Pracodawca nie może rozwiązać umowy z chronionym działaczem związkowym bez zgody organizacji związkowej. Czy sąd może jednak odmówić ochrony takiemu pracownikowi, jeżeli naruszenia są rażące i nie mają związku z działalnością w reprezentacji pracowniczej?
Wspomniany zakaz zakończenia zatrudnienia (bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej) dotyczy każdego wypowiedzenia lub rozwiązania umowy (dyscyplinarki), bez względu na przyczynę. Nie oznacza to jednak, że działacz związkowy może pozostawać bezkarny.
Sąd Najwyższy konsekwentnie sprzeciwia się nadużywaniu szczególnej ochrony. Działacz związkowy nie jest zwolniony z należytego wykonywania obowiązków, w tym z obowiązku dbałości o dobro pracodawcy, przestrzegania porządku i dyscypliny pracy oraz zasad współżycia społecznego. Musi też stosować się do poleceń przełożonych. Celem ochrony działacza jest wyłącznie zagwarantowanie mu niezależności w wypełnianiu funkcji i ochrona przed ewentualnymi szykanami ze strony zatrudniającego. Działalność związkowa nie może natomiast stanowić pretekstu do nieuzasadnionego uprzywilejowania pracownika w zakresie niedotyczącym jego funkcji związkowych. Byłoby to nadużyciem, które nie zasługuje na ochronę (wyrok SN z 20 stycznia 2015 r., sygn. I PK 137/14). Co więcej, z ochrony może korzystać członek zarządu związku zawodowego, który faktycznie prowadzi działalność związkową.
Brak aktywności stoi w sprzeczności z celem ochrony i uzasadnia odmowę jej przyznania, z powołaniem się na art. 8 kodeksu pracy. Odmienny sposób rozumienia ochrony byłby dyskryminujący dla pracowników, którzy nie są działaczami.
Podsumowując, brak zgody związku zawodowego na rozwiązanie stosunku pracy nie daje bezwzględnej ochrony pracownikowi będącemu członkiem zarządu związku. Jeżeli taki zatrudniony w ogóle nie prowadzi działalności związkowej lub przyczyny rozwiązania umowy nie mają związku z tą działalnością (a jednocześnie stanowią naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych), sąd może odmówić przyznania ochrony. Tym bardziej w przypadkach, w których naruszenia obowiązków mają charakter ciężki.
Grzegorz Larek, radca prawny, prawnik w Raczkowski Paruch