Za okres urlopu wypoczynkowego pracownik otrzymuje pełne wynagrodzenie za pracę, tj. wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował.

Zeszyt 4
Zasady ustalania wynagrodzenia za urlop określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Różne systemy wynagradzania
Sposób ustalania wynagrodzenia za urlop zależy od tego, w jaki sposób pracownik jest wynagradzany. Najmniej problemów jest z ustaleniem wynagrodzenia pracownika, który wynagradzany jest w stałej miesięcznej kwocie. Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się bowiem w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. W praktyce oznacza, to, że pracownik, korzystając z urlopu czy to przez cały miesiąc czy tylko przez jego część, otrzyma za ten miesiąc po prostu swoją comiesięczną pensję.
Trochę trudniej ustalić jest wynagrodzenie urlopowe pracownika, którego wysokość wynagrodzenia w poszczególnych miesiącach jest zmienna. Zgodnie z art. 172 kodeksu pracy zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu trzech miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W przypadku znacznego wahania wysokości tego wynagrodzenia okres ten może zostać przedłużony do 12 miesięcy.
W takiej sytuacji trzeba ustalić podstawę wynagrodzenia urlopowego. Uwzględnia się w nim zarówno stałe, jak i zmienne składniki wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego ustala się zatem z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem:
  •  jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
  •  wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
  •  gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
  •  wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
  •  ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
  •  dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
  •  wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
  •  nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
  •  odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
  •  wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
W wynagrodzeniu urlopowym uwzględnia się zatem składniki o charakterze stałym i wypłacane periodycznie (wynagrodzenie zasadnicze, za godziny nadliczbowe, premie regulaminowe, dodatek stażowy czy funkcyjny). Nie uwzględnia się natomiast składników jednorazowych, nieperiodycznych, przysługujących pracownikowi z tytułu na przykład upływu okresu zatrudnienia (nagroda jubileuszowa) oraz o charakterze gwarancyjnym, takie jak wynagrodzenie chorobowe.
Dodatkowe wyłączenia
Do wynagrodzenia urlopowego nie wlicza się tez składników, które nie są wypłacane w chwili wykorzystywania urlopu. Za czas urlopu wypoczynkowego należą się bowiem tylko te składniki wynagrodzenia, które przysługiwałyby zatrudnionemu, gdyby w tym czasie tę prace wykonywał. Jeżeli więc w danej firmie zmieniły się zasady płacowe (np. zniesiono premie) podczas urlopu pracownika, premia ta nie będzie miała wpływu na jego wynagrodzenie urlopowe.
Przy ustalaniu podstawy wynagrodzenia urlopowego należy jeszcze pamiętać, że:
  •  w przypadku gdy nastąpiły zmiany w składnikach wynagrodzenia przysługujących za okresy nie dłuższe niż miesiąc lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu, podstawę wymiaru ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian,
  •  jeżeli przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, poprzedzający miesiąc wykorzystywania urlopu wypoczynkowego, lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie za okresy nie dłuższe niż miesiąc, przy ustalaniu podstawy wymiaru uwzględnia się najbliższe miesiące, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie,
  •  jeżeli pracownik przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego otrzymał wynagrodzenie za okres krótszy niż przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, podstawę wymiaru stanowi wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres faktycznie przepracowany.
PRZYKŁAD
POMINIĘCIE NIEKTÓRYCH OKRESÓW
Pracownik, wynagradzany w stawce godzinowej, w styczniu 2008 r. przebywał na urlopie wypoczynkowym. Dlatego do obliczenia wynagrodzenia urlopowego należałoby przyjąć wynagrodzenie wypłacone mu w grudniu, listopadzie i październiku 2007 r. W październiku jednak pracownik cały miesiąc był nieobecny w pracy z powodu choroby (przebywał na zwolnieniu lekarskim). Podstawę wymiaru należy wobec tego obliczyć z wynagrodzenia wypłaconego mu w grudniu, listopadzie i wrześniu 2007 r., a październik pominąć.
PRZYKŁAD
URLOP PO DWÓCH MIESIĄCACH
Pracownik zatrudniony jest w firmie od stycznia 2008 r. i otrzymuje wynagrodzenie godzinowe. Zaplanował, że wykorzysta urlop wypoczynkowy w marcu. Oznacza to, że okres, który powinien być uwzględniony przy obliczeniu podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego, jest krótszy niż trzy miesiące, dlatego podstawę wymiaru należy obliczyć z wynagrodzenia wypłaconego w okresie faktycznie przepracowanym, czyli w styczniu i lutym.
Jak oblicza się wynagrodzenie
Wynagrodzenie ustalone według przedstawionych zasad stanowi podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego.
Wynagrodzenie urlopowe oblicza się:
  •  dzieląc ustaloną wcześniej podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie,
  •  mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w okresie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.
Oto sposób obliczenia wynagrodzenia na przykładzie. Załóżmy, że pracownik zatrudniony w podstawowym czasie pracy (osiem godzin na dobę, w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy) weźmie 10 dni urlopu w kwietniu.
Jego wynagrodzenie składa się z:
- płacy zasadniczej - 1760 zł
- prowizji wypłacanej w zmiennej wysokości (w styczniu było to 900 zł, w lutym będzie to 820 zł, w marcu 800 zł). Etapy obliczeń są następujące.
Etap pierwszy. Najpierw ustalane jest wynagrodzenie za urlop ze stałych składników wynagrodzenia:
  •  w tym celu wynagrodzenie zasadnicze dzieli się przez liczbę godzin roboczych w kwietniu (176 godzin). Wynagrodzenie zasadnicze ustalone jest w stałej wysokości, dlatego należy uwzględnić je w wysokości należnej w miesiącu korzystania przez pracownika z urlopu, czyli: 1760 : 176 godzin = 10 zł/godz.,
  •  tak ustalone wynagrodzenie godzinowe mnoży się przez liczbę godzin urlopu: 10 zł x 80 godz. = 800 zł.
Etap drugi. Następnie obliczane jest wynagrodzenie za urlop ze zmiennych składników wynagrodzenia:
  •  ustala się podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego: 900 zł + 820 zł + 800 zł = 2520 zł,
  •  oblicza się czas przepracowany w tych trzech miesiącach (styczeń - marzec): 176 +168+160 = 504 godz.,
  •  ustala się średnie wynagrodzenie za godzinę pracy: 2520 zł : 504 godz. = 5zł/godz.,
  •  ustala się wynagrodzenie za urlop ze zmiennych składników, mnożąc wynagrodzenie za godzinę przez liczbę godzin urlopu: 5 zł x 80 godz. = 400 zł.
Etap trzeci. I dopiero obliczane jest wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. W tym celu sumuje się wynagrodzenie za urlop ustalone ze stałych składników wynagrodzenia z wynagrodzeniem ustalonym na podstawie zmiennych składników, czyli: 800 zł + 400 zł = 1200 zł.
Pracownik za 10 dni urlopu powinien zatem otrzymać 1200 zł.
Dorota Twardo
PODSTAWA PRAWNA
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 z późn. zm.).
Wzór na obliczenie wynagrodzenia urlopowego / DGP