Pracownica w ciąży, z którą terminowa umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu albo której wypowiedziano umowę z powodu stanu upadłości lub likwidacji pracodawcy, otrzyma zasiłek macierzyński.
Zasiłek macierzyński przysługuje osobie podlegającej ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu urodzenia dziecka w okresie tego ubezpieczenia albo w okresie urlopu wychowawczego. Są jednak sytuacje wymienione w niniejszym artykule, w których zasiłek macierzyński przysługuje także po ustaniu ubezpieczenia chorobowego.
Umowa o pracę na czas określony
Z kodeksu pracy wynika, że umowa o pracę zawarta na czas określony, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, jest przedłużana do dnia porodu. Zasada ta ma odpowiednie zastosowanie do umowy o pracę zawartej na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc. Nie dotyczy natomiast umowy na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas określony, na czas wykonania określonej pracy oraz na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, której umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu, przysługuje zasiłek macierzyński po ustaniu ubezpieczenia chorobowego. Przedłużenie umowy o pracę do dnia porodu oznacza, że dzień porodu jest jednocześnie ostatnim dniem trwania stosunku pracy. W tej sytuacji pracodawca uprawniony do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego może wybrać dogodny dla siebie sposób postępowania, tzn.:
  •  dokonać wypłaty zasiłku macierzyńskiego tylko za jeden dzień, a za pozostały okres przekazać wypłatę do oddziału ZUS,
  •  przekazać do realizacji przez oddział ZUS wypłatę zasiłku macierzyńskiego przysługującego za cały okres, informując o niedokonaniu wypłaty zasiłku za dzień porodu.
Upadłość lub likwidacja pracodawcy
Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży może nastąpić jedynie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Pracownicy, z którą rozwiązano stosunek pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i nie zapewniono jej innego zatrudnienia, do dnia porodu przysługuje zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek ten wypłaca oddział ZUS. Okres wypłaty zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego kończy się, gdy pracownica urodzi dziecko. Wówczas od dnia porodu ma ona prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński wypłaca się w tym przypadku za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego, która przypada po porodzie, czyli w wymiarze skróconym o dwa tygodnie.
W wymiarze skróconym o dwa tygodnie zasiłek macierzyński przysługuje także gdy nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą będącą w ciąży z naruszeniem przepisów prawa i zostało to potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.
PRZYKŁAD: OKRES WYPŁATY ZASIŁKU
Z pracownicą zawarto umowę o pracę na czas określony do 30 listopada 2007 r. Na początku listopada pracownica poinformowała pracodawcę, że jest w siódmym miesiącu ciąży i przedłożyła potwierdzające ten fakt zaświadczenie lekarskie. W związku z tym umowę o pracę przedłużono do dnia porodu. 9 stycznia 2008 r. pracownica urodziła dziecko i był to jej drugi poród. Pracodawca przekazał wypłatę zasiłku macierzyńskiego do oddziału ZUS. Zasiłek macierzyński pracownica otrzyma za dzień porodu, tj. 9 stycznia 2008 r., który był ostatnim dniem trwania stosunku pracy oraz za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, tj. od 10 stycznia do 27 maja 2008 r. - łącznie przez 20 tygodni (140 dni).
PRZYKŁAD
OGŁOSZENIE UPADŁOŚCI
Z pracownicą będącą w siódmym miesiącu ciąży rozwiązano umowę o pracę z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy z 30 listopada 2007 r. Ponieważ pracownicy nie zapewniono innego zatrudnienia, do dnia porodu otrzymywała zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. 26 stycznia 2008 r. pracownica urodziła pierwsze dziecko. Od tego dnia przysługuje jej zasiłek macierzyński przez okres 16 tygodni (18 tygodni skrócone o dwa tygodnie), tj. do 16 maja 2008 r. Płatnikiem zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego do dnia porodu oraz zasiłku macierzyńskiego po porodzie jest oddział ZUS, właściwy według miejsca zamieszkania pracownicy.
ANETA MAJ
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 177, art. 180 par. 1, art. 1831, art. 184 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
■ Art. 29, art. 30, art. 53 ust. 2, art. 61 ust. 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
■ Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 65, poz. 742 z późn. zm.).