Termin urlopu może zostać przesunięty na wniosek pracownika lub pracodawcy. Pracownik może również zostać odwołany z urlopu.

Pracownik może wystąpić z wnioskiem o przesunięcie terminu urlopu określonego w planie urlopów. Powinien go jednak umotywować ważnymi przyczynami. Pracodawca wówczas sam ocenia, czy przyczyna wskazana przez pracownika jest ważna.
Zaplanowany urlop wypoczynkowy może zostać przesunięty również z inicjatywy pracodawcy. Jednak dopuszczalne jest to tylko z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, gdy nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy w firmie. Pracodawca sam ocenia, czy takie potrzeby uzasadniające przesunięcie urlopu zachodzą.
Odwołany
z urlopu pracownik, po stawieniu się w firmie, nie podlega ochronie przed wypowiedzeniem
Przesunięty urlop nie przepada. Pracodawca powinien go udzielić jeszcze w tym roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, a najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Nowy termin musi jednak uzgodnić z pracownikiem.
Gdy pracownik zachoruje
Zdarza się, że pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy. Na przykład: zachorował, musi pozostawać w odosobnieniu z powodu choroby zakaźnej, przebywa na urlopie macierzyńskim albo został powołany do wojska. Chodzi o ćwiczenia wojskowe albo przeszkolenie wojskowe na czas do trzech miesięcy.
W tych przypadkach pracodawca musi przesunąć pracownikowi termin urlopu wypoczynkowego, a następnie udzielić go jeszcze w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo. Natomiast najpóźniej musi go udzielić do końca pierwszego kwartału następnego roku. Nowy termin przesuniętego urlopu pracodawca powinien ustalić z pracownikiem.
Zdarza się również, że pracownik wprawdzie już rozpoczął urlop wypoczynkowy, ale jego części nie wykorzystał, ponieważ zachorował, przebywa w odosobnieniu w związku z chorobą zakaźną, odbywa ćwiczenia wojskowe albo przeszkolenie wojskowe przez okres do trzech miesięcy, albo rozpoczął urlop macierzyński. Są to więc zdarzenia, które wystąpiły już po rozpoczęciu urlopu i uniemożliwiają wykorzystanie go do końca.
Powody te zobowiązują pracodawcę do przesunięcia na inny termin części urlopu, których pracownik z tych powodów nie mógł wykorzystać. Nowy termin powinien przypadać jeszcze na ten rok, w którym powstało prawo do urlopu, albo w pierwszym kwartale następnego roku.
Odwołanie z urlopu
Odwołać z urlopu można tylko w wyjątkowych przypadkach, czyli gdy obecności pracownika w firmie wymagają okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili rozpoczynania urlopu. W dodatku pracodawca nie mógł ich znać wówczas, gdy pracownik rozpoczynał urlop, a jego obecność w firmie w tych nieprzewidzianych okolicznościach powinna być konieczna.
Gdyby jednak już w momencie rozpoczynania przez pracownika urlopu pracodawca wiedział, że obecność pracownika jest niezbędna, to powinien przesunąć termin jego urlopu. Jeżeli jednak w takiej sytuacji pracodawca jednak udzielił urlopu, to nie może po kilku dniach odwołać z niego pracownika, powołując się na ten powód, o którym już wiedział wcześniej.
Odwołując pracownika z urlopu, pracodawca powinien:
  •  zwrócić mu koszty poniesione w związku z tym odwołaniem,
  •  zwrócić koszty, jakie poniosła rodzina pracownika, która z powodu tego odwołania musiała też powrócić do domu razem z nim.
Gdyby pracodawca nie zwrócił dobrowolnie poniesionych kosztów, to wówczas pracownik może wystąpić z roszczeniem do sądu pracy.
Odwołanemu z urlopu pracownikowi pracodawca zwraca koszty przejazdu, koszty pobytu w domu wczasowym za niewykorzystane dni wypoczynku. Natomiast nie zwraca mu korzyści, jakie planował uzyskać w związku z urlopem (np. chciał wyjechać do pracy za granicą).
Pracodawca pokrywa koszty, które pracownik poniósł i udokumentował rachunkami. Gdyby pracownik przedstawił bilet lotniczy, to pracodawca nie może zwrócić mu kosztów biletu kolejowego. W razie braku biletu koszty zwraca się na podstawie obowiązujących w firmie przepisów dotyczących zwrotu kosztów podróży służbowych.
Jednak pracodawca pokrywa koszty związane bezpośrednio z wyjazdem. Oznacza to, że nie zwraca kosztów zakupów poczynionych na wyjazd - na przykład: kostiumu kąpielowego albo aparatu fotograficznego. Pracownika można ponownie odwołać z tego samego urlopu. Jednak za każdym razem pracodawca musi zwrócić pracownikowi koszty, jakie poniósł bezpośrednio w związku z takim odwołaniem.
Po pojawieniu się w firmie odwołanego pracownika następuje przerwanie urlopu. Nie jest on już wówczas chroniony przed wypowiedzeniem. Pracodawcy jednak nie wolno odwołać pracownika z urlopu tylko po to, aby mu wręczyć wypowiedzenie. Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że takie postępowanie pracodawcy byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (uchwała z 9 lutego 1967 r., sygn. akt III ZP 22/66, opublikowana w OSN nr 6 z 1967 r. poz. 11).
PRZYKŁAD: WEZWANIE DO PRACY
Pracownik przebywa na urlopie. W tym czasie firma jest kontrolowana przez kontrolę skarbową. Obecność urlopowanego pracownika jest w firmie niezbędna, bo musi złożyć wyjaśnienia i okazać dokumenty, do których tylko on ma dostęp. Pracodawca ma prawo wówczas odwołać pracownika z urlopu.
Ważne!
Pracownik musi udokumentować koszty, które zwróci pracodawca w związku z odwołaniem z urlopu
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ
Podstawa prawna
Art. 164-167 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21 poz. 94 z późn. zm.).