O zasady nabywania praw do wcześniejszej emerytury tzw. pracowniczej, nauczycielskiej, po rencie wypadkowej, z tytułu pracy w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze pytali nasi czytelnicy podczas wczorajszego dyżuru telefonicznego. Odpowiedzi udzielał ekspert z centrali ZUS Gabriela Zgajewska.

Czy urodzonym po 1948 roku przysługuje emerytura po rencie wypadkowej
Urodziłem się w 1949 r. Od 1999 r. pobieram przyznaną na stałe rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy. Posiadam ponad 25-letni staż pracy. Czy w związku z tym, że mam przyznaną rentę wypadkową, będę mógł w przyszłości - po ukończeniu 60 lat - ubiegać się o wcześniejszą emeryturę?
Nie
Przepis ustawy o emeryturach i rentach z FUS dający możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę mężczyźnie uprawnionemu do renty wypadkowej, który ma 25-letni staż pracy, adresowany jest wyłącznie do osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Pan urodził się w 1949 roku i dlatego, mimo że jest pan uprawniony do renty, posiada 25-letni staż emerytalny nie będzie pan mógł skorzystać z omawianej emerytury.
Podstawa prawna
■ Art. 31 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Czy możliwa wcześniejsza emerytura w 2012 roku
Urodziłem się w 1952 r. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodniłem 27-letni staż pracy, w tym ponad 20-letni okres pracy w szczególnych warunkach jako kierowca samochodu ciężarowego (praca z wykazu A). Nie przystąpiłem do otwartego funduszu emerytalnego. Czy będę mógł przejść na wcześniejszą emeryturę, jeżeli do końca 2007 r. nie ukończę wieku 60 lat?
Tak
Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnęły okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący dla mężczyzn co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym, wymiarze czasu pracy, mogą przejść na wcześniejsza emeryturę. Jeżeli praca w szczególnych warunkach jest wymieniona w wykazie A, wówczas mężczyzna przechodzi na wcześniejszą emeryturę po ukończeniu 60 lat, czyli w pana przypadku będzie to 2012 rok. Podkreślić trzeba, że powyższa emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.
Podstawa prawna
■ Art.184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
■ Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).
Czy do pracy nauczycielskiej można zaliczyć okres urlopu dla poratowania zdrowia
Mam 59 lat (urodziłam się 18 września 1948 r.). Od 20 lat pracuję jako nauczyciel w szkole średniej w pełnym wymiarze czasu pracy. mój ogólny staż pracy wynosi ponad 32 lata. Chciałbym dowiedzieć się, jakie muszę spełnić warunki, aby uzyskać prawo do emerytury bez względu na wiek z Karty Nauczyciela oraz czy do pracy nauczycielskiej zalicza się okres urlopu dla poratowania zdrowia?
Nie
Emeryturę bez względu na wiek może uzyskać nauczyciel po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy, jeżeli ma 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze (praca nauczycielska). W przypadku nauczycieli szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich wymagany jest 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym. Przy ustalaniu 20-letniego okresu pracy nauczycielskiej, która jest pracą w szczególnym charakterze, nie uwzględnia się przypadających po dniu 14 listopada 1991 r. np.: okresów pobierania zasiłków chorobowych czy okresów urlopu dla poratowania zdrowia. Okresy te podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu łącznego 30-letniego okresu składkowego i nieskładkowego lub 25-letniego okresu w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, placówkach i zakładach specjalnych.
Podstawa prawna
■ Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.),
■ Art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Czy jest możliwa emerytura po zasiłku dla bezrobotnych
W lutym tego roku po 12 latach zatrudnienia w jednym zakładzie zostałam zwolniona z pracy i obecnie pobieram zasiłek dla bezrobotnych. Mam 32 lata okresów składkowych i nieskładkowych. W listopadzie 2007 r. ukończę 55 lat i zamierzam wystąpić do ZUS z wnioskiem o przyznanie wcześniejszej emerytury. Czy uzyskam prawo do tego świadczenia, jeżeli ostatnio nie byłam pracownikiem, lecz pobierałam zasiłek dla bezrobotnych?
Tak
Kobieta, która ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz ukończyła 55 lat, może przejść na wcześniejszą emeryturę, jeżeli ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, była pracownikiem oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawała w stosunku pracy przez co najmniej sześć miesięcy. Warunek pozostawania ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym będzie również spełniony przez osobę, która przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę pobierała - tak jak w pani przypadku - zasiłek dla bezrobotnych. Jednakże pobieranie tego zasiłku musi być poprzedzone co najmniej sześciomiesięcznym okresem pozostawania w stosunku pracy, przypadającym w ostatnich 24 miesiącach ubezpieczenia. Zaznaczam, że przy ustalaniu 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniom uwzględnia się kolejne miesiące podlegania ubezpieczeniu, co oznacza, że między tymi miesiącami mogą występować przerwy. Z miesięcy tych wyłącza się natomiast okres podlegania ubezpieczeniom z tytułu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Podkreślić trzeba, że warunkiem uzyskania wcześniejszej emerytury będzie nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.
Podstawa prawna
■ Art. 29 w zw. z art. 46 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Czy można łączyć okres pracy nauczycielskiej z pracą w szczególnych warunkach
Przez osiem lat byłam zatrudniona jako nauczycielka języka polskiego w szkole średniej. Przez ponad dziesięć lat pracowałam jako telefonistka. Praca ta jest zaliczana do prac w szczególnych warunkach. W grudniu 2007 r. ukończę 55 lat i będę miała 26-letni staż pracy, w tym ponad 15-letni okres pracy w szczególnym charakterze i w szczególnych warunkach. Czy będę mogła przejść na wcześniejszą emeryturę?
Nie
Wykonywana przez panią praca w szczególnych warunkach wymieniona jest w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przepisy tego rozporządzenia stanowią, że kobieta, która wykonywała prace z wykazu A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnęła wiek wynoszący 55 lat oraz ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie A zalicza się również m.in. okresy: pracy górniczej, zatrudnienia na kolei. Przepisy przywołanego wyżej rozporządzenia nie dają natomiast możliwości zaliczenia do okresów prac zawartych w wykazie A, okresów pracy nauczycielskiej, o której mowa w par. 15 rozporządzenia i która jest uważana za pracę w szczególnym charakterze. Zatem w analizowanej sytuacji przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury nie można zsumować ośmioletniej pracy nauczycielskiej z dziesięcioletnią w szczególnych warunkach.
Podstawa prawna
■ Par. 4, 15 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43 z późn. zm.).
Czy emerytura dla nauczycieli akademickich dotyczy tylko urodzonych przed 1949 rokiem
Jako nauczyciel akademicki przepracowałem prawie 32 lata i nadal pracuję w tym charakterze. Moja żona również jest nauczycielem akademickim. W tym zawodzie pracuje od 20 lat. Ja urodziłem się w lutym 1948 r., a moja żona w 1954 r. Czy będę mógł się starać o wcześniejszą emeryturę?
Tak
W myśl ustawy o szkolnictwie wyższym, nauczyciel akademicki urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r. może, na swój wniosek, przejść na emeryturę, jeżeli:
  • ma ukończone 55 lat i przepracowane 25 lat, w tym 20 lat w szkolnictwie lub w instytucjach naukowych - w przypadku kobiet,
  • ma ukończone 60 lat życia i przepracowane 30 lat, w tym 20 lat w szkolnictwie lub w instytucjach naukowych - w przypadku mężczyzn.
Zaznaczyć trzeba, że prawo do emerytury przysługuje po spełnieniu wymienionych warunków osobom, których ostatnim zatrudnieniem przed przejściem na emeryturę było zatrudnienie w charakterze nauczyciela akademickiego.
Z uzyskanych informacji wynika, że spełnia pan warunek dotyczący stażu pracy, co oznacza, że po ukończeniu w 2008 r. wieku 60 lat będzie pan mógł ubiegać się o wcześniejszą emeryturę. Natomiast pana żona, z uwagi na to, że urodziła się po 1948 r., nie jest objęta przepisami ustawy o szkolnictwie wyższym w zakresie przechodzenia na wcześniejszą emeryturę.
Podstawa prawna
■ Art. 267 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. nr 164, poz. 1365 z późn. zm.).