Od 1 stycznia renciści prowadzący działalność gospodarczą muszą opłacać składki na ubezpieczenia społeczne. Następnie mogą wystąpić do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych o ich refundację.

Czy mogę skorzystać z refundacji
Do końca 2007 roku korzystałam jako osoba niepełnosprawna podejmująca działalność gospodarczą z prawa do nieodprowadzania części składki na ubezpieczenie emerytalne. Czy będę uprawniona do refundacji, skoro wcześniej prowadziłam działalność gospodarczą?
Tak
Po spełnieniu warunków określonych w art. 25a-25d ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Uprawnienie, z którego pani dotychczas korzystała, przysługiwało na podstawie art. 25 ust. 3b cytowanej ustawy wyłącznie osobom niepełnosprawnym, które podejmowały po raz pierwszy działalność gospodarczą.
Uprawnienie do refundacji terminowo opłaconych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, o którym mowa w art. 25a ust. 5 pkt 1 wspomnianej ustawy, przysługuje niezależnie od tego, czy osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą korzystała z uprawnienia do niepodprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 25 ust. 3b ustawy, czy prowadziła wcześniej działalność gospodarczą.
Podstawa prawna
■ Art. 25a ust. 5 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
Czy pobieranie renty ogranicza pomoc
Mam zamiar starać się o refundację składek na ubezpieczenia społeczne. Czy osiągnięcie wieku emerytalnego albo uzyskanie prawa do renty nie pozbawi mnie prawa do tej refundacji?
Nie
Refundacja przysługuje osobom, które osiągnęły wiek emerytalny albo uzyskały prawo do renty, jeżeli są one zobowiązane do opłacania składek na ubezpieczenia rentowe lub emerytalne. Przepis art. 25a ust. 5 pkt 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, który stanowi podstawę do refundacji osobom niepełnosprawnym prowadzącym działalność gospodarczą składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, dotyczy wyłącznie składek opłacanych obligatoryjnie. Przepis ten nie zawiera natomiast wyłączeń związanych z osiągnięciem wieku emerytalnego czy pobieraniem określonych świadczeń (np. renty).
Podstawa prawna
■ Art. 25a ust. 5 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
Czy trzeba mieć orzeczenie
Prowadzę działalność rolniczą. Chciałabym skorzystać z refundacji składek na ubezpieczenie społeczne. Mam orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności. Czy to wystarczy?
Tak
Z refundacji składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 25a ust. 5 pkt 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych mogą korzystać wyłącznie osoby niepełnosprawne w rozumieniu art. 1 lub 62 tej ustawy. Zgodnie z art. 1 tej ustawy osobą niepełnosprawną jest wyłącznie osoba, której niepełnosprawność potwierdza co najmniej jeden z typów orzeczeń wymienionych w ustawie. W przypadku osób podlegających wyłącznie systemowi orzeczniczemu dla celów rolniczych może to być orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (znacznym, umiarkowanym lub lekkim) wydawane przez powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (bez względu na datę wydania) albo wydane przed 1 stycznia 1998 r. orzeczenie o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.
Orzeczenia o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym także wydane po tej dacie mogą jednak uprawniać do złożenia wniosku do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnoprawności w uproszczonym trybie na podstawie art. 5a ustawy.
Uzyskanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie powoduje unieważnienia ani zastąpienia orzeczenia o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.
Podstawa prawna
■ Art. 25a ust. 5 pkt 2 w zw. z art. 1, 5a i 62 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
Czy praca etatowa pozbawia refundacji
Oprócz prowadzenia działalności gospodarczej jestem zatrudniony na 1/4 etatu. Wiem, że mój pracodawca będzie korzystał z refundacji moich dobrowolnie odprowadzanych składek i dofinansowania do mojego wynagrodzenia. Czy ten fakt pozbawia mnie możliwości korzystania z refundacji płaconych przeze mnie obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne?
Nie
Przepis art. 25a ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie wyłącza możliwości ubiegania się przez osobę niepełnosprawną prowadzącą działalność gospodarczą o refundację obligatoryjnie opłacanych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nawet gdy w szczególnych sytuacjach jej składki są dodatkowo odprowadzane w związku z zatrudnieniem i zostaną zrefundowane pracodawcy na podstawie art. 25a ust. 2-4 tej ustawy. Są to inne składki, dlatego wypełniając informację INF-U-G osoba niepełnosprawna nie powinna ich wykazywać razem ze składkami płatnymi przez siebie ani pomniejszać o nie kwoty składek obligatoryjnie opłacanych w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Podstawa prawna
■ Art. 25a ust. 5 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
Czy współpracownik otrzyma refundację
Jako osoba niepełnosprawna prowadzę działalność gospodarczą. Czy mogę uzyskać refundację składek współpracującego ze mną niepełnosprawnego małżonka?
Nie
Z przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.) wynika, że składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobą prowadzącą działalność gospodarczą nie można uznać za składki osoby prowadzącej tę działalność, mimo że jest ona ich płatnikiem. Tymczasem art. 25a ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wyraźnie wskazuje na to, że refundacji składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 25a ust. 5 pkt 1 tej ustawy podlegają wyłącznie składki na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą, a nie składki, w stosunku do których osoba ta jest płatnikiem.
Dlatego składki te nie mogą być refundowane na podstawie art. 25a ust. 5 pkt 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Natomiast, jeżeli małżonek jest osobą niepełnosprawną w rozumieniu tej ustawy, osobą współpracującą w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a jednocześnie pracownikiem w rozumieniu art. 2 kodeksu pracy (pracuje np. na podstawie umowy o pracę), to jego składki mogą być częściowo refundowane jego pracodawcy (tu: drugiemu małżonkowi traktowanemu na równi z innymi pracodawcami) spełniającemu warunki określone w art. 25a ust. 2-4 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przepis ten bowiem przyznaje pracodawcom uprawnienie do refundacji niektórych składek na ubezpieczenie społeczne pracowników niepełnosprawnych, a definicję pracownika i pracodawcy w tym zakresie należy zgodnie z art. 66 ustawy wywodzić z art. 2 i 3 k.p., a nie z przepisów ubezpieczeniowych.
Podstawa prawna
■ Art. 25a ust. 1 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
Czy PFRON przyzna pomoc na dziecko
Jestem rolnikiem. Sama nie jestem niepełnosprawna, ale wychowuję 10-letnią córkę, która jest osobą niepełnosprawną. Czy w związku z tym mogę otrzymać refundację składek na ubezpieczenie społeczne rolników?
Nie
Zgodnie z art. 25a ust. 5 pkt 2 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych refundacja składek na ubezpieczenia społeczne rolników przysługuje niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne rolników za niepełnosprawnego domownika.
Refundacja dotyczy składek na ubezpieczenia: wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie i emerytalno-rentowe, które zgodnie z art. 25a ust. 1 pkt 2 ustawy zostały naliczone i opłacone na zasadach określonych w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie definiują pojęcia domownika na potrzeby refundacji. Oznacza to konieczność odwołania się w tym zakresie do przepisów ustawy z 1990 roku, która jest podstawą naliczenia składek oraz definiuje w art. 6 pkt 2 pojęcie domownika. Zgodnie z tym przepisem jest nim osoba spełniająca łącznie trzy warunki. Po pierwsze, jest osobą, która ukończyła 16 lat. Po drugie, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie. Po trzecie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Oznacza to, że w pani przypadku nie zostaną spełnione warunki do uzyskania refundacji, ponieważ pani córka nie jest domownikiem w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jedyne składki, jakie w tej sytuacji mogłyby podlegać refundacji, to składki opłacane za panią, co z kolei także nie jest możliwe, ponieważ nie zalicza się pani do osób niepełnosprawnych.
Podstawa prawna
■ Art. 25a ust. 1 i 5 pkt 2 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
■ Art. 6 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 7, poz. 25 z późn. zm.).
LUIZA KLIMKIEWICZ