Uczniowie i studenci do ukończenia 26 lat, którzy pracują na podstawie zlecenia, umowy agencyjnej lub o świadczenie usług, nie podlegają oskładkowaniu. Podobnie jest z umową o dzieło, wyłączoną z systemu ubezpieczeń społecznych. Zainteresowani muszą jednak uważać, gdyż każda utrata statusu studenta skutkuje powstaniem obowiązku składkowego.
ZUS przyjmuje, że uczniem jest się do 31 sierpnia danego roku kalendarzowego, niezależnie od tego, czy kontynuuje się, czy też kończy naukę. Status zostaje przedłużony do 30 września w przypadku podjęcia studiów. Gdy nastąpi to później, liczy się data przyjęcia w poczet studentów. Jeżeli nastąpi w tym samym roku kalendarzowym, obowiązek ubezpieczeniowy nie powstaje. Składki od zlecenia trzeba będzie płacić w nowym roku do dnia wstąpienia na studia.
Osoba, która kończy studia I stopnia (licencjackie lub inżynierskie), zachowuje uprawnienia do 31 października. Jednak w rozumieniu przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych nie jest już studentem. Musi więc rozliczać się z ZUS do dnia immatrykulacji na studia II stopnia albo do 30 września, jeśli przyjęcie następuje po 1 października.