Grudniowa nowelizacja specustawy o COVID-19* dała Radzie Ministrów upoważnienie do wydawania rozporządzeń także w sprawie pomocy udzielanej przez ZUS, tj. przyznawania świadczenia postojowego i zwalniania z obowiązku odprowadzania składek.
*(t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 159)
Rozporządzeniem z 19 stycznia 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. poz. 152) przyznano niektórym prowadzącym działalność oba rodzaje pomocy. Poniżej omawiamy szczegóły nowej regulacji, która wejdzie w życie 1 lutego br., i jej odmienności względem przepisów specustawy.
ŚWIADCZENIE POSTOJOWE
To świadczenie przysługuje przedsiębiorcom na zasadach określonych w art. 15zq–15zs i art. 15zu–15zza specustawy o COVID-19. Warunkiem jest, aby 30 listopada 2020 r. prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą, której przeważający rodzaj powinien być oznaczony jednym z kodów PKD wymienionych w rozporządzeniu. Równoczesnie warunkiem jest, aby przychód z tej działalności uzyskany w jednym z dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku był niższy co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego. Ponadto przedsiębiorca nie będzie mógł podlegać ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, z wyjątkiem podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. W odniesieniu do niektórych rodzajów działalności świadczenie postojowe przysługuje jednokrotnie, a w przypadku innych – dwukrotnie. ramka 1
Ramka 1
Działalność uprawniająca do świadczenia postojowego
47.71.Z – Sprzedaż detaliczna odzieży w sklepach
47.72.Z – Sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych w sklepach
47.81.Z – Sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych na straganach i targo wiskach
47.82.Z – Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia na straganach i targowiskach
47.89.Z – Sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów na straganach i targowiskach
49.39.Z – Pozostały transport lądowy pasażerski, nigdzie indziej niesklasyfikowany (np. wynajem autobusu z kierowcą, działalność kolejek linowych, wyciągów narciarskich)
55.10.Z – Hotele i podobne obiekty zakwaterowania
55.20.Z – Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania
55.30.Z – Pola kempingowe (włączając pola dla pojazdów kempingowych) i pola namiotowe
56.10.A – Restauracje i inne stałe palcówki gastronomiczne
56.10.B – Ruchome placówki gastronomiczne
56.21.Z – Przygotowanie i dostarczania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering)
56.29.Z – Pozostała usługowa działalność gastronomiczna
56.30.Z – Przygotowywanie i podawanie napojów
59.11.Z – Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
59.12.Z – Działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi
59.13.Z – Działalność związana z dystrybucją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
59.14.Z – Działalność związana z projekcją filmów
59.20.Z – Działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych
74.20.Z – Działalność fotograficzna
77.21.Z – Wypożyczanie i dzierżawa sprzętu rekreacyjnego i sportowego
79.11.A – Działalność agentów turystycznych
79.12.Z – Działalność pośredników turystycznych
79.90.A – Działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych
79.90.C – Pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowana
82.30.Z – Działalność związana z organizacja targów, wystaw i kongresów
85.51.Z – Pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych
85.52.Z – Pozaszkolne formy edukacji artystycznej
85.53.Z – Pozaszkolne formy edukacji z zakresu nauki jazdy i pilotażu
85.59.A – Nauka języków obcych
85.59.B – Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane
86.10.Z – Działalność szpitali, ale tylko w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej,
86.90.A – Działalność fizjoterapeutyczna
86.90.D – Działalność paramedyczna
90.01.Z – Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych
90.02.Z – Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych
90.04.Z – Działalność obiektów kulturalnych
91.02.Z – Działalność muzeów
93.11.Z – Działalność obiektów sportowych
93.13.Z – Działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej
93.19.Z – Pozostała działalność związana ze sportem
93.21.Z – Działalność wesołych miasteczek i parków rozrywki
93.29.A – Działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni
93.29.B – Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana
93.29.Z – Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna
96.01.Z – Pranie i czyszczenie wyrobów włókienniczych i futrzarskich
96.04.Z – Działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej
Uwaga! Podkreślono rodzaje działalności, których wykonywanie pozwala na jednokrotne pobranie świadczenia. W pozostałych przypadkach możliwe jest pobranie świadczenia dwukrotnie. ©℗
Podobnie jak wnioski o inne rodzaje świadczenia postojowego, także i ten można złożyć jedynie w formie elektronicznej. Nie ulegają zmianie zasady określania wysokości świadczenia. Przysługuje ono w dotychczasowej kwocie, a więc 2080 zł. Przewidziano także wyjątek, a więc świadczenie w niższej wysokości (1300 zł), które otrzymają prowadzący działalność opłacający podatek w formie karty podatkowej i korzystający ze zwolnienia z VAT. Ze świadczenia postojowego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji, nie podlega ono także ani oskładkowaniu, ani opodatkowaniu.
Istnieją jednak pewne odrębności w stosunku do przepisów specustawy o COVID-19. Otóż do przyznania świadczenia nie stosuje się warunków określonych w art. 15zq ust. 4 pkt 1 i 2 oraz ust. 7 specustawy. Oznacza to, że nie jest wymagane, aby przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 kwietnia 2020 r. i osiągał niższy przychód o co najmniej 15 proc. od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. W przypadku zaś osoby, której przeważającą działalnością jest ta określona kodem 79.90.A, nie jest wymagane, aby zawiesiła prowadzenie tej działalności po 31 sierpnia 2019 r., w przypadku gdy działalność ta ma charakter sezonowy i w 2019 r. była wykonywana przez okres nie dłuższy niż dziewięć miesięcy.
Wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone najpóźniej w terminie trzech miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony stan epidemii – jest to termin wspólny dla wszystkich rodzajów świadczenia postojowego.
Zwolnienie ze składek
Rozporządzenie przewiduje także zwolnienie ze składek (na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych) dla płatników prowadzących na 30 listopada 2020 r. jako przeważającą działalność określoną kodami PKD wskazanymi w par. 10 rozporządzenia. ramka 2 Podobnie jak w przypadku świadczenia postojowego, uprawnionych do zwolnienia ze składek także podzielono na dwie grupy ze względu na rodzaj wykonywanej działalności. Pierwsza z nich otrzyma zwolnienie tylko za styczeń 2021 r., druga zaś za grudzień 2020 r. oraz styczeń 31 stycznia 2021 r. Rozporządzenie stanowi, że zwolnienie przysługuje na zasadach określonych w art. 31zo–31zx specustawy o COVID-19 z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia. Prawo do zwolnienia będą więc miały różne grupy płatników wymienione w art. 31zo, o ile spełnią poniższe wymagania. Przy ustalaniu prawa do zwolnienia z obowiązku opłacania składek nie uwzględnia się liczby ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych i okresów prowadzenia działalności, o których mowa w art. 31zo specustawy o COVID-19.
Ramka 2
Działalność uprawniająca do zwolnienia ze składek
47.71.Z – Sprzedaż detaliczna odzieży w sklepach
47.72.Z – Sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych w sklepach
47.81.Z – Sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych na straganach i targowiskach
47.82.Z – Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia na straganach i targowiskach
47.89.Z – Sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów na straganach i targowiskach
49.32.Z – Działalność taksówek osobowych
49.39.Z – Pozostały transport lądowy pasażerski, nigdzie indziej niesklasyfikowany (np. wynajem autobusu z kierowcą, działalność kolejek linowych, wyciągów narciarskich)
52.23.Z – Działalność usługowa wspomagająca transport lotniczy
55.10.Z – Hotele i podobne obiekty zakwaterowania
55.20.Z – Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania
55.30.Z – Pola kempingowe (włączając pola dla pojazdów kempingowych) i pola namiotowe
56.10.A – Restauracje i inne stałe palcówki gastronomiczne
56.10.B – Ruchome placówki gastronomiczne
56.21.Z – Przygotowanie i dostarczania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering)
56.29.Z – Pozostała usługowa działalność gastronomiczna
56.30.Z – Przygotowywanie i podawanie napojów
59.11.Z – Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
59.12.Z – Działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi
59.13.Z – Działalność związana z dystrybucją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
59.14.Z – Działalność związana z projekcją filmów
59.20.Z – Działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych
74.20.Z – Działalność fotograficzna
77.21.Z – Wypożyczanie i dzierżawa sprzętu rekreacyjnego i sportowego
79.11.A – Działalność agentów turystycznych
79.12.Z – Działalność pośredników turystycznych
79.90.A – Działalność pilotów wycieczek o przewodników turystycznych
79.90.C – Pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowana
82.30.Z – Działalność związana z organizacja targów, wystaw i kongresów
85.51.Z – Pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych
85.52.Z – Pozaszkolne formy edukacji artystycznej
85.53.Z – Pozaszkolne formy edukacji z zakresu nauki jazdy i pilotażu
85.59.A – Nauka języków obcych
85.59.B – Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane
86.10.Z – Działalność szpitali, ale tylko w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej,
86.90.A – Działalność fizjoterapeutyczna
86.90.D – Działalność paramedyczna
90.01.Z – Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych
90.02.Z – Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych
90.04.Z – Działalność obiektów kulturalnych
91.02.Z – Działalność muzeów
93.11.Z – Działalność obiektów sportowych
93.13.Z – Działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej
93.19.Z – Pozostała działalność związana ze sportem
93.21.Z – Działalność wesołych miasteczek i parków rozrywki
93.29.A – Działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni
93.29.B – Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana
93.29.Z – Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna
96.01.Z – Pranie i czyszczenie wyrobów włókienniczych i futrzarskich
96.04.Z – Działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej
Uwaga! Podkreślono rodzaje działalności, których wykonywanie pozwoli na uzyskanie zwolnienia za styczeń. W pozostałych przypadkach zwolnienie dotyczy okresu grudzień–styczeń. ©℗
Pierwszym warunkiem zwolnienia ze składek jest, aby przychód z tej działalności uzyskany w jednym z dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku był niższy co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego, jeśli przedsiębiorca był zgłoszony jako płatnik składek przed 1 listopada 2020 r. Kolejnym warunkiem jest przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za okres objęty zwolnieniem nie później niż do 28 lutego 2021 r., chyba że płatnik składek jest zwolniony z obowiązku ich składania.
Opłacone już składki podlegają zwrotowi na ogólnych zasadach wynikających z ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2320).
Wniosek w sprawie zwolnienia należy złożyć do 31 marca 2021 r.
