Opiekuna dziennego, który zajmuje się dziećmi w swoim domu lub mieszkaniu, mogą zatrudniać przedsiębiorcy oraz organizacje pozarządowe.
Od 13 lipca obowiązują zmienione przepisy, na podstawie których osoby zainteresowane pracą dziennego opiekuna mogą podjąć zatrudnienie na tym stanowisku. Dzięki nowym regulacjom ma to być łatwiejsze. Do tej pory dziennych opiekunów mogły zatrudniać tylko samorządy, a te bardzo rzadko decydowały się na zapewnianie w ten sposób opieki najmłodszym. Co więcej, aby to zrobić, muszą stosować specjalną procedurę wymagającą m.in. przeprowadzenia konkursu. To też powodowało, że niewiele osób znalazło zatrudnienie w takiej formie.

Rekrutacja bez konkursu

Dzienny opiekun może zajmować się w swoim domu lub mieszkaniu dziećmi, które mają ukończone minimum 20 tygodni życia do momentu, gdy będą miały 3 lata. Okres ten można jednak wydłużyć, dopóki maluch nie ukończy 4 lat, jeśli niemożliwe lub utrudnione jest objęcie go opieką przedszkolną. Dozwolone jest, aby taka osoba zajmowała się nie więcej niż pięciorgiem dzieci, a w sytuacji gdy jedno z nich nie ukończyło jeszcze roku, jest niepełnosprawne lub wymaga szczególnej pielęgnacji, grupę zmniejsza się do trójki podopiecznych.
Do tej pory ustawa żłobkowa wskazywała, że pracodawcą takiej osoby jest gmina. Obecnie mogą je zatrudniać również podmioty, które mają osobowość prawną lub są jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej. Należą do nich m.in. przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, fundacje oraz inne organizacje pozarządowe. Cały czas takiego uprawnienia nie mają jednak osoby fizyczne. One, tak jak do tej pory, mogą zakładać i prowadzić żłobki i kluby dziecięce.
W zależności od tego, kto jest pracodawcą dziennego opiekuna, różny jest sposób jego rekrutacji. Jeżeli jest to gmina, to ma ona obowiązek ogłoszenia otwartego konkursu ofert, który jest przeprowadzany na podstawie ustawy z 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 234, poz. 1536 z późn. zm.).
Ten wymóg nie dotyczy zaś osób prawnych i jednostek niemających takiej osobowości. Im znowelizowana ustawa pozostawia wybór w tym zakresie. Mogą więc przyjąć inne zasady związane z naborem kandydatów na dziennych opiekunów. Z wybranymi osobami podpisują umowę o świadczeniu usług, do której zastosowanie będą miały przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. Ustawa nie określa wprawdzie jej wzoru, ale wskazuje na elementy, które powinny być w niej zawarte. Należą do nich m.in. miejsce i czas sprawowania opieki, obowiązki dziennego opiekuna, wysokość jego wynagrodzenia, okres, na który kontrakt został zawarty oraz sposób jego zakończenia.

Wynagrodzenie za opiekę

Za zajmowanie się dziećmi dziennemu opiekunowi przysługuje wynagrodzenie. To, ile wyniesie jego pensja, jest uzależnione od tego, ilu podopiecznych znajdzie się pod jego opieką, jakie stawki będą płacili ich rodzice oraz jaką kwotę pensji zaproponuje mu pracodawca. Ustawa nie przewiduje w tym przypadku żadnych ograniczeń, pozostawiając to decyzji zatrudniającego i przyjmowanej przez niego osoby. Nie muszą one stosować tych samych stawek, które obowiązują w przypadku dziennego opiekuna, którego pracodawcą jest gmina. Wówczas to radni w uchwale określają wysokość i zasady ustalania jego pensji oraz opłat pobieranych od rodziców.
Dzienny opiekun podlega też obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy sprawowaniu opieki. Składki za nie opłaca pracodawca. Jeśli jest nim gmina, wówczas przepisy wymagają, aby podpisała umowę z ubezpieczycielem wybranym zgodnie z przepisami dotyczącymi zamówień publicznych. W przypadku zatrudniającego innego niż samorząd wybór firmy, która będzie za to odpowiadać jest pozostawiona jego decyzji.

Odbycie szkolenia

Znowelizowane przepisy nie przewidują żadnych zmian w zakresie formalnych warunków, jakie musi spełnić osoba zainteresowana pracą jako dzienny opiekun. Może bowiem zostać nim, jeżeli:
● nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej (nie została ona też w stosunku do niej zawieszona ani ograniczona),
● wypełnia obowiązek alimentacyjny, w przypadku gdy został on nałożony na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd,
● nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,
● posiada warunki lokalowe zapewniające bezpieczną opiekę nad dzieckiem.
Niezmienione pozostały też wymagania odnośnie wykształcenia kandydata na dziennego opiekuna. Może nim zostać osoba, która ma kwalifikacje: pielęgniarki, położnej, opiekunki dziecięcej, nauczyciela wychowania przedszkolnego, edukacji wczesnoszkolnej lub pedagoga opiekuńczo-wychowawczego.
Musi ona dodatkowo odbyć trwające 40 godzin szkolenie, która przewiduje m.in. zasady udzielania dziecku pierwszej pomocy. Jeżeli jednak potencjalny dzienny opiekun nie ma wspomnianego wykształcenia, wymaga się od niego ukończenia kursu, zajmującego 160 godzin. Obydwa typy szkoleń mogą prowadzić podmioty, które opracowały jego program zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 25 marca 2011 roku w sprawie zakresu programu szkoleń dla opiekuna w żłobku i klubie dziecięcym, wolontariusza i dziennego opiekuna (Dz.U. nr 69 poz. 308) oraz zatwierdziły go w resorcie pracy.
Z odbycia takiego dokształcenia są zwolnione osoby, które pracowały z dziećmi w wieku do lat trzech przez okres co najmniej 12 miesięcy bezpośrednio przed podjęciem zatrudnienia jako dzienny opiekun. Koszt szkolenia powinna pokryć, co do zasady, osoba je odbywająca. Nie ma jednak przeszkód, aby opłacił je przyszły pracodawca. Zależy to od jego indywidualnej decyzji.
Osoba, która chce pracować jako dzienny opiekun, powinna też pamiętać o wykonaniu aktualnych badań sanitarno-epidemiologicznych. Na ich podstawie uzyskają orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania określonych prac.

PRZYKŁADY

1. Czy dziećmi można się zajmować w lokalu pracodawcy

Pani Katarzyna, która jest bezrobotną absolwentką pedagogiki, znalazła w lokalnej prasie ogłoszenie o możliwości podjęcia pracy jako dzienny opiekun. W swoim mieszkaniu nie ma jednak warunków do tego, aby mogła się w nim zajmować dziećmi. Czy może to spowodować, że nie znajdzie zatrudnienia jako opiekunka?

Co do zasady dzienny opiekun powinien zajmować się dziećmi w lokalu, do którego posiada tytuł prawny. W przypadku gdy pracodawcą jest gmina, przepisy umożliwiają, aby to ona udostępniła lub wyposażyła lokal dla takiej osoby. Takie rozwiązanie jest dopuszczone również, gdy zatrudniającym jest inny podmiot. Wszystko będzie zależeć od tego, czy dany przedsiębiorca lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej dysponuje odpowiednim miejscem do sprawowania opieki. Jeżeli go nie ma, to może uzależniać zatrudnienie dziennego opiekuna od tego, czy w swoim domu lub mieszkaniu może zajmować się maluchami. Warto jednak pamiętać, że przepisy w tym zakresie nie są tak rygorystyczne jak w odniesieniu do żłobków i klubów dziecięcych, które muszą spełniać określone standardy sanitarne i ochrony przeciwpożarowej. W części dotyczącej dziennego opiekuna wskazują jedynie na posiadanie warunków zapewniających bezpieczną opiekę nad dzieckiem.

2. Czy ośrodek pomocy społecznej zawsze sprawdzi kandydata na dziennego opiekuna

Pani Aneta startowała w konkursie na prowadzenie opieki, ale nie udało jej się znaleźć w grupie pięciu osób zatrudnionych przez gminę do zajmowania się maluchami. Teraz złożyła swoje podanie w firmie, która prowadzi dwa prywatne przedszkola. Chce zaoferować opiekę dla rodziców mających małe dzieci. Czy zostanie z nią przeprowadzony rodzinny wywiad środowiskowy?

Pracodawca, który zatrudnia dziennych opiekunów, może zweryfikować, czy kandydaci spełniają wymagane w przepisach formalne warunki. W przypadku gdy podmiotem zatrudniającym jest gmina, u takiej osoby jest przeprowadzany rodzinny wywiad środowiskowy (przez kierownika ośrodka pomocy społecznej). Zlecenie w tej sprawie wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Taka weryfikacja nie jest jednak możliwa na wniosek pracodawcy innego niż samorząd. To on, w wybranym przez siebie zakresie, może sprawdzić potencjalnych kandydatów. W tym celu może domagać się dostarczenia dodatkowych dokumentów, np. potwierdzających brak karalności.

WZÓR UMOWY-ZLECENIA

Zawarta 17 lipca 2013 roku w Strzałkowie między

Zleceniodawca:

Fundacja Równe Szanse

ul. Kolejowa 9

03-416 Strzałków

NIP 2485412

Reprezentowana przez: Janinę Kowalską

prezes Fundacji Równe Szanse

Zleceniobiorca:

Iwona Michalska

ul. Bohaterów Powstania Styczniowego 3/12

03-416 Strzałków

NIP 8764531

PESEL 85081822705

Par. 1

Zleceniodawca powierza, a zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonywania zadań z zakresu sprawowania opieki nad dziećmi jako dzienny opiekun.

Par. 2

1. Sprawowanie opieki będzie odbywać się w lokalu mieszkalnym należącym do Iwony Michalskiej, który znajduje się przy ul. Bohaterów Powstania Styczniowego 3/12, 03–416 Strzałków.

2. Opieka będzie sprawowana od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.30 rano do 16.30 po południu.

Par. 3

Zleceniobiorca będzie sprawował opiekę nad trojgiem dzieci.

Par. 4

1. Zleceniobiorca jest zobowiązany do:

a) zapewnienia bezpiecznych warunków pobytu dzieci,

b) zagwarantowania dzieciom właściwej opieki pielęgnacyjnej i edukacyjnej, uwzględniającej indywidualne potrzeby każdego dziecka,

c) prowadzenia zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, właściwych do wieku każdego z powierzonych dzieci.

2. Wykonujący zlecenie zapwnia higieniczne przygotowanie posiłków, dostosowanych do wieku każdego dziecka.

3. Zleceniobiorca gwarantuje możliwość wypoczynku powierzonych jego opiece dzieci, w tym przebywanie ich na świeżym powietrzu, niezależnie od pogody.

Par. 5

1 Wysokość wynagrodzenia za sprawowanie opieki wynosi 2500 zł brutto (słownie: dwa tysiące pięćset złotych).

2 Wynagrodzenie jest płatne 10. dnia każdego miesiąca przelewem na konto wskazane przez zleceniobiorcę.

Par. 6

Umowa zostaje zawarta na okres od 1 września 2013 r. do 31 sierpnia 2014 r.

Par. 7

W sprawach nieuregulowanych w treści niniejszej umowy mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.

Par. 8

Zmiana niniejszej umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Par. 9

Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

Podstawa prawna

Art. 36–47 ustawy z 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. nr 45, poz. 235 z późn. zm.).