Osobę, która po złożeniu egzaminu dojrzałości przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia, uznaje się za ucznia do 30 września tego samego roku. Ma to duże znaczenie dla pracodawców.
Firma zatrudnia na podstawie umowy-zlecenia kilku studentów (w wieku do 26 lat), a także jednego ucznia, który w tym roku zdał maturę. Od którego dnia kontrakt tegorocznego maturzysty powinien zostać oskładkowany? Czy dla ustalenia obowiązku ubezpieczeniowego ma znaczenie to, że zamierza on podjąć studia licencjackie od października tego roku?
Z tytułu umowy-zlecenia za absolwenta szkoły średniej nadal nie należy opłacać składek ZUS. Zwolnienie trwa aż do 31 sierpnia 2013 r. Co więcej, jeżeli zleceniobiorca absolwent planuje dalsze kształcenie, jego umowa może pozostać nieoskładkowana aż do końca września 2013 r. Firma, która podpisała z nim umowę, może nadal nie zgłaszać go do ZUS, jeżeli absolwent przedłoży zleceniodawcy zaświadczenie z uczelni o przyjęciu na studia od 1 października tego roku.
Wspomniany kontrakt jest dla przedsiębiorców bardzo użyteczną, elastyczną formą zatrudnienia. Szczególne korzyści odnosi firma, która na jego podstawie zatrudnia uczniów (gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły ponadpodstawowej) lub studentów do ukończenia 26. roku życia. Dla takich osób umowa-zlecenie nie generuje żadnych kosztów związanych z obowiązkiem ubezpieczeniowym – płatnik w ogóle nie zgłasza ich do ZUS.

Kogo dotyczy

W celu ustalenia obowiązku ubezpieczeniowego uznaje się, że do 31 sierpnia każdego roku uczniem jest każda osoba, która:
● kontynuuje naukę w tej samej szkole,
● ukończyła daną szkołę, a po wakacjach rozpoczyna naukę w placówce, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września,
● ukończyła kształcenie i nie kontynuuje go.
Data zgłoszenia zleceniobiorcy absolwenta do ZUS uzależniona jest zatem od tego, jak długo zachowuje on status ucznia. Zasadniczo jest to koniec roku szkolnego, czyli do 31 sierpnia. Jeśli jednak zleceniobiorca przedłoży zatrudniającej go firmie zaświadczenie z uczelni potwierdzające przyjęcie na studia od najbliższego roku akademickiego, wówczas status ucznia zachowuje jeszcze przez jeden miesiąc, tj. aż do 30 września. Takie stanowisko wynika z wyjaśnień ZUS.

Jakie kontrakty

Co ważne, wyłączenie obowiązku składkowego dotyczy umów-zleceń tylko tych uczniów i studentów, którzy nie ukończyli 26. roku życia. Niezależnie od tego, czy kształcą się nadal, od dnia swoich 26. urodzin zleceniobiorcy ci muszą zostać zgłoszeni do ZUS. Oprócz tego warto pamiętać, że jeśli na podstawie umowy-zlecenia zatrudnia się własnego pracownika, nie ma znaczenia, czy jest on uczniem (studentem) i ile ma lat. Przychód z umowy-zlecenia zawartej pomiędzy pracodawcą a jego pracownikiem zawsze jest pod względem ubezpieczeniowym traktowany jako ten ze stosunku pracy i podlega oskładkowaniu.

W praktyce

Dla przykładu spółka z o.o. ma wśród swoich zleceniobiorców dwóch tegorocznych maturzystów (18 i 19 lat). Po złożeniu egzaminu dojrzałości jeden ze zleceniobiorców kontynuuje wyznaczone mu prace i nie podejmuje na razie dalszego kształcenia. Drugi został przyjęty na politechnikę i przedłożył w zatrudniającej go firmie zaświadczenie o przyjęciu na studia inżynierskie od 1 października 2013 r.
W tej sytuacji spółka ma obowiązek zgłosić pierwszego zleceniobiorcę do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wypadkowego i zdrowotnego od 1 września 2013 r. (zleceniobiorca może przystąpić dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego).
Z kolei umowa-zlecenie drugiego ze zleceniobiorców nie będzie oskładkowana – ani w okresie wakacji, ani we wrześniu. Jeżeli podejmie on studia, również od 1 października nie będzie musiał być zgłoszony do ZUS (od tego dnia uzyska status studenta przed 26. rokiem życia, co będzie podstawą do zwolnienia z obowiązku ubezpieczeniowego umów-zleceń z nim zawieranych).

Przykład

Firma produkcyjna zatrudnia Andrzeja N., tegorocznego maturzystę (w wieku 20 lat). Od 1 lipca pracodawca zamierza zaproponować swojemu zleceniobiorcy dodatkowe zatrudnienie – umowę o pracę na zastępstwo, na 1/2 etatu. Jeżeli dojdzie do nawiązania stosunku pracy, a wcześniej zawarta umowa-zlecenie będzie kontynuowana, wówczas pracodawca Andrzeja N. od 1 lipca 2013 r. będzie musiał opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zarówno od wynagrodzenia za pracę, jak i z tytułu umowy-zlecenia. Przychody Andrzeja N. z obu tych źródeł będą sumowane oraz wykazywane w jednym raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx. Od tej łącznej podstawy składki będą rozliczane i opłacane na zasadach obowiązujących w odniesieniu do przychodów pracowniczych. Nie zmienia tego obowiązku to, że Andrzej N. do 31 sierpnia 2013 r. będzie jeszcze miał status ucznia.

Robert Adamczyk, Alma CG Polska Sp. z o.o.