Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy ustala się tak jak wysokość wynagrodzenia urlopowego, z pewnymi jednak modyfikacjami wynikającymi z tzw. rozporządzenia urlopowego.

Zeszyt 4
Zasady ustalania wysokości ekwiwalentu za urlop określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Zgodnie z nim, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w par. 15-19 tego rozporządzenia. Ustalając ekwiwalent za niewykorzystany urlop pracodawca powinien pamiętać, że:
  •  składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu,
  •  składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, a uzyskane przez pracownika w okresie trzech miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu tego ekwiwalentu w przeciętnej wysokości z okresu trzech miesięcy. Należy zatem te składniki zsumować, a następnie otrzymaną kwotę podzielić przez trzy, dzięki czemu uzyskamy przeciętne wynagrodzenie w miesiącu.
Przy czym, jeżeli pracownik nie przepracował pełnych trzech miesięcy, dla ustalenia ekwiwalentu konieczne jest ustalenie kwoty wynagrodzenia, jaką otrzymałby, gdyby przepracował pełne trzy miesiące. W praktyce oznacza to, że wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez niego w tym okresie trzeba podzielić przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany zaś wynik pomnożyć przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w czasie tych trzech miesięcy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
■ składniki wynagrodzenia, które wypłaca się pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc i które faktycznie zostały wypłacone w ciągu 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu (średnia z 12 miesięcy).
Podstawa ekwiwalentu
Składniki wynagrodzenia wchodzące do podstawy wymiaru ekwiwalentu ustala się poprzez zsumowanie kwoty miesięcznego wynagrodzenia w stałej wysokości z kwotami uzyskanymi z podzielenia wynagrodzenia za okres trzech miesięcy przez trzy, a z dwunastu miesięcy przez 12.
Aby ustalić kwoty należnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, konieczne jest ustalenie kwoty ekwiwalentu za jeden dzień urlopu. Aby to obliczyć, należy podzielić zsumowane wynagrodzenie przez współczynnik wyrażający przeciętną liczbę dni roboczych w danym roku.
Współczynnik ten ustala się odrębnie w każdym roku i stosuje przy obliczaniu ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu danego roku. W 2008 roku współczynnik ten wynosi 21.
Obliczenie ekwiwalentu
Następnie w celu ustalenia kwoty ekwiwalentu dzieli się ustalony ekwiwalent za jeden dzień urlopu przez osiem godzin i mnoży otrzymany wynik przez liczbę godzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego.
Posłużmy się przykładem. Załóżmy, że umowa o pracę rozwiązała się 31 stycznia 2008 r. Podstawa do ekwiwalentu wyniosła 3486 zł. Pracownik był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy i przysługuje mu ekwiwalent za sześć dni urlopu (48 godzin). Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wynosi:
■ 3486 zł : 21 = 166 zł,
■ 166 zł : 8 godzin = 20,75 zł,
■ 20,75 zł x 48 godzin = 996 zł.
W tym przykładzie przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop zastosowano współczynnik odpowiadający przeciętnej liczbie dni roboczych w miesiącu, przy założeniu, że praca wykonywana jest w pełnym wymiarze czasu, a więc po osiem godzin dziennie.
Natomiast obliczając ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy należy przyjąć założenie, że przeciętna liczba dni roboczych w miesiącu, czyli wartość współczynnika, powinna być ustalana w proporcji do wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę. Zatem dla pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy należy określić, iż współczynnik wynosi 1/2 współczynnika przyjętego dla pełnego wymiaru czasu pracy.
PRZYKŁAD
ZMIENNE SKŁADNIKI
W dniu rozwiązania stosunku pracy, czyli 31 stycznia 2008 r. pracownik miał 10 dni niewykorzystanego urlopu. Pracodawca musi więc wypłacić mu za te dni ekwiwalent. Wynagrodzenie pracownika składa się z płacy zasadniczej w stałej stawce miesięcznej 3000 zł oraz premii kwartalnych. Podczas 12 miesięcy poprzedzających styczeń pracownik otrzymał następujące premie: 600 zł, 700 zł, 500 zł, 600 zł. Średnia wysokość premii z tego okresu, stanowiąca podstawę obliczenia ekwiwalentu pieniężnego, wyniesie więc: 200 zł (600 zł + 700 zł + 500 zł + 600 zł = 2400 zł, 2400 zł : 12 miesięcy = 200 zł).
Dorota Twardo
PODSTAWA PRAWNA
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 z późn. zm.).
Wzór obliczenia ekwiwalentu / DGP