W okresie wypowiedzenia pracodawca jednostronnie decyduje o urlopie pracownika. To on określa, czy udzieli pracownikowi urlopu i w jakim terminie.

Możliwe są zatem dwie sytuacje. Pracownik może pracować w okresie wypowiedzenia i po rozwiązaniu stosunku pracy otrzymać od pracodawcy ekwiwalent za niewykorzystany urlop albo jeżeli pracodawca udzieli mu w tym okresie urlopu, wykorzystywać go.
Wymiar urlopu
Dla ustalenia wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi, któremu wypowiedziano umowę o pracę, stosuje się zasadę proporcjonalności. Oznacza to, iż pracownikowi przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u danego pracodawcy w tym roku kalendarzowym, w którym dochodzi do rozwiązania stosunku pracy. Ograniczenie wynikające z zasady proporcjonalności nie będzie miało jednak zastosowania, jeśli przed rozwiązaniem stosunku pracy pracownik wykorzysta urlop w pełnym wymiarze, a nawet w wymiarze wyższym niż przysługujący.
Należy podkreślić, że zasada proporcjonalności dotyczy wyłącznie urlopu bieżącego, a zatem tego, do którego pracownik nabywa prawo w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy. W okresie wypowiedzenia pracodawca może udzielić pracownikowi również urlopu zaległego. W zależności od jego woli urlop ten jest udzielany w całości albo w części.
Jeżeli pracodawca nie udzieli pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia bądź udzieli go tylko w części, pracownikowi będzie przysługiwał ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany przysługujący mu urlop.
Wypłata ekwiwalentu jest wyjątkiem od zasady udzielania urlopu w naturze. W przypadku jednak wypowiedzenia umowy o pracę otrzymanie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop jest zazwyczaj dla pracownika bardziej korzystne.
Zaplanowany urlop
Prawo pracodawcy do udzielenia urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia nie zależy od ustalonego na dany rok kalendarzowy terminu wykorzystania przez pracownika urlopu. Należy jednak zauważyć, że gdy w okresie wypowiedzenia przypada urlop wypoczynkowy, który został uzgodniony wcześniej z pracodawcą i uwzględniony w planie urlopów, pracownik będzie mógł go wykorzystać zgodnie z tym planem.
Co zamiast urlopu
Zamiast udzielać urlopu, pracodawca może w okresie wypowiedzenia zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy.
Powstaje jednak pytanie, czy pracodawca ma prawo udzielenia urlopu pracownikowi w okresie wypowiedzenia, po uprzednim zwolnieniu go z obowiązku świadczenia pracy. W tej sprawie istnieją sprzeczne orzeczenia. W wyroku z 21 czerwca 2005 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził jednak, że okres zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy nie jest równoznaczny (jakościowo i pojęciowo) z okresem wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Jeżeli pracodawca podjął decyzję o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy, to nie może bez zgody pracownika nakazać, by w tym samym okresie wykorzystał on urlop wypoczynkowy (sygn. akt III APa 48/05, Apel.-W-wa 2006/1/1). Przychylam się do zajętego przez sąd stanowiska.
PRZYKŁAD: URLOP PROPORCJONALNY
Marek J. ma prawo do 26 dni urlopu. Stosunek pracy rozwiąże się w wyniku wypowiedzenia z końcem czerwca. Zgodnie z zasadą proporcjonalności łączny wymiar urlopu przysługujący mu u obecnego pracodawcy wynosi 6/12 z 26 dni. Pełny wymiar urlopu u tego pracodawcy będzie wynosił 13 dni. Z uwagi że Marek J. w trakcie trwania stosunku pracy wykorzystał już 9 dni urlopu, to w okresie wypowiedzenia będzie mógł wykorzystać pozostałe 4 dni urlopu, jeśli oczywiście pracodawca mu go udzieli.
Podstawa prawna
■ Art. 1671 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Marzena KuŁaga