Polski pracodawca zamierza oddelegować pracowników do pracy jednocześnie w kilku krajach Unii Europejskiej, w tym również w Polsce. Czy osoby takie mogą zostać ubezpieczone w Polsce w trakcie wykonywania pracy w kilku państwach? Czy ZUS potwierdzi nam formularz A1?
Tak, o ile spełnione zostaną wymogi określone w przepisach wspólnotowych dotyczących oddelegowania pracowników.
Pracodawca, który prowadzi normalną działalność w państwie członkowskim UE, może oddelegować pracownika do wykonywania obowiązków w innym kraju unijnym na okres nieprzekraczający 24 miesięcy, z zachowaniem przynależności oddelegowanego do krajowego ubezpieczenia społecznego, o ile celem wyjazdu nie będzie zastąpienie innej osoby oddelegowanej.
Podobnie może wyglądać sytuacja w przypadku, gdy pracownik zostaje oddelegowany do pracy jednocześnie w kilku krajach UE. Wówczas podlegać może ustawodawstwu i ubezpieczeniom społecznym kraju oddelegowania, w którym ma miejsce zamieszkania (ubezpieczeniom społecznym w ZUS), jeśli w kraju zamieszkania (w Polsce) wykonuje znaczną część pracy, albo w kraju, w którym znajduje się siedziba pracodawcy lub miejsce wykonywania działalności pracodawcy (Polska), jeśli w kraju zamieszkania (w Polsce) nie wykonuje znacznej części swojej pracy.
To, czy spełnione są te okoliczności, będzie badał ZUS. Może on wziąć pod uwagę, oprócz brzmienia umowy o pracę oddelegowanego, okoliczności wykonywania poprzednich umów zawartych pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, ich zawierania, metody prowadzenia działalności przez pracodawcę. Jeśli przesłanki te nie będą spełnione, ZUS może odmówić potwierdzenia formularza A1, który poświadcza stosowanie polskiego prawa i systemu ubezpieczeń społecznych względem danego pracownika, albo nawet je cofnąć. Oznacza to, iż samo wskazanie w umowie o pracę kilku miejsc wykonywania pracy (kilku krajów UE) nie jest wystarczające (wyrok ETS z 4 października 2012 roku w sprawie C – 115/11). Pracownik musi wykonywać pracę jednocześnie w dwóch lub kilku państwach unijnych.