Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 5 grudnia 2013 roku (sygn. akt K 27/13) orzekł, że art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 roku o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1548) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP.
Zakwestionowany przepis wprowadził okres przejściowy uprawniający osoby dotychczas otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne do otrzymywania tego świadczenia przez okres 6 miesięcy do dnia wejścia w życie nowelizacji, czyli do 30 czerwca 2013 roku. Po tej dacie decyzje o przyznaniu świadczeń pielęgnacyjnych wygasły z mocy prawa. Osoby, które spełniały nowe warunki, nadal otrzymywały pomoc, jednak cześć świadczeniobiorców utraciła prawo zarówno do świadczenia pielęgnacyjnego, jak i do specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Ustawa, nad której projektem pracuje rząd, ma na celu realizację wyroku TK, czyli przywrócenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobom, które utraciły je z dniem 1 lipca 2013 roku. Projekt zawiera zasady ustalania i przyznawania zasiłków tym osobom.
Zasiłek dla opiekuna w wysokości 520 zł trafi jedynie do tych osób, wobec których decyzja o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego wygasła 30 czerwca 2013 na mocy wspomnianego wyżej art.11 ust. 3.
Zasiłek będzie przysługiwał za okres od 1 lipca 2013 do dnia poprzedzającego wejście w życie ustawy, jak również od dnia wejścia w życie ustawy, jeżeli osoba ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na warunkach obowiązujących w dniu 31 grudnia 2012 roku.
Zwrot nie będzie przysługiwał za okresy, w których osobie ustalono prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego (również wówczas, gdy na osobę wymagającą opieki zostały przyznane świadczenia innej osobie).
Posiadanie statusu bezrobotnego lub zarejestrowanie się w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba poszukująca pracy nie ma wpływu na prawo do zasiłku za okres przed dniem wejścia w życie ustawy.
Od momentu wejścia w życie przepisów zainteresowane osoby będą miały 4 miesiące na złożenie odpowiedniego wniosku. Dokumenty złożone po tym terminie pozostaną bez rozpatrzenia. Termin ulega przesunięciu, jeśli w tym okresie toczy się postępowanie o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności. Wspomniane wyżej 4 miesiące zaczynają płynąć od dnia wydania orzeczenia.
Co do zasady składając wniosek, trzeba będzie równocześnie złożyć, pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenie o spełnianiu wyżej wymienionych warunków. Organ wydający decyzję będzie mógł zweryfikować uprawnienia opiekuna, zwracając się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Wywiad będzie przeprowadzony w miejscu sprawowania opieki i będzie aktualizowany co 6 miesięcy.
Projekt ustawy (projekt przedstawiono na początku lutego) na najbliższym posiedzeniu ma być przyjęty przez rząd.