Właściwość miejscowa określa terytorialny zakres kompetencji sądów. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego w szczególny sposób określają właściwość miejscową sądów pracy – jest to tzw. właściwość przemienna.

Andrzej Marek sędzia Sądu Okręgowego w Legnicy Pozew w sprawach z zakresu prawa pracy może zostać – stosownie do wyboru dokonanego przez powoda – wniesiony do sądu: ■ właściwości ogólnej pozwanego. Jest to sąd, w którym pozwany pracodawca ma siedzibę (w przypadku pracodawcy będącego osobą prawną lub innym podmiotem niebędącym osobą fizyczną) albo pozwana osoba fizyczna będąca pracodawcą lub pracownikiem – miejsce zamieszkania. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Nie chodzi przy tym o samo zameldowanie, ale o zamiar stworzenia sobie w danej miejscowości centrum spraw życiowych. ■ w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana. Przesłanka miejsca świadczenia pracy jako podstawa do określenia właściwości miejscowej sądu stanowi niewątpliwe udogodnienie dla pracownika. Często bowiem zdarza się, iż siedziba pracodawcy położona jest w znacznej odległości od miejsca świadczenia pracy przez pracownika, które najczęściej znajduje się w pobliżu jego miejsca zamieszkania. Ogólnie przez pojęcie miejsca pracy rozumie się bądź stały punkt w znaczeniu geograficznym, bądź pewien oznaczony obszar, strefę określoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób, w którym ma nastąpić dopełnienie świadczenia pracy. Miejsce świadczenia pracy winno zostać określone w umowie o pracę. Może się jednak zdarzyć tak, iż pracownik świadczył pracę nie tylko w miejscowości oznaczonej w umowie, ale także w innej (innych) miejscowościach. Miejsce pracy może być bowiem określone jako jedno, stałe bądź zmienne, co wynika z charakteru danej pracy. W takiej sytuacji istnieje możliwość wniesienia pozwu do każdego sądu, w którego okręgu praca była (jest lub miała być) wykonywana, choćby przejściowo). Nie chodzi tutaj bowiem o miejsce stałe pracy, ale o jakiekolwiek miejsce, w którym praca jest, była lub też miała być przez pracownika wykonywana. ■ w którego okręgu znajduje się zakład pracy. W tym zakresie należy odróżnić pojęcie miejsca pracy od siedziby zakładu pracy. Gdyby podzielić bowiem pogląd, iż zakładem pracy jest miejsce zatrudnienia (wykonywania pracy), to w ostateczności prowadziłoby to do ograniczenia możliwości wyboru sądu do właściwości ogólnej i miejsca wykonywania pracy. Takie założenie nie mogło być jednak zamiarem ustawodawcy, skoro dokonując zmian w kodeksie pracy nie objął tymi zmianami również przepisów kodeksu postępowania cywilnego (por. postanowienie S. A. w Katowicach z 9 października 1996 r., III APz 13/96, OSA 1998/10/38). Omawiana przesłanka dotyczy każdej wewnętrznie wydzielonej jednostki organizacyjnej pracodawcy w rozumieniu art. 3 k.p. (np. filie, oddziały, wydziały itp. por. postanowienie SN z 21 kwietnia 1970 r., I PZ 17/70, OSNC 1970/11/213). Istota właściwości miejscowej przemiennej polega na możliwości wyboru sądu przez stronę powodową. Z uprawnienia tego może zatem skorzystać zarówno będący powodem pracownik (były pracownik), jak i pracodawca dochodzący przeciwko pracownikowi roszczeń ze stosunku pracy (uchwała SN z 10 maja 1982 r., II PZP 12/82, OSNCP 1982/11 – 12/159). Istotne jest, aby na przesłankę wyboru sądu miejscowo właściwego (jeśli nie jest to sąd właściwości ogólnej pozwanego) pracownik powołał się już w pozwie, wskazując przykładowo, iż korzysta z możliwości wytoczenia powództwa przed sądem, w okręgu którego praca była wykonywana. Jeśli powód tego nie zrob, sąd pracy może stwierdzić swą niewłaściwość i wydać postanowienie o przekazaniu sprawy do sądu właściwości ogólnej pozwanego.