W naszej spółce zatrudniamy pracownika, który ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. W styczniu tego roku nabył on z tytułu niepełnosprawności prawo do dziesięciu dni dodatkowego urlopu, z czego całość wykorzystał w minionym miesiącu. W marcu pracownik ponownie stanie przed komisją do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności. Jeżeli zostanie wobec niego orzeczony lekki stopień niepełnosprawności, czy wówczas wykorzystany dodatkowy urlop należy odliczyć od przysługującego mu urlopu wypoczynkowego?

Stan zdrowia pracownika stanowi jedną z przesłanek ustanowienia szerszej ochrony pracowniczej. Dotyczy to osób, które legitymują się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Oprócz zakazu zatrudniania w nadgodzinach i w porze nocnej obejmującego wszystkich niepełnosprawnych, osoby z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności korzystają także z prawa do skróconych norm czasu oraz dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze dziesięciu dni roboczych w roku kalendarzowym.
Ten dodatkowy przywilej urlopowy nie przysługuje tylko wówczas, gdy pracownik uprawniony jest do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli jednak wymiar innego urlopu dodatkowego jest niższy niż dziesięć dni roboczych, wówczas zamiast tego urlopu przysługuje mu dodatkowy urlop z tytułu niepełnosprawności.
W omawianej sytuacji pracownik w styczniu tego roku nabył prawo do kolejnego dodatkowego urlopu, który mógł wykorzystać w ustalonym terminie. Nie ma tu znaczenia, że w tym roku stanie on ponownie przed komisją orzekającą o stopniu niepełnosprawności i może zostać zaliczony do stopnia lekkiego. W tym roku miał on bowiem prawo skorzystać z dodatkowego urlopu i pracodawca nie ma podstaw do odliczenia go od urlopu wypoczynkowego przysługującego na mocy kodeksu pracy. Nawet gdyby do czasu wydania orzeczenia o lekkim stopniu niepełnosprawności pracownik nie wykorzystał wszystkich dni dodatkowego wypoczynku, to zachowałby do nich prawo. Ewentualne zaliczenie pracownika do stopnia lekkiego będzie miało bowiem tylko taki skutek, że w styczniu 2009 r. nie nabędzie on już prawa do kolejnego dodatkowego urlopu.
Niezależnie od urlopu dodatkowego omówionego wyżej, osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności korzysta z dalszych uprawnień urlopowych. Ma ona bowiem prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia obliczonego jak ekwiwalent za urlop w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, a także do zwolnień w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. W tym zakresie obowiązują jednak pewne ograniczenia. Otóż łączny wymiar urlopu dodatkowego i zwolnienia od pracy na udział w turnusie nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
DANUTA KLUCZ
ekspert z zakresu prawa pracy
PODSTAWA PRAWNA
Art. 19 i art. 20 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
Rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 22 maja 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (Dz.U. nr 100, poz. 927) .