Słyszałam, że kobiety które zajmują się domem i dziećmi, i nie mają możliwości pójść do pracy, mogą liczyć na pomoc finansową. Czy rzeczywiście? – pyta pani Agnieszka.
Matka dzieci nie może liczyć na ustawową pomoc jedynie z tego powodu, że nie pracuje zawodowo. Przy ubieganiu się o wsparcie istotne jest kryterium dochodowe.
Zasiłek rodzinny i dodatki do niego przysługują, gdy średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 539 zł netto (po odliczeniu składek ubezpieczeniowych i podatku), natomiast w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym – 623 zł. Od 1 listopada 2014 r. kwoty zwiększą się nieco i będą wynosić 574 zł na osobę w rodzinie i 664 zł na osobę w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym. Przy ustalaniu dochodu z gospodarstwa rolnego przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 226,08 zł. Jeżeli rodzina lub osoba ucząca się uzyskuje zarówno dochody z gospodarstwa rolnego, jak i pozarolnicze, trzeba je zsumować. Obecnie (do końca października 2014 r.) pod uwagę bierze się dochody za 2012 r., przy czym niewielkie przekroczenie progu nie pozbawia szans na świadczenia.
Zasiłek rodzinny na dziecko powyżej 18. roku życia przysługuje tylko wtedy, gdy wciąż się uczy (do 21. roku życia) albo ma orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności i kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej (do 24. roku życia). Zasiłek na dziecko, które nie ukończyło 5 lat to 77 zł, od 5 do 18 lat – 106 zł, powyżej 18 lat – 115 zł miesięcznie. Ale uwaga! Nie dostaniemy pieniędzy na dziecko, które zawarło związek małżeński albo przebywa w zakładzie poprawczym lub innej placówce zapewniającej nieodpłatnie całodobowe utrzymanie. Również wtedy, gdy pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko.
Prawo do zasiłku rodzinnego na dzieci oznacza prawo do dodatków do niego. I tak:
● dodatek z okazji urodzenia dziecka to jednorazowa zapomoga w wysokości 1 tys. zł wypłacana na każde nowonarodzone lub przysposobione dziecko. Wniosek należy złożyć w ciągu roku od dnia urodzenia dziecka;
● dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem podczas urlopu wychowawczego w wysokości 400 zł miesięcznie należy się matce lub innemu faktycznemu opiekunowi dziecka. Przysługuje na dziecko, które nie ukończyło czterech lat, a jeśli jest niepełnosprawne – do ukończenia 18 lat. Dodatek wypłacany jest przez dwa lata lub trzy, jeżeli urodzą się bliźniaki, trojaczki itd., do 6 lat – gdy dziecko jest niepełnosprawne. Warunkiem jego uzyskania jest przepracowanie przynajmniej pół roku przed urlopem wychowawczym;
● dodatek dla rodzin wielodzietnych, wychowujących co najmniej troje dzieci, to kwota 80 zł miesięcznie na trzecie i kolejne dziecko;
● dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, na które nie zostały zasądzone alimenty od drugiego z rodziców, ponieważ: nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany lub powództwo o ustalenie alimentów zostało oddalone. Do dodatku ma prawo również dziecko uczące się, którego rodzice nie żyją. Dodatek wynosi 170 zł miesięcznie na jedno dziecko, ale nie więcej niż 340 zł na wszystkie, na dziecko niepełnosprawne zwiększony jest o 80 zł – maksymalnie o 160 zł na wszystkie dzieci;
● dodatek na koszty dojazdów do szkoły jest wypłacany od września do czerwca, gdy dziecko uczy się w szkole ponadgimnazjalnej lub artystycznej w innej miejscowości. Miesięcznie to 90 zł na dziecko mieszkające w internacie, bursie lub na stancji, 50 zł – jeśli dojeżdża do miejscowości, w której znajduje się szkoła;
● dodatek na rozpoczęcie roku szkolnego lub rocznego przygotowania przedszkolnego w wysokości 100 zł należy się tylko raz w roku, we wrześniu. Przysługuje na dzieci uczące się w zerówce, w szkole podstawowej, gimnazjum i szkołach ponadgimnazjalnej.
Jeśli rodzina znajdzie się w trudnej sytuacji życiowej, a jej dochód na osobę nie przekracza 456 zł (osoba samotna 542 zł), może starać się o pomoc finansową z opieki społecznej, m.in. o: zasiłek stały, okresowy, celowy, specjalny celowy, na ekonomiczne usamodzielnienie (zasiłek, pożyczka, pomoc rzeczowa) bądź o bilety kredytowe. Przyznawanie świadczeń ma charakter uznaniowy.
Uwaga
Według przepisów o pomocy społecznej rodzina oznacza: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka i pozostające na utrzymaniu dzieci do ukończenia 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z nią rodzinie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego posiadającego własne dziecko.
Podstawa prawna
Art. 5–15b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1456). Art. 36–43 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U z 2013 r. poz. 182 ze zm.).
PORADA EKSPERTA
Celem działań w ramach pomocy społecznej w Polsce jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości, wspierając w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych i umożliwienia im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Pomoc społeczna jest adresowana do obywateli, których poziom dochodu jest niższy niż ustalone na jej potrzeby kryterium dochodowe, oaprte na progu interwencji socjalnej, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z niżej wymienionych okoliczności: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej. W katalogu świadczeń z pomocy społecznej, poza pieniężnymi znajdują się również niepieniężne, wśród których najważniejszą, udzielaną bez względu na posiadany dochód, jest praca socjalna, a także poradnictwo specjalistyczne i interwencja kryzysowa. Rozwiązania prawne umożliwiają ponadto zwrócenie się do właściwego ośrodka pomocy społecznej przez osobę, której dochód przekracza ustalone kryterium dochodowe w sytuacji wyjątkowo trudnej o przyznanie pomocy, np. zdarzenia losowego lub długotrwałej choroby i ponoszonych z tego tytułu dodatkowych kosztów, która w przypadku potwierdzenia takiej trudnej sytuacji może zostać przyznana na zasadzie zwrotnej.