W przyszłym roku zniknie podwójna egzekucja należności od rodziców niepłacących na utrzymanie dzieci. Uproszczenie procedur związanych z podejmowaniem działań wobec niesolidnych rodziców oraz zmniejszenie wydatków na ten cel ma przynieść planowana na I półrocze 2014 r. nowelizacja ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1228 z późn. zm.).
Jej założeniami zajmuje się Stały Komitet Rady Ministrów. Jedna z najważniejszych propozycji dotyczy rezygnacji z dochodzenia należności od dłużników alimentacyjnych na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Obecnie po zakończeniu każdego okresu świadczeniowego, w którym wypłacana jest pomoc z Funduszu Alimentacyjnego (FA), gmina wydaje dłużnikowi decyzję w sprawie zwrotu przekazanej jego dzieciom kwoty wsparcia. Jeśli należność nie zostanie uregulowana, samorząd kieruje do urzędu skarbowego tytuł wykonawczy. W tym samym czasie egzekucja jest też prowadzona przez komornika sądowego. Ponadto praktyka ostatnich lat pokazała, że koszty, które ponoszą gminy w związku z egzekucją administracyjną, przewyższają kwoty odzyskiwane od dłużników. Jej likwidacja pozwoli więc na ich obniżenie.
Kolejna zmiana jest związana z przekazywaniem środków pochodzących z egzekucji. Zgodnie z obowiązującymi teraz rozwiązaniami kwota odzyskana od dłużnika jest rozdzielana w taki sposób, że jej 20 proc. pozostaje w gminie przyznającej pomoc z FA, 20 proc. trafia do samorządu prowadzącego postępowanie wobec niesolidnego rodzica, a pozostałe 60 proc. oraz odsetki są dochodem budżetu państwa. Po modyfikacji przepisów 40 proc. należności nie będzie już dzielone między gminy, tylko pozostanie w tej wydającej decyzję o świadczeniach z funduszu.
Samorządy nie będą też musiały cyklicznie powtarzać czynności podejmowanych wobec dłużników służących odzyskaniu kwot, które zostały wypłacone ich dzieciom z funduszu. Chodzi tu m.in. o odebranie oświadczenia majątkowego, skierowanie wniosku o aktywizację zawodową, czy wystąpienie do starosty o zatrzymanie prawa jazdy. Nowe rozwiązania zakładają więc, że gdy gmina po podjęciu wstępnych czynności, np. przeprowadzeniu z rodzicem wywiadu, ustali, że jego sytuacja nie uległa zmianie lub w sytuacji, gdy po raz kolejny odmówi on jego przeprowadzenia, to możliwe będzie odstąpienie od kolejnych działań przewidzianych w procedurze.
Jednocześnie zgodnie z przepisami przejściowymi egzekucja administracyjna oraz postępowanie prowadzone w stosunku do niesolidnych rodziców, które rozpoczną się przed wejściem w życie nowelizacji, będą prowadzone według dotychczasowych zasadach.

Zmieni się katalog dochodów utraconych i uzyskanych

W przyszłym roku rozszerzony zostanie wykaz dochodów, które mogą zostać potraktowane jako utracone lub uzyskane na potrzeby świadczeń z funduszu. Będzie to dotyczyć alimentów, które przestały przysługiwać z powodu śmierci osoby zobowiązanej do ich płacenia oraz zawieszenia lub wznowienia działalności gospodarczej. Ta druga możliwość dotyczy jednak tylko tych przypadków, gdy w okresie opieki nad dzieckiem budżet opłaca za niego składki na ubezpieczenia społeczne. Z kolei w odniesieniu do świadczeń rodzinnych katalog dochodów utraconych i uzyskanych został poszerzony o zarobki pochodzące z umowy o dzieło oraz świadczenia z FA, które przestały przysługiwać w związku ze śmiercią rodzica, na którego został nałożony obowiązek alimentacyjny.

Etap legislacyjny

Czeka na przyjęcie SKRM