Zmieniające się od stycznia przepisy dalej nie rozstrzygają, czy utrzymujący się z gospodarstwa rolnego ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Robią to tylko w przypadku drugiej z form wsparcia dla zajmującego się innym niż dziecko niepełnosprawnym krewnym - specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Problem z przyznawaniem świadczenia pielęgnacyjnego wynika z tego, że gminy mają wątpliwości, czy prowadzenie gospodarstwa rolnego może być traktowane jako zatrudnienie lub praca zarobkowa, z której trzeba zrezygnować, aby otrzymywać pomoc. Jest to związane z tym, że art. 3 pkt 22 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 z późn. zm.), który zawiera definicję, czym jest zatrudnienie oraz inna praca zarobkowa, nie odnosi się do rolników.
– Rozbieżne stanowiska w tej sprawie zajmują też sądy administracyjne – mówi Aneta Jędrzejak z Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rawiczu.
Na przykład Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 16 lutego 2012 r. (sygn. akt II SA/Bk 923/11) uznał, że świadczenie pielęgnacyjne rolnikowi powinno przysługiwać i nie musi on w tym celu rezygnować z prowadzenia gospodarstwa. Z kolei WSA w Olsztynie (sygn. akt II SA/Ol 521/11) stwierdził, że wnioskodawca musi być osobą faktycznie bezrobotną i opiekującą się niepełnosprawnym wymagającym stałej pomocy. Wtedy też uzasadniona jest pomoc państwa, a w przypadku rolnika nie może być mowy o bezrobociu.
Kwestii ta nie została też rozstrzygnięta w nowelizacji ustawy, którą dziś będzie przyjmował Sejm (po poprawkach Senatu). Inaczej stało się natomiast w przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego, który ma być nową formą pomocy dla osób tracących prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, np. tych zajmujących się dorosłym, niepełnosprawnym krewnym. Wśród przesłanek negatywnych, których zaistnienie po stronie osoby sprawującej opiekę spowoduje, że specjalny zasiłek nie będzie przysługiwał, wymieniona jej jest sytuacja, gdy obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z innych tytułów.
Taki wymóg dotyczy zaś osób ubezpieczonych w KRUS. Zgodnie bowiem z ustawą z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 z późn. zm.) obowiązkowe ubezpieczenie dotyczy rolnika, jego małżonka oraz domownika, jeżeli na stałe pracują w gospodarstwie rolnym, nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty.