Prokuratura Generalna domaga się rozstrzygnięcia, czy opiekunowi bliźniaków przysługuje odrębne dodatek związany z pobytem na urlopie wychowawczym na każde z dzieci.
Do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) trafił wniosek o podjęcie uchwały przez skład siedmiu sędziów w sprawie dodatku do zasiłku rodzinnego przysługującego w trakcie urlopu wychowawczego.
O zajęcie się tą kwestią wystąpił Robert Hildebrand, zastępca prokuratora generalnego. Wskazał on, że uchwała mogłaby wyjaśnić rozbieżności, jakie się pojawiają w orzeczeniach wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA).
Sprzeczne wyroki
Problem, który zdaniem prokuratury wymaga rozstrzygnięcia w uchwale NSA, dotyczy tego, czy w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka w trakcie jednego porodu (np. bliźniaków, trojaczków) rodzicowi powinien przysługiwać jeden dodatek związany z pobytem na urlopie wychowawczym, czy też na każdego potomka trzeba wypłacać odrębne wsparcie.
Jak wskazuje Robert Hildebrand art. 10 ust. 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1456) określa wysokość tego dodatku w kwocie 400 zł miesięcznie. Nie rozstrzyga on jednocześnie, czy przyznaje się go w tej wysokości na każde dziecko. To właśnie na tle stosowania tego przepisu i jego wykładni dokonywanej przez WSA pojawiły się sprzeczne wyroki.
Na przykład sądy w Poznaniu (sygn. akt IV SA/Po 848/07) oraz w Warszawie (VIII SA/Wa 137/13) uznały, że skoro rodzicowi przyznano zasiłek na każde z trójki dzieci, to powinien on otrzymać taką samą liczbę dodatków. W ich ocenie opieka nad trojgiem potomków uniemożliwia wykonywanie jakichkolwiek obowiązków zawodowych, co skutkuje pogorszeniem sytuacji materialnej rodziny. Dlatego jeśli dodatek ma spełniać funkcję zaopatrzeniową, umożliwiającą częściowe chociażby zaspokojenie potrzeb każdego z dzieci, to powinien być przyznany nie tylko na jedno z nich.
Odmienną linię orzeczniczą przyjęły m.in. WSA w Rzeszowie (sygn. akt II SA/Rz 900/12), Szczecinie (sygn. akt II SA/Sz 383/13) i Wrocławiu (sygn. akt IV SA/Wr 149/12). Ten ostatni stwierdził, że gdyby zamiarem ustawodawcy było przyznanie prawa do dodatku na wszystkich potomków z jednego porodu, to dałby temu wyraz – tak jak w przypadku innych świadczeń związanych z zasiłkiem.
– Takie wyraźne postanowienie dotyczy np. dodatku na urodzenie potomka – stwierdza Edyta Zaleszczak-Dyks, kierownik działu świadczeń rodzinnych MOPR w Gdańsku.
Z kolei WSA w Gdańsku, powołując się na dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt P 41/09 i K 28/11), podkreślił, że większa liczba dzieci w rodzinie nie musi zawsze wiązać się ze zwiększeniem świadczeń lub wprowadzeniem szczególnych warunków dla opiekunów, którzy dzieci wychowują.
Potrzebna nowelizacja
– Rodzice bliźniąt, czy trojaczków często odwołują się od decyzji odmawiającej im większej liczby dodatków. Nie wszystkim udaje się uzyskać pozytywne rozstrzygnięcie – podkreśla Halina Pietrzykowska, kierownik działu świadczeń rodzinnych MOPR w Białymstoku.
Ewentualna uchwała NSA będzie natomiast miała moc wiążącą dla sądów.
– Dopóki jednak nie zmieni się sama treść przepisów dotycząca tego dodatku, możemy wydać opiekunowi bliźniaków, czy trojaczków tylko decyzję negatywną – wskazuje Wanda Niebrzegowska, kierownik działu świadczeń rodzinnych MOPR w Kielcach.
Na nowelizację ustawy o świadczeniach rodzinnych w tym zakresie rodzice jednak nie mogą liczyć. Potwierdza to stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, wyrażane m.in. w odpowiedziach na interpelacje poselskie i wystąpienie Marka Michalaka, rzecznika praw dziecka.
– Jeżeli taka zmiana nie jest planowana, to może przepisy powinny być tak doprecyzowane, aby jednoznacznie wskazywały, że rodzicowi przysługuje tylko jeden dodatek – uważa Edyta Zaleszczak-Dyks.
