Wyższe składki ubezpieczeniowe trafią do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych już w połowie lutego. W 2014 roku obowiązuje nowy sposób ustalania limitu podstawy wymiaru należności na chorobowe.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą przygotować się do zmiany przepisów. Nie tylko będą musiały płacić wyższe składki na ubezpieczenie społeczne, ale także wprowadzać nowe kody do dokumentów przekazywanych do ZUS. Do lamusa trafiają także wcześniej obowiązujące druki pozwalające na kontakt między przedsiębiorcą a organem rentowym. Ale największa rewolucja dopiero przed właścicielami firm. Będą musieli bowiem płacić składki od wszystkich umów-zleceń do czasu przekroczenia w danym miesiącu płacy minimalnej. Nie wiadomo jednak, kiedy takie rozwiązanie wejdzie w życie, projekt ustawy nie trafił jeszcze do Sejmu.
Zmiany dla płatników
Od stycznia tego roku płatnicy składek mają obowiązek przekazywania do ZUS dokumentów na nowych formularzach. Wynika to z nowelizacji rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego... (Dz.U. z 2009 r. nr 186, poz. 1444 z późn. zm.). Nakaz taki wynika z faktu, że w listopadzie wprowadzono zmiany do rozporządzenia w tej sprawie. Co prawda płatnicy składek mieli prawo do korzystania ze starych druków, ale możliwość taka upłynęła 31 grudnia 2013 r. A to w praktyce oznacza, że przedsiębiorcy rozliczający swoich pracowników za grudzień 2013 r. w styczniu 2014 r. muszą to zrobić na nowych formularzach.
Płatnicy składek wypełniając druki, powinni zwrócić uwagę, że został uchylony załącznik ZUS RMUA. Na jego miejsce został wprowadzony druk – informacja miesięczna dla osoby ubezpieczonej i informacja roczna dla osoby ubezpieczonej. Ta zmiana powinna ułatwić firmom przekazywanie informacji zawartych w raportach miesięcznych raz na rok lub na żądanie ubezpieczonego, ale nie częściej jednak niż raz na miesiąc.
Rozporządzenie to wprowadza także zmiany wynikające z ustawy z 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 171, poz. 1016). Na tej podstawie stało się możliwe odstąpienie od obowiązku posiadania numeru NIP. Obecnie jedynym identyfikatorem numerycznym dla osoby ubezpieczonej wykazywanym w dokumentach zgłoszeniowych i rozliczeniowych jest PESEL. Jednocześnie w dokumentach rozliczeniowych wprowadzono pola do wykazania należnych składek według źródeł ich finansowania.
Osoby korzystające z internetu mogą już korzystać z nowego ePłatnika uwzględniającego te zmiany w przepisach. Korzystanie z takiego rozwiązania umożliwi stworzenie nowych mechanizmów weryfikacji danych jeszcze w trakcie ich wypełniania u płatnika korzystającego z narzędzi informatycznych przy sporządzaniu dokumentów ubezpieczeniowych. Tym samym nie ma potrzeby drukowania nowych aktów papierowych, co znacznie ogranicza koszty prowadzenia działalności.
Nowe kody
Nowości w przepisach ubezpieczeniowych wymusiły zmiany zarówno w załącznikach, jak i kodach dokumentów przekazywanych do organu rentowego. W pierwszej kolejności poczynając od 1 listopada ubiegłego roku, ustalono nową treść załączników mających związek z istniejącym od 1 września 2013 r. obowiązkiem objęcia ubezpieczeniami w ZUS osób sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem.
Dla tej grupy osób wprowadzono kody tytułu ubezpieczenia: 12 50, 12 60, 12 70, 12 80 oraz 12 90.
To samo rozporządzenie wprowadza także zmiany, które zaczną obowiązywać od 1 kwietnia 2014 r. i dotyczą osób pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (patrz ramka). Obowiązek wprowadzenia odrębnych kodów wynika z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/ 2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów ubezpieczenia społecznego (Dz.U. L 200 z 7.6.2004).
Chorobowe po nowemu
W 2014 r. zmieniają się też zasady ustalania maksymalnej wysokości składek na chorobowe. Taką daninę w formie dobrowolnej składki opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Jej wysokość jest ustalana od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Aby nie dochodziło do sytuacji, w której niektóre osoby planujące dłuższą niezdolność do pracy płacą bardzo wysokie składki, a w zamian otrzymują wysoki zasiłek chorobowy, wprowadzono górną granicę podstawy wymiaru. Limit został określony w art. 20 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442 z późn. zm.). Obecnie podstawa wymiaru składek nie może przekraczać 250 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia rocznego limitu podstawy wymiaru rent i emerytur. W całym 2014 r. wynosi ona 9365 zł miesięcznie, bowiem jest ustalana w jednakowej wysokości na cały rok.
Droższa firma
W tym roku osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą się liczyć z koniecznością ponoszenia wyższych kosztów. Dotyczy to zarówno osób, które opłacają składki na zasadach preferencyjnych, ale także tych właścicieli małych firm lub osób samozatrudnionych, które ponoszą ciężary na zasadach ogólnych. Wynika to z faktu, że zwiększa się prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej na dany rok. Zgodnie z ustawą budżetową na 2014 r. kwota ta wyniesie 3746 zł. I to właśnie od niej liczona jest minimalna podstawa, od której są dopiero wyliczane składki. Osoby prowadzące działalność (niekorzystające z preferencyjnych zasad) muszą bowiem odprowadzać daninę do ZUS od podstawy nie mniejszej niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalnych i rentowych. Tym samym osoby z firmą ubezpieczone na zasadach ogólnych nie mogą odprowadzić składek od kwoty niższej niż 2247,60 zł (to jest 60 proc. kwoty 3746 zł).
Oczywiście przedsiębiorcy ubezpieczeni na zasadach ogólnych mogą deklarować wyższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne niż 60 proc. wynagrodzenia przyjętego do tego celu.
Ulgowe ubezpieczenie
Osoby dopiero zaczynające prowadzenie własnego biznesu mogą przez kolejne 24 miesiące korzystać z preferencyjnego sposobu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Z takiej formy mogą też skorzystać osoby, ktore miały przerwę w prowadzeniu firmy wynoszącą ponad 60 miesięcy. Podstawa wymiaru składek dla tej grupy osób nie może być niższa niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ze względu na fakt, że w bieżącym roku będzie to 1680 zł (w 2013 r. 1600 zł), więc i kwota do zapłacenia będzie wyższa. Należy pamiętać, że ZUS traktuje owe 24 miesiące łącznie bez przerwy, więc w przypadku czasowego zaprzestania działalności okres ten i tak zostanie zaliczony do czasu korzystania z preferencyjnego rozwiązania. Jednocześnie po zakończeniu opłacania niższych składek przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzać składki na zasadach ogólnych.

Wysokość składek na ZUS

I. Wysokość składek płaconych od 60 proc. podstawy wymiaru wynoszącej 2247,60 zł za okres od stycznia do grudnia 2014 roku

438,73 zł – składka emerytalna

179,81 zł – składka rentowa

55,07 zł – składka chorobowa

43,38 zł – składka wypadkowa

55,07 zł – Fundusz Pracy

Wysokość składki zdrowotnej będzie znana później

II. Wysokość składek płaconych od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia wynoszącej 504 zł za okres od stycznia do grudnia 2014 roku

98,38 zł – składka emerytalna

40,32 zł – składka rentowa

12,35 zł – składka chorobowa

9,73 zł – składka wypadkowa

Wysokość składki zdrowotnej będzie znana później

Tak było w 2013 r. Tak jest w 2014 r.

I. Podstawa wymiaru składek dla prowadzących firmy na zasadach ogólnych nie niższa niż 2227,80 zł

Tym samym wysokość składek na ubezpieczenie społeczne za cały 2013 rok (składki za grudzień płatne w styczniu) nie mogła być niższa niż:

434,87 zł – na ubezpieczenie emerytalne

178,22 zł – na ubezpieczenie rentowe

54,58 zł – na ubezpieczenie chorobowe

43 zł – na ubezpieczenie wypadkowe

261,73 zł – składka zdrowotna

54,58 zł – Fundusz Pracy

II. Podstawa wymiaru składek dla nowych firm korzystających z ulg nie mogła być niższa niż 480,00 zł

Tym samym składka na ubezpieczenie społeczne nie mogła być niższa niż:

93,70 zł – składka na ubezpieczenie emerytalne

38,40 zł – składka na ubezpieczenie rentowe

11,76 zł – składka na ubezpieczenie chorobowe

9,26 zł – składka na ubezpieczenie wypadkowe

261,73 zł – składka zdrowotna

Nowe kody ubezpieczeniowe obowiązujące od 1 kwietnia 2014 r.

26 00 – osoba pobierająca nauczycielskie świadczenie kompensacyjne zamieszkała w Polsce

20 01 – osoba pobierająca nauczycielskie świadczenie kompensacyjne zamieszkała w innym (niż Polska) państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).

27 00 – osoba pobierająca emeryturę pomostową zamieszkała w Polsce

27 01 – osoba pobierająca emeryturę pomostową zamieszkała w innym kraju członkowskim Unii Europejskiej niż Polska lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).

PRZYKŁADY

1. Papierowe druki zastąpi e-dokument

Przedsiębiorca do tej pory korzystał z usług firmy rachunkowej. W tym roku jednak założył konto na Platformie Usług Elektronicznych. Czy będzie mógł korzystać z nowych e-dokumentów rozliczeniowych bez konieczności wysyłania ich w formie papierowej?

ZUS dla małych i średnich firm rozliczających do stu osób przygotował aplikację ePłatnik. Obecnie dostępna nowa wersja uwzględnia więc zmiany w formularzach oraz kodach wykorzystywanych przy ich wypełnianiu, wprowadzone rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 9 września 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego... (Dz.U. z 2013 r., poz. 1101). Aplikacja pozwala na podpisywanie dokumentów nie tylko podpisem kwalifikowanym, ale również profilem zaufanym ePUAP, który – w odróżnieniu od podpisu kwalifikowanego – jest całkowicie bezpłatny. Dla przedsiębiorcy takie rozwiązanie jest wygodne, bowiem ePłatnik działa na dowolnym systemie operacyjnym z przeglądarką internetową i nie wymaga instalowania żadnych dodatkowych programów, a aktualizacje są wprowadzane automatycznie i na bieżąco.

2. Dwie podstawy w jednym roku

Osoba pracująca na własny rachunek do końca lutego tego roku ma prawo do korzystania z możliwości płacenia preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne. Czy po tym terminie będzie płacić składki na zasadach ogólnych?

Ze względu na podniesienie w tym roku o 80 zł płacy minimalnej wysokość podstawy wymiaru składek dla osoby korzystającej z preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne także ulega zwiększeniu. W porównaniu do wysokości składek za miesiąc grudzień osoba taka będzie płacić składki wyższe o 10,25 zł. Przy czym przy obliczaniu różnicy nie została uwzględniona składka zdrowotna, bowiem stawka za styczeń 2014 r. nie jest jeszcze znana. Natomiast od marca (czyli po raz pierwszy w kwietniu) zainteresowany będzie musiał zapłacić już o 609,17 zł więcej niż w czasie korzystania z ulgi już po podwyżce.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. nr 186, poz. 1444 z późn. zm.).

Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2013 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1074).