Czytelniczka jest zatrudniona w prywatnej firmie. Na forum Gazety Prawnej zwróciła się z pytaniem, czy w czasie ciąży może odmówić wykonania pracy.

PROBLEM
Pracuję w firmie farmaceutycznej. Do moich obowiązków należy wprowadzanie do systemu komputerowego wszystkich danych przychodzących od kontrahentów. Od poniedziałku do piątku spędzam w pracy po 8,5 godziny z 30-minutową przerwą na lunch. Obecnie jestem w trzecim miesiącu ciąży. Zwróciłam się do mojego bezpośredniego przełożonego o skrócenie czasu pracy przy komputerze do czterech godzin. Pozostały czas pracy mogę spędzić, wykonując inne czynności. Mój kierownik nie wyraził jednak zgody na takie rozwiązanie. Stwierdził, że pracuję na nowoczesnym sprzęcie, który nie stanowi zagrożenia ani dla mnie, ani dla mojego dziecka. Czy w takiej sytuacji mogę odmówić wykonania szkodliwej pracy?
CZYTELNICY RADZĄ
MALINA: Jeśli pracodawca będzie cię zmuszał do wykonania szkodliwej pracy, to możesz odmówić jej wykonania. Nie może cię zwolnić z pracy.
ADELA: Przepisy chronią kobietę w ciąży przed szkodliwymi czynnikami. Jednak przepisy to za mało. Musisz sama dopilnować, żeby były stosowane.
PIP WYJAŚNIA
Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. nr 114, poz. 545 z późn. zm.) jednoznacznie określa prace, których nie wolno wykonywać kobietom w ciąży. Ponadto art. 179 k.p. jednoznacznie stwierdza, że jeżeli pracodawca zatrudnia pracownicę w ciąży przy pracach wzbronionych takiej pracownicy, bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne, jest obowiązany przenieść ją do innej pracy. Jeżeli przeniesienie do innej pracy nie jest możliwe, wówczas pracodawca może zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
Ten schemat postępowania znajdzie zastosowanie również do pracownic w ciąży zatrudnionych przy obsłudze monitorów ekranowych (załącznik do wyżej wymienionego rozporządzenia). W tym przypadku istotny jest bowiem stopień narażenia pracownicy na działanie niepożądanych czynników, gdyż praca taka jest wzbroniona kobiecie w ciąży jedynie wówczas, gdy przekracza cztery godziny na dobę. Jeśli zatem pracodawca pomimo przedłożonego zaświadczenia o stanie ciąży w dalszym ciągu nakazuje pracownicy pracę przy komputerze ponad cztery godziny dziennie, popełnia wykroczenie zagrożone karą grzywny (art. 281 pkt 5 k.p.). Polecenie wydane pracownicy nakazujące jej wykonanie pracy wbrew zakazowi wynikającemu z art. 176 k.p. nie wiąże pracownicy. Tym samym może ona odmówić jego wykonania. Przekonuje o tym treść art. 210 k.p. Przepis ten dopuszcza możliwość powstrzymania się pracownika od wykonywania pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, m.in. wówczas, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika. Podobnie powinien zachować się pracownik, jeśli wykonywana przez niego praca grozi niebezpieczeństwem innym osobom.
BW