Pracownik, który został przywrócony do pracy wyrokiem sądu, nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego za okres pozostawania bez pracy. Nie przysługuje mu też ekwiwalent za niewykorzystany wówczas urlop.
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Prawo do urlopu wypoczynkowego polega na zwolnieniu pracownika z obowiązku wykonywania pracy w celu wypoczynku przy jednoczesnym zapewnieniu mu za ten czas wynagrodzenia. Przy czym jako zasadę przyjęto, iż prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego zależy od pozostawania w stosunku pracy. Tak też wskazano w uchwale Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 1995 r. (I PZP 10/95, OSNAPiUS 1995/18/228).
Po przywróceniu do pracy
Jeżeli pracodawca w sposób wadliwy rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę za wypowiedzeniem i sąd przywrócił go do pracy, to w razie gdy podejmie on zatrudnienie, będzie miał prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Pracownikowi wynagrodzenie przysługuje za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za dwa miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił trzy miesiące - nie więcej niż za jeden miesiąc (art. 47 k.p.).
Jeżeli jednak umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem w wieku przedemerytalnym, albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.
Okres zatrudnienia
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia. Stanowi o tym art. 51 par. 1 k.p. W praktyce powstają problemy z ustaleniem, czy w czasie tego pozostawania bez pracy, wskutek wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę, pracownik nabywa prawo do urlopu, a w razie jego niewykorzystania, czy ma prawo do ekwiwalentu pieniężnego za ten urlop.
Prawo do urlopu
Rozstrzygając te wątpliwości SN wskazał w wyroku z 14 marca 2006 r. (I PK 144/05, OSNP 2007 /5-6/68), że pracownik przywrócony do pracy orzeczeniem sądu nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego za okres pozostawania bez pracy określony w art. 51 par. 1 k.p. Wynika to z faktu, że pojęcie okres pozostawania bez pracy należy rozumieć jako okres nieświadczenia pracy u pracodawcy, który dokonał niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę.
Artykuł 51 par. 1 k.p. nie nakazuje więc uznania okresu pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie, za okres zatrudnienia, lecz jedynie wliczenia tego okresu do okresu zatrudnienia. Przy czym okres pozostawania bez pracy może zostać zaliczony do okresu zatrudnienia (stażu pracy) tylko wtedy, gdy pracownik podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Przepis ten nie wprowadza natomiast fikcji prawnej, że pracownik przywrócony do pracy w okresie pozostawania bez pracy pozostawał w stosunku pracy. Zatem w okresie pozostawania bez pracy pracownikowi przywróconemu do pracy, który podjął pracę u dotychczasowego pracodawcy, nie przysługiwało prawo do urlopu wypoczynkowego. Pracownik ten nie ma również prawa do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za czas pozostawania bez zatrudnienia, za który sąd przyznał wynagrodzenie.
Przyznanie odszkodowania
Podobnie jest w przypadku zasądzenia na rzecz pracownika odszkodowania za wadliwe rozwiązanie umowy o pracę. Według bowiem art. 51 par. 2 k.p. pracownikowi, któremu przyznano odszkodowanie, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, odpowiadający okresowi, za który przyznano odszkodowanie. Nie oznacza to jednak nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego. Tak też wypowiadał się SN w uchwale z 28 września 1990 r. (III PZP 15/90, OSNC 1991/4/45) stwierdzając, że pracownik nie uzyskuje prawa do urlopu wypoczynkowego w okresie, za który przyznano mu odszkodowanie na podstawie art. 56 k.p. Okres, za który zasądzono pracownikowi odszkodowanie na podstawie art. 56 k.p. i który zgodnie z art. 51 par. 2 k.p. i 61 k.p. wlicza się do okresu zatrudnienia, jest bowiem okresem pozostawania bez pracy.
Ryszard Sadlik