Stroną umowy cywilnoprawnej może być własny pracownik prowadzący jednocześnie firmę. To na nim ciąży obowiązek rozliczenia się z ZUS.

Obecnie powszechne jest zawieranie umów cywilnoprawnych z własnymi pracownikami. W takim przypadku płatnik nie dokonuje dodatkowego zgłoszenia zatrudnionej osoby do ubezpieczeń na formularzu ZUS ZUA, tylko przychód, jaki jej wypłaca, wykazuje w raporcie ZUS RCA (z kodem 01 10 XX) wraz z wynagrodzeniem z umowy o pracę. Od tak ustalonej podstawy nalicza i opłaca wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Osoba wykonująca obowiązki na podstawie umowy cywilnoprawnej u swojego pracodawcy traktowana jest z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych jak pracownik.

Dla zatrudniającego

Szczególne zasady opłacania składek obowiązują, gdy umowa-zlecenie, o dzieło czy o świadczenie usług zawierana jest z innym podmiotem niż pracodawca, ale wykonywana jest na jego rzecz. W uchwale z 2 września 2009 r. (sygn. akt II UZP 6/09; OSNP 2010/3-4/46) Sąd Najwyższy uznał, że płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne jest w takiej sytuacji pracodawca, tj. podmiot, na rzecz którego świadczona jest praca w ramach umowy cywilnoprawnej, a nie podmiot, z którym została zawarta.

Kontrakt z firmą

Z uwagi na to, że coraz więcej osób ma kilka źródeł zarobkowania, umowę cywilnoprawną na rzecz własnego pracodawcy może wykonywać pracownik prowadzący jednocześnie działalność gospodarczą. Jeżeli umowa o świadczenie usług jest wykonywana w ramach tej działalności (przedmiot umowy zawiera się w przedmiocie prowadzonej firmy) i dla celów podatkowych przychód z tej umowy jest traktowany jako ten z działalności, to nie należy od niego naliczać i odprowadzać składek.
Wówczas tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego jest działalność gospodarcza, a z umowy o świadczenie usług wpłaty do ZUS nie powinny być dokonywane. Okoliczność, że umowa cywilnoprawna jest wykonywana na rzecz własnego pracodawcy, nie powoduje, że musi on od wypłacanego przychodu naliczać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Tak postanowił ZUS w interpretacji indywidualnej przepisów (decyzja nr 1622 z 24 grudnia 2013 r.; DI/200000/451/1622/2013).

Dwa tytuły

Wykonujący kontrakt o świadczenie usług w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz własnego pracodawcy ma dwa tytuły do ubezpieczeń – umowę o pracę oraz działalność gospodarczą. Gdy wynagrodzenie ze stosunku pracy będzie równe co najmniej minimalnemu z działalności, obowiązkowe będzie tylko ubezpieczenie zdrowotne.
W konsekwencji gdyby pracodawca naliczał składki od wynagrodzenia z umowy o świadczenie usług (która w analizowanej sytuacji nie stanowi tytułu do ubezpieczeń) będzie musiał złożyć korektę. Konieczny będzie również zwrot zatrudnionemu nienależnie opłaconych składek finansowanych z jego środków.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 2a, art. 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.).