Strony powinny zawrzeć umowę o pracę na piśmie. W razie braku takiej formy pracodawca musi potwierdzić najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika najważniejsze ustalenia umowne. Mimo niezachowania formy pisemnej, ustna umowa o pracę jest ważna i skuteczna.

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą może wykonywać działalność samodzielnie, ale również korzystać z pracy innych osób. W tym zakresie ma pełną swobodę co do wyboru rodzaju umów. Może więc wykorzystać umowy cywilnoprawne czy umowę o pracę.

Jaki rodzaj umowy

Przy zatrudnianiu pracowników może skorzystać z jednego z rodzajów umów o pracę. W zależności od potrzeb pracodawcy, może on być zainteresowany zawarciem umowy terminowej (np. na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy) lub umowy na czas nieokreślony. Każda z nich może być poprzedzona umową na okres próbny. Zatrudnienie na próbę, bez względu na to, jaką umowę poprzedza, nie może być dłuższe niż trzy miesiące. Pracodawcy z reguły korzystają z tego uprawnienia, gdyż zatrudnienie na okres próbny pozwala im na przekonanie się o umiejętnościach pracownika i poznanie jego predyspozycji. Również pracownik może zorientować się, czy ten rodzaj pracy mu odpowiada.

Uzgodnienia trzeba zapisać

Przed zawarciem umowy przyszły pracodawca i kandydat powinni ustalić najważniejsze elementy przyszłego stosunku pracy. To, jaki będzie szczegółowy zakres umowy, zależy od samych stron. Dokładniejsze uzgodnienia z reguły towarzyszyć będą zatrudnieniu osób, którym będą zlecane ważne zadania lub praca ma wiązać się z dodatkowymi przywilejami. Zasadą obowiązującą w prawie pracy jest pisemna forma umowy o pracę. Jest to obowiązek ciążący na pracodawcy, a jego niewypełnienie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracowniczym. Strony powinny więc zapisać postanowienia w umowie o pracę. Pracodawca, który nie zachował formy pisemnej umowy, musi dopełnić obowiązku najpóźniej w dniu rozpoczęcia wykonywania pracy przez pracownika i potwierdzić mu na piśmie ustalenia co do stron umowy, jej rodzaju oraz warunków.

Co w umowie

Elementy niezbędne, które muszą znaleźć się w umowie o pracę, określa art. 29 ust. 1 kodeksu pracy (patrz ramka poniżej). Strony mogą w niej zawrzeć dodatkowe zapisy, np. dłuższe niż kodeksowe okres wypowiedzenia czy wymiar urlopu wypoczynkowego. Nie można jednak tak sformułować umowy, która by miała regulacje mniej korzystne dla pracownika niż gwarantowane przez kodeks pracy. Przede wszystkim w umowie należy wskazać strony stosunku pracy. Ma to znaczenie zwłaszcza dla pracownika, który powinien wiedzieć, do kogo w przyszłości ma kierować pisma. Jeżeli pracodawca upoważnił inną osobę do zawierania umów i podpisywania w jego imieniu oświadczeń woli, musi być ona wskazana. Ważne jest też określenie miejsca pracy. Z reguły będzie to siedziba pracodawcy, jego zakład lub oddział. Oznaczenie takiego miejsca ogranicza się wówczas do podania nazwy miejscowości. Jednak w sytuacjach uzasadniających takie ustalenia, może być wpisany nawet obszar całego kraju. Dla pracodawcy może to okazać się konieczne, gdy pracownik będzie często świadczył pracę w innym miejscu. Pozwoli to na uniknięcie wątpliwości interpretacyjnych przy ustalaniu, czy pracownik przebywał w delegacji.

Wynagrodzenie i bonusy

Nawiązując umowę, strony określają wysokość wynagrodzenia. Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia. Powinno ono odpowiadać jakości i rodzajowi wykonywanej pracy, a z drugiej strony umiejętnościom i doświadczeniu pracownika. W większości przypadków strony wysokość wynagrodzenia ustalają same. Warto zauważyć, że jedynym ograniczeniem jest kwota minimalnego wynagrodzenia. Podana jest ona dla pracownika na pełnym etacie i od 1 stycznia 2007 r. wynosi 936 zł brutto. Od uzgodnień stron, a głównie od chęci i możliwości pracodawcy, będzie zależało, czy pracownik otrzyma dodatkowe bonusy czy przywileje. Jednym z wyznaczników jest też charakter wykonywanych przez pracownika obowiązków i to, czy niektóre środki, np. telefon, będą mu w nich niezbędne.

ELEMENTY UMOWY O PRACĘ W umowie o pracę należy zapisać co najmniej: • oznaczenie stron, które ją zawierają, • określenie rodzaju umowy, • datę jej zawarcia, • warunki pracy i płacy, w tym w szczególności: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy.