ustawa jako podstawę do zwolnienia żołnierza zawodowego wskazuje również sytuacje, w których dalsza służba żołnierza jest niemożliwa z powodów kadrowych. Żołnierz może być więc zwolniony ze służby jeżeli jednostka w której służył ulegnie rozformowaniu lub zmniejszy się jej stan etatowy w korpusie kadry zawodowej Sił Zbrojnych, w którym żołnierz pełni służbę. Do zwolnienia żołnierza może dojść również w sytuacji, gdy zlikwidowane zostanie zajmowane przez niego stanowisko służbowe i nie ma możliwości wyznaczenia go na inne stanowisko odpowiadające jego kwalifikacjom zawodowym. Żołnierz zostanie obligatoryjnie zwolniony ze służby jeśli zostanie wyznaczony na równorzędne lub wyższe stanowisko służbowe – i odmówi jego objęcia oraz w sytuacji, gdy upłynie termin kontraktu na podstawie którego pełnił służbę, a jednocześnie nie dojdzie do podpisania z nim kolejnego kontraktu.

…bo źle pana oceniamy

Żołnierz zawodowy może być również zwolniony w związku z niską oceną jego dotychczasowej służby. Jeżeli w wystawianej co roku (do niedawna co trzy lata) opinii służbowej żołnierz uzyska ogólną ocenę niedostateczną wówczas jest obligatoryjnie zwalniany ze służby. Żołnierz może również zostać zwolniony ze służby jeśli w opinii służbowej otrzyma ogólną ocenę dostateczną.

Szczególnym przypadkiem, w którym żołnierz zawodowy jest zwalniany ze służby jest wybranie go na posła, senatora, eurodeputowanego bądź na kierownicze stanowisko państwowe obsadzane na podstawie wyboru oraz do organów wykonawczych samorządu terytorialnego. Żadnego z tych stanowisk nie można bowiem łączyć z pełnieniem zawodowej służby wojskowej.

Zwolnienie za grzechy i grzeszki

Osobną kategorią przyczyn zwolnienia zawodowego żołnierza ze służby wojskowej są szeroko rozumiane kwestie dyscyplinarne. Żołnierz jest obligatoryjnie zwalniany ze służby jeżeli przez trzy kolejne dni służby nie stawi się w swojej jednostce, a jego nieobecność będzie nieusprawiedliwiona. Do zwolnienia dojdzie również w sytuacji, gdy żołnierz zostanie zdegradowany lub utraci stopień wojskowy. Żołnierz jest zwalniany ze służby także w przypadku prawomocnego orzeczenia o wymierzeniu kary dyscyplinarnej usunięcia z zawodowej służby wojskowej; prawomocnego orzeczenia środków karnych pozbawienia praw publicznych, wydalenia z zawodowej służby wojskowej lub zakazu wykonywania zawodu żołnierza zawodowego; skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności bądź aresztu wojskowego bez warunkowego zawieszenia jej wykonania; prawomocnego ukarania przez organ właściwego samorządu zawodowego karą zawieszenia lub pozbawienia prawa wykonywania zawodu. W przypadku skazania prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary żołnierz może, ale nie musi zostać zwolniony ze służby.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. 2003 nr 179 poz. 1750 z późn. zm.)
Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 maja 2014 r. w sprawie opiniowania służbowego żołnierzy zawodowych (Dz.U. 2014 poz. 764)
Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 maja 2014 r. w sprawie zwalniania żołnierzy zawodowych z zawodowej służby wojskowej (Dz.U. z 2014 poz. 670).