Pracodawca określa w regulaminie pracy kwestie organizacyjne i porządkowe. Dla pracowników stanowi on źródło informacji o ich prawach i obowiązkach.

Regulamin pracy przy pewnych ograniczeniach, o których mowa niżej, stwarza pracodawcy możliwość w miarę elastycznego kształtowania organizacji pracy, zgodnie z jego potrzebami i specyfiką prowadzonej działalności. Przypomnieć trzeba, że tworzenie regulaminu nie dotyczy wszystkich pracodawców. Dokumentu tego nie muszą wprowadzać pracodawcy, u których organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki normują postanowienia układu zbiorowego pracy albo którzy zatrudniają mniej niż 20 pracowników.
Klauzule regulaminu
Zakres przedmiotowy regulaminu pracy określa art.1041 par. 1 k.p. Przepis ten wymienia jednak tylko te zagadnienia, które obowiązkowo powinny być unormowane w omawianym dokumencie i to w sposób dość ogólny. Chcąc dokładniej sprecyzować, co powinno znaleźć się w regulaminie pracy, należy odnieść się do innych przepisów rozproszonych w kodeksie pracy, które odwołują się do tego dokumentu. W regulaminie pracy mogą się także znaleźć dodatkowe postanowienia niewymienione w kodeksie pracy związane z szeroko rozumianą organizacją i porządkiem w procesie pracy.
W interesie pracodawcy
Obowiązkowe zapisy regulaminu pracy dotyczą w zasadzie pięciu obszarów - organizacji pracy, czasu pracy, sankcji porządkowych, wynagrodzenia za pracę, ochrony zdrowia i życia pracowników. Uregulowanie dwóch pierwszych leży przede wszystkim w interesie samego pracodawcy, który powinien być zainteresowany ustaleniem właściwej organizacji pracy i przyjęciem takich systemów czasu pracy, które odpowiadają jego potrzebom. Obowiązku uregulowania tych kwestii w regulaminie pracy nie należy więc upraszczać do zwykłej formalności. Nie chodzi tu bowiem o papierowy wymóg dokonania określonych zapisów, lecz o stworzenie pracodawcy możliwości wprowadzenia konkretnych rozwiązań praktycznych służących efektywności pracy i sprawnej organizacji.
Źródło informacji
Regulamin pracy to także źródło informacji dla pracownika i to nie tylko o regułach obowiązujących w zakładzie oraz wynikających z nich obowiązkach pracowniczych, ale także o obowiązkach pracodawcy względem pracowników. Najważniejsze obowiązki pracodawcy dotyczą sfery płacowej pracowników, ochrony ich zdrowia i życia, bezpieczeństwa i higieny pracy, kar z tytułu odpowiedzialności porządkowej. Jakie postanowienia w tych kwestach musi zawierać regulamin, wymieniliśmy w tabeli.
PRZYKŁAD: ROZSZERZENIE WYKAZU PRAC WZBRONIONYCH
Pracodawca chce zmodyfikować w regulaminie pracy wykaz prac wzbronionych kobietom z uwagi na nowe technologie produkcji. Do tej pory powielał on wykaz ustalony w przepisach powszechnie obowiązujących. Z uwagi na brak przeszkód prawnych może on w regulaminie pracy rozszerzyć wykaz prac wzbronionych kobietom o rodzaje prac niewymienione w przepisach powszechnie obowiązujących, a wykonywane u niego.
DANUTA KLUCZ
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 104, 1041 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Obowiązkowa treść regulaminu pracy / DGP