Firma sprzedała należącą do niej odlewnię. Na podstawie zawartego pomiędzy pracodawcami porozumienia wyodrębniona grupa pracowników nadal wykonywała pracę na rzecz poprzedniego pracodawcy. W wyniku zamieszania po sprzedaży odlewni również niektórzy z pozostałych pracowników kontynuowali pracę na rzecz dotychczasowego pracodawcy. Czy pracownicy zostali przejęci przez nowego pracodawcę, czy też nadal są pracownikami poprzedniego właściciela odlewni?

W analizowanym przez nas przykładzie inaczej należy ocenić sytuację pracowników wyodrębnionej grupy, a inaczej pozostałych pracowników zakładu pracy. Zgodnie z art. 231 k.p., w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Podstawą takiego przejścia jest każda czynność prawna lub zdarzenie, które powoduje przejęcie zakładu pracy przez innego pracodawcę. Omawiana regulacja ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Powstanie stosunku pracy z nowym pracodawcą na poprzednich warunkach następuje zatem nawet wtedy, gdy strona przekazująca zakład i strona przejmująca umówiły się inaczej (wyrok SN z 6 stycznia 1995 r., I PRN 116/94, OSNAPiUS 1995/12/145).
W razie wątpliwości co do chwili przejścia kupionego zakładu pracy, konieczne jest ustalenie, kiedy faktycznie został on objęty przez nabywcę. W wyroku z 11 kwietnia 2006 r. Sąd Najwyższy (I PK 184/05, LexPolonica nr 405115) stwierdził, że istotne jest ustalenie dokładnego momentu przejścia części restrukturyzowanego zakładu na nowego pracodawcę. Od tego bowiem zależy, czy i która firma może kogoś zwolnić. Chwili przejścia zakładu w trybie art. 231 kodeksu pracy nie należy utożsamiać wyłącznie z datą podpisania umowy dotyczącej jego przejścia. Trzeba zbadać, kiedy nastąpiło przekazanie składników majątkowych zakładu.
W omawianym przykładzie przejęcie zakładu pracy przez nowego pracodawcę nie musiało nastąpić automatycznie w dacie zawarcia umowy sprzedaży odlewni. Faktyczny proces przejmowania zakładu, a zwłaszcza jego części, może bowiem trwać przez pewien czas, np. czynności techniczne związane z przejmowaniem maszyn mogą trwać kilka tygodni.
W przedstawionej sytuacji pracownicy należący do wyodrębnionej grupy nadal wykonywali pracę na terenie zakładu pracy przejętego przez nabywcę. Było to zgodne z umową zawartą między zbywcą a nabywcą odlewni. Umowa ta nie mogła wprawdzie wyłączyć skutku, wynikającego z art. 231 par. 1 k.p., lecz mogła w szczególny sposób uregulować proces przejmowania zakładu pracy i pracowników. Nabywca odlewni nie został nowym pracodawcą dla pracowników pracujących na jej terenie, którzy na podstawie umowy zawartej przez niego z dotychczasowym pracodawcą przez uzgodniony okres wykonywali pracę na rzecz tego pracodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 września 2005 r., II PK 390/04, OSNP 2006/13-14/209). Natomiast inaczej należy ocenić sytuację pracowników, którzy nie należeli do wyodrębnionej grupy, lecz w wyniku zamieszania kontynuowali pracę na rzecz dotychczasowego pracodawcy. W chwili przejęcia zakładu pracy stali się oni z mocy prawa pracownikami nowego pracodawcy.
EWA DRZEWIECKA
ekspert z zakresu prawa pracy
PODSTAWA PRAWNA
Art. 231 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).