Nie można automatycznie stosować tych samych reguł wobec osób realizujących swoje uprawnienia w ramach odrębnych reżimów zabezpieczenia społecznego – uznał Trybunał Konstytucyjny.
Skarga, którą zajmował się TK, powstała na kanwie sprawy byłego wojskowego. ZUS przyznał mu prawo do emerytury częściowej. Wypłata świadczenia została jednak zawieszona ze względu na to, że od wielu lat pobiera on wojskową rentę inwalidzką z powodu wypadku mającego związek ze służbą wojskową.
Mężczyzna nie zgodził się z zawieszeniem wypłaty świadczenia emerytalnego i sprawa trafiła do sądu. Przegrał jednak zarówno w I, jak i w II instancji. W uzasadnieniu sąd apelacyjny wskazał, że art. 7 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (dalej ustawa o emeryturach wojskowych; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 586) oraz art. 95 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej ustawa emerytalna; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53) przewidują zasadę wypłaty jednego świadczenia – niezależnie od tego, do ilu z nich uprawniony spełnia warunki.
Wyjątki od tej zasady zostały wymienione w art. 96 ustawy emerytalnej. Nie obejmują one jednak świadczeń emerytalno-rentowych przyznanych na podstawie ustawy o emeryturach wojskowych.
Zdaniem skarżącego przywołane przepisy naruszają prawo do równego traktowania w dostępie do świadczeń z zabezpieczenia społecznego. Powód? Zbyt wąsko określają zakres wyjątków od zasady przysługiwania jednego świadczenia w przypadku zbiegu prawa do emerytury z powszechnego systemu emerytalnego z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy lub służby powstałej na skutek wypadku przy pracy lub w czasie służby. Skarżący twierdził, że naruszono tym samym prawo do równego dostępu do świadczeń z zabezpieczenia społecznego.
Żeby to uwodnić, porównał sytuację dwóch grup ubezpieczonych ubiegających się o przyznanie prawa do emerytury, tj. osób, które nabyły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego, oraz tych, które nabyły prawo do wojskowej renty inwalidzkiej. Mimo podobieństwa obu grup ubezpieczonych przepisy zezwalają na wypłatę obu świadczeń (emerytury i renty) tylko osobom z tej pierwszej grupy. Zdaniem skarżącego narusza to konstytucyjną zasadę równości wobec prawa.
Trybunał Konstytucyjny w wydanym wczoraj wyroku nie podzielił tych zastrzeżeń. Jego zdaniem wbrew tezom sformułowanym przez skarżącego podobieństwo ubezpieczonych pobierających świadczenia rentowe może być rozpatrywane tylko w ramach tego samego systemu zabezpieczenia społecznego, do którego oni należą. Tymczasem w sprawie mamy do czynienia z dwoma odrębnymi. System zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy różni się bowiem od systemu powszechnego nie tylko sposobem finansowania, lecz także odmiennymi przesłankami nabywania prawa do świadczeń i ustalania ich wysokości.
– Dlatego nie można automatycznie stosować tych samych zasad względem osób korzystających z uprawnień rentowych w ramach jednego bądź drugiego – mówił sędzia sprawozdawca Jakub Stelina.
Tym samym TK podważył podstawowe założenie skargi.
– Konstytucyjna zasada równości oznacza zakaz nieuzasadnionego różnicowania sytuacji prawnej podmiotów podobnych i dopuszcza odmienne podejście do podmiotów różnych. W konsekwencji o konstytucyjnej zasadzie równości można mówić tylko w ramach jednego systemu – zaznaczył w ustnych motywach sędzia Stelina.
Podkreślił, że równość w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego nie oznacza konieczności jednakowego traktowania wszystkich potencjalnych świadczeniobiorców.
ORZECZNICTWO
Wyrok TK z 15 grudnia 2020 r., sygn. akt SK 9/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia