Gmina nie może odmówić wsparcia tylko dlatego, że potrzebujący nie starał się o uzyskanie środków na utrzymanie od rodziców.
Na nieprawidłowość takiego postępowania wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie. Rozpatrywał on skargę osoby, której ośrodek pomocy społecznej nie przyznał zasiłku stałego. Uzasadniał to tym, że wnioskodawca, wobec którego orzeczono całkowitą niezdolność do pracy, z początkiem 2013 r. dobrowolnie zrezygnował z pomocy udzielanej mu przez rodziców i nie nosił się z zamiarem wystąpienia od nich o alimenty. Z kolei matka skarżącego odmówiła przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Oświadczyła też, że nie jest w stanie w żaden sposób pomóc synowi.
Ośrodek pomocy społecznej uznał jednak, że ani wnioskodawca, ani jego rodzina nie współpracują w celu rozwiązania trudnej sytuacji życiowej, w jakiej się znalazł. Dlatego nie przyznał świadczenia.
Z taką decyzją nie zgodził się skarżący. Podkreślał, że rodzice udzielali mu wsparcia do końca 2012 r., ale nie mogli tego kontynuować na skutek pogorszenia się ich sytuacji finansowej.
WSA uznał skargę za zasadną i uchylił decyzję zarówno ośrodka pomocy społecznej, jak i samorządowego kolegium odwoławczego, które podtrzymało jego rozstrzygnięcie. Sąd wskazał, że faktycznie art. 4 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.) wprost nakłada na korzystających ze świadczeń obowiązek współdziałania z organami pomocy społecznej. Co więcej, brak takiej współpracy jest jedną z przesłanek wymienionych w art. 11 ust. 2 tej ustawy, które mogą stanowić podstawę do wstrzymania lub odmowy przyznania wsparcia.
Sąd, podzielając ten punkt widzenia, podkreślił jednocześnie, że nie sposób nie zauważyć, iż zasiłek stały jest świadczeniem obligatoryjnym. Zgodnie z art. 37 ust. 1 pkt 1 wspomnianej ustawy przysługuje pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód nie przekracza ustawowego kryterium. Treść tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że w razie spełnienia określonych w nim przesłanek nie ma miejsca na uznaniowość organu. Dlatego powody, dla których odmówiono przyznania zasiłku, muszą być rzetelne i szczegółowo uzasadnione.
Zdaniem WSA ustawa nie daje też żadnych podstaw do formułowania warunku uzyskania zasiłku stałego w postaci wcześniejszego wystąpienia o świadczenia alimentacyjne. Ponadto, jeżeli ośrodek pomocy społecznej uważa, że skarżącemu należą się alimenty od rodziców, to on sam może podjąć działania w kierunku ich ustalenia. Taką możliwość daje mu art. 110 ust. 5 ustawy.
ORZECZNICTWO
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 6 marca 2014 r., sygn. akt II SA/Lu 694/13.